تغییر تاکتیک مسکو وآماده‌باش مجدد غرب

فرشاد گلزاری

 اگر بخواهیم به صورت دقیق بگوییم، یک ماه و 10 روز از حمله نظامی روسیه به اوکراین می‌گذرد و طی این مدت نه تنها از حیث سیاسی، بلکه از منظر نظامی و امنیتی شاهد وقوع رویدادهای بسیاری در این مسیر بودیم. مسیری که تصاویر آن نه تنها نشان‌دهنده رنج و محنت بیش از حد غیرنظامیان اوکراینی است، بلکه به وضوح نشان می‌دهد که سربازان روسیه هم حال و روز خوبی ندارند. تحلیل درست در این میان نمی‌تواند صفر یا صد و همه چیز را سفید یا سیاه دیدن باشد. اساساً پرونده جنگ اوکراین؛ رسانه‌ها و انصاف و واقع‌گرایی در ارائه تحلیل را زیر سوال برد. از حدود 3 ماه قبل از آنکه ارتش روسیه وارد خاک اوکراین شود تا همین امروز شاهد بودیم که تمام رسانه‌های روسیه و حتی رسانه‌های غربی بالاترین فریب‌های رسانه‌ای و موج‌های خبری را علیه یکدیگر به کار گرفتند و در این میان تحلیل‌های غلط هم به صورت فراوان یافت می‌شود. اینکه برخی‌ اعلام می‌کنند روسیه برنده این منازعه خواهد بود و برخی دیگر اوکراین و جبهه غرب را پیروز می‌خوانند به هیچ وجه درست نیست، بلکه اوضاع در شرایط فعلی بر اساس آمار و ارقام جلو می‌رود. به عنوان مثال از بامداد پنجشنبه ۲۴ فوریه (۵ اسفند ماه) که پوتین دستور حمله به اوکراین را صادر کرد، تا اواخر اسفند ماه حدود 650 نفر از غیرنظامیان اوکراین کشته شدند که گفته می‌شود این رقم حالا در حدود 750 تا 850 نفر را تشکیل می‌دهد. از سوی دیگر ستاد کل ارتش اوکراین با انتشار اطلاعیه‌ای آمار تلفات جانی و خسارات نظامی ارتش روسیه از 24 فوریه تا 26 مارس (حدود یک هفته قبل) را اعلام کرد. براساس این اطلاعیه ارتش اوکراین، در بازه مذکور 16 هزار و 400 سرباز روسی کشته شده‌اند و 117 فروند هواپیما، 127 فروند بالگرد، 293 توپ جنگی، 91 سیستم پرتاب موشک، 1640 دستگاه خودروی زرهی، 51 پدافند هوایی و 575 عراده تانک منهدم شده است. در بخش دیگری از این اطلاعیه آمده است که نیروهای روسیه 1131 دستگاه خودرو، 7 فروند کشتی و قایق تندرو سبک، 73 خودروی سوخت و 56 پهپاد را از دست داده‌اند. این ارقام در حالی یک هفته پیش منتشر شد که حالا ستاد کل نیروهای مسلح روسیه به نیروهای خود دستور عقب‌نشینی داده است. بر اساس آنچه دولت و رسانه‌های اوکراینی اعلام کرده‌اند، شهر بروواری در ۱۹ کیلومتری شرق کی‌یف توسط ارتش اوکراین آزاد شده و فروشگاه‌ها و مشاغل به زودی فعالیت خود را از سر می‌گیرند. شهردار این شهر هم اعلام کرده که نیروهای روسیه در حال عقب‌نشینی هستند. بر اساس آنچه که رویترز اعلام کرده، پس از آزادسازی بوچا، ماکاریف و بورودیانکا، اکنون بروواری جدیدترین منطقه آزاد شده است. همچنین بر اساس گزارش‌های وزارت دفاع اوکراین، نیروهای روسیه فرودگاه کلیدی شهر هوستومل را ترک کرده‌اند. این فرودگاه که در نزدیکی کی‌یف قرار داشت، از نخستین روز حمله روسیه، محل نبردهای شدیدی بود؛ چرا که تصرف آن، دسترسی روسیه به کی‌یف را آسان‌تر می‌کرد.

ناظران بین‌المللی معتقدند روس‌ها از همه جهت (خصوصاً اقتصادی) تحت فشار قرار دارند و به همین دلیل است که با گذشت دو روز از ضرب‌الاجل روسیه به کشورهای اروپایی برای پرداخت بهای گاز به روبل، صادرات گاز مسکو به اروپا هنوز ادامه دارد

عقب‌نشینی  یا آماده‌سازی تاکتیکی؟

زلنسکی، ضمن تایید خروج نیروهای روسیه از مناطق شمالی کشورش و اطراف کی‌یف، اعلام کرد که آنها در نزدیکی خانه‌ها و حتی اجساد سربازان خود مین‌های جنگی کار می‌گذارند و این می‌تواند پاکسازی مناطق را طولانی کند و غیرنظامیان بیشتری را از بین ببرد

با عقب‌نشینی نیروهای روسی، اوکراینی‌ها کنترل بخش‌های بیشتری از مناطق اطراف کی‌یف را به دست گرفتند و نیروهای روسی از روستاهای آسیب‌دیده اطراف کی‌یف خارج شده و تانک‌های خود را در آنجا رها کرده‌اند. تصاویر هوایی که از سوی آژانس‌های خبری منتشر شده‌اند نشان می‌دهد که روس‌ها تعداد زیادی از ادوات زرهی خود را  رها کرده‌اند و از سوی دیگر تصاویری از میزان خسارات به ارتش روسیه منتشر شده که بسیار بالا برآورد می‌شود. شهردار شهر بوچا هم در این میان اعلام کرد که نیروهای اوکراین این شهر را از تصرف روسیه خارج کرده‌اند. ارتش اوکراین نیز اعلام کرد که پدافند هوایی در جنوب‌غربی این کشور حمله‌ای به زیرساخت‌های حیاتی بندر «اودسا» را دفع کرد اما به نظر می‌رسد که هنوز اوضاع کمی مشکوک است. در این میان ولودیمر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین ضمن تایید آنکه نیروهای روسیه در حال خارج شدن از مناطق شمالی کشورش و اطراف کی‌یف هستند، اعلام کرد که خطر همچنان در بخش‌های شرقی به قوت خود باقیست. به گفته رئیس‌جمهوری اوکراین، نیروهای روسیه در حال شکل دادن به یک فاجعه تمام‌وکمال هستند؛ چراکه آنها مین‌های جنگی را در نزدیکی خانه‌ها و حتی اجساد سربازان خود کار می‌گذارند و این می‌تواند پاکسازی مناطق را طولانی کند و غیرنظامیان بیشتری را از بین ببرد. موضوع زمانی تأسف‌بار می‌شود که نیروهای صلیب سرخ که در راه شهر بندری ماریوپل حضور دارند، تلاش دارند تا غیرنظامیان را از این بندر تحت محاصره روسیه خارج کنند و این در حالیست که روسیه در حال تجدید قوا و تدارک حملات جدید در جنوب‌شرقی اوکراین است. منابع نظامی اعلام کرده‌اند که عقب‌نشینی روس‌ها از نیروگاه اتمی چرنوبیل و بخش‌هایی از شمال اوکراین، یک تاکتیک جدید است؛ چراکه حدود 140 هزار نفر از سربازان روسی در مسکو فراخوان شده‌اند که همین موضوع می‌تواند تایید حمله جدید روس‌ها از شرق اوکراین باشد. در این میان اما غرب و به خصوص ایالات متحده آمریکا هم بیکار ننشسته است. جان کربی، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا دیروز (شنبه) گفت که دولت آمریکا اعلام کرده است ۳۰۰ میلیون دلار دیگر برای کمک‌های امنیتی به اوکراین اختصاص می‌دهد. از سوی دیگر آمریکا در پاسخ به خواسته اوکراین، در مقابل حمله شیمیایی برای نیروهای نظامی این کشور تجهیزات حفاظت شخصی فرستاده است. این تجهیزات عموماً شامل ماسک ضدگاز، لباس‌های مقاوم دربرابر حملات شیمیایی و میکروبی و نیز رادیواکتیو است. در این میان خبرنگار رویترز هم اعلام کرده که آمریکا در حال همکاری با متحدانش برای انتقال تانک‌های ساخت شوروی به اوکراین است تا قدرت دفاع این کشور را در منطقه دونباس (شرق اوکراین) تقویت کند. اگرچه پنتاگون درمورد این خبر سکوت کرده، اما کارشناسان امنیتی معتقدند که این تانک‌ها به اوکراین اجازه می‌دهند تا اهداف روسی را در منطقه دونباس در جنوب شرقی اوکراین هدف قرار دهند و تمام این مولفه‌ها نشان‌دهنده شکل‌گیری فاز جدیدی از حملات روسیه به شرق اوکراین است. مخابره این پیام‌ها در حالی صورت می‌گیرد که بسیاری از مفسران و ناظران بین‌المللی معتقدند روس‌ها از همه جهت تحت فشار (خصوصاً اقتصادی) قرار دارند و به همین دلیل است که با گذشت دو روز از ضرب‌الاجل روسیه به کشورهای اروپایی برای پرداخت بهای گاز به روبل (واحد پول روسیه)، صادرات گاز مسکو به اروپا هنوز ادامه داشته و دیروز به بالاترین میزان خود از چهارم ماه گذشته میلادی رسید. حال باید دید تغییر تاکتیک روسیه آیا می‌تواند هزینه‌های ارتش این کشور (از حیث انسانی و تسلیحاتی) را جبران کند یا خیر؟!