سرنوشت تحقیقات مولر با وایتیکر

سینا سبزیان

استعفای اجباری جف سژنز، دادستان کل ایالات متحده، شبهات زیادی را درباره آینده تحقیقات رابرت مولر، بازرس ویژه پرونده دخالت روسیه در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال 2016، به وجود آورده است. تحقیقاتی که قرار است بررسی کند آیا ترامپ و اطرافیانش در کمپین انتخاباتی وی در سال 2016، از روس‌ها برای تغییر نتیجه انتخابات بهره گرفته‌اند یا خیر. هرچند که براساس نتایج ارائه شده، تاکنون پای برخی از نزدیکان ترامپ در این مسئله درگیر شده، اما هنوز هیچ شواهد و مدارکی دال بر دخالت شخص ترامپ در این اتهامات ارائه نشده است. با وجود گذشت یک سال و نیم از جریان این پرونده، هیچ یک از عوامل هیچ اطلاعات قابل توجهی از روند پرونده بروز نداده‌اند و همین امر گمانه زنی‌ها را افزایش داده است. بسیاری از صاحبان رسانه بر این باورند که نباید انتظار ویژه‌ای از نتیجه این پرونده داشت، چرا که وزارت دادگستری آمریکا به عنوان نهاد مسئول پرونده در اختیار دولت آمریکا است و در واقع این گمانه به میان می‌آید که ایجاد این پرونده و کش دادن آن اصلا ساخته و پرداخته دولت آمریکا برای خریدن زمان بیشتر برای در رأس بودن ترامپ است. سژنز پای خود را از نظارت بر روند تحقیقات کنار کشید و این نقش را به راد روزنستاین، معاون دادستان کل سپرد. اما حالا سژنز رفته است، کفیل جانشین وی، مت وایتیکر، خود بر روند تحقیقات نظارت می‌کند. حالا چه چیز در انتظار تحقیقات است؟ این سوال و سوالات بیشتر در ارتباط با این پرونده، مسائلی هستند که ذهن بسیاری را درگیر کرده است. با وجود گذشت یک هفته از به روی کار آمدن وایتیکر هنوز هیچ نشانه‌ای دال بر دخالت وی در روند پرونده و یا تصمیم برای کنار گذاشتن مولر، بازرس آن و یا معلق کردن روند این موضوع وجود ندارد. روزنامه بریتانیایی گاردین در مطلبی تلاش کرده است تا جواب‌های شفاف و کوتاهی برای این موضوعات داشته باشد.

آیا می‌توان این تحقیقات را لغو کرد؟

بله می‌توان، اما این موضوع می‌تواند بحران قانون اساسی را در پی داشته باشد و بنابراین غیرمحتمل است. حتی با وجود اینکه وایتیکر از گذشته منتقد چنین تحقیقاتی بوده، هیچ‌وقت خواستار لغو آن نشده است. ضمن آنکه چنین اقدام دراماتیکی نه تنها احتمالا دموکرات‌ها را از کوره به در می‌برد، بلکه بسیاری از نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره را نیز عصبانی می‌کند. دونالد ترامپ هم نسبت به این موضوع و عواقب آن آگاه است و در کنفرانس خبری روز چهارشنبه (23 آبان ماه) گفت: من نمی‌خواهم جلوی این تحقیقات را بگیرم چونکه به لحاظ سیاسی نمی‌خواهم جلوی آن را بگیرم.

آیا می‌توان این تحقیقات را محدود کرد؟

وایتیکر پیش‌تر در مورد محدودیت این تحقیقات صحبت کرده بود. در یادداشتی که وی در ماه آگوست سال 2017 (مرداد - شهریور 96) برای سی‌ان‌ان نوشته بود گفت که باید دامنه این تحقیقات به تعاملات مستقیم بین کمپین ریاست‌جمهوری ترامپ و روسیه محدود شود و نباید به هر چیز مربوط به منافع تجاری یا اعتباری ترامپ کشیده شود. او همچنین در مورد محدود ساختن بودجه تحقیقات مولر به میزانی که تقریبا آن را به تعلیق در آورد نیز صحبت‌هایی کرده بود. این اظهارنظرها دموکرات‌ها را که به تازگی اکثریت مجلس نمایندگان را طی انتخابات میان‌دوره به چنگ آورده‌اند، بر آن داشت تا از وایتیکر بخواهند پای خود را از نظارت بر روند این تحقیقات عقب بکشد.

مشخص نیست که چه تلاش و هجمه‌ای در آینده نزدیک برای محدود ساختن این تحقیقات به کار گرفته شود. هرچند که این مسئله اولین اولویت تحقیقات دموکرات‌ها پس از آغاز به کار رسمی آن‌ها در مجلس نمایندگان از اول ژانویه (یازدهم دی ماه) خواهد بود. زمانی که این اتفاق صورت گیرد، اکثریت دموکرات مجلس نمایندگان، نه تنها با استفاده از قدرت احضاریه خود می‌توانند همه مسیرهای چنین تحقیقاتی را که از سوی وایتیکر محدود شده بازکنند، بلکه می‌توانند وی را به دلیل برداشتن چنین گام‌هایی محاکمه کنند.

ممکن است آب از آب تکان نخورد؟

ممکن است که وایتیکر گامی برای محدود ساختن تحقیقات مولر برندارد. در این صورت، تحقیقات نزدیک به یک سال و نیم زمان برده و ترامپ هم دخالتی در روند آن نداشته است؛ هر چند که دائما آن را به دروغ‌گویی و شکار ارواح متهم 

کرده است. این تحقیقات برخی از افراد حاضر در دایره ترامپ را جارو کرده و چندین محکومیت در این رابطه را قطعی کرده است، اما هنوز برای عموم مدرکی ارائه نشده است که نشان دهد، بین شخص ترامپ و روسیه، موضوعی در مورد تأثیرگذاری بر جریان انتخابات وجود داشته است. در ضمن سی‌ان‌ان گزارش کرده است که تیم مولر نوشتن گزارش پایانی را شروع کرده و این نشانه‌ای در مورد پایان یافتن تحقیقات در آینده نزدیک است.