بذر وحشت طالبان به بار نشست

فرشاد گلزاری

تحولات در افغانستان به حدی شدت گرفته که تمام رسانه‌های دنیا، یک یا چند تیم جدید برای رصد اخبار این کشور تشکیل داده‌اند تا بتوانند حتی جزئی‌ترین رویدادهای سیاسی و میدانی این کشور را در کوتاه‌ترین زمان ممکن رصد و مخابره کنند. بر اساس سابقه‌ای که قبل و بعد از لشگرکشی آمریکا به عراق به جای مانده، نه تنها ایالات متحده، بلکه تمام کشورهایی که در قالب ناتو با واشنگتن وارد عراق شدند، به خوبی می‌دانند که تبعات خروج آنها از کشوری مانند افغانستان چیست و به همین دلیل آنها اقدام به راه‌اندازی تیم‌های تخصصی تحلیل و تولید محتوا در مورد این کشور کرده‌آند؛ چراکه بدون تردید رقبای غربی‌ها در مشرق زمین حالا سعی می‌کنند که با عقب‌نشینی ایالات متحده و شرکای آنها از افغانستان، وضعیت اسف‌بار امنیتی، انسانی و اقتصادی این کشور را به نحوی به خوردِ افکار عمومی غرب و دنیا بدهند که شهروندانشان جنبشی برای پاسخ به این سوال که چرا جنازه فرزندان و پدران ما از افغانستان راهی پایتخت‌های اروپایی و آمریکا شد؟ شک نکنید که این دقیقاً همان چیزی است که در درجه اول روس‌ها بر روی آن به صورت تخصصی برنامه‌ریزی کرده‌اند و به زودی ما شاهد انتشار گزارشات، تصاویر و همچنین ویدئوهای جهت‌دار خواهیم بود که مسکو و شریک قدیمی‌اش یعنی چین سعی می‌کند با انتشار آنها به مالیات دهندگان آمریکایی بگوید که پولشان در افغانستان چگونه خرج شده و چه دستاوردی داشته است.

این همان جنگی است که ما را به یاد دوران جنگ سرد می‌اندازد و حالا سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه روز پنجشنبه آنرا به گونه‌ای دیگر کلید زد. وزیر امور خارجه روسیه اخیراً در جمع دانشجویان دانشگاه فدرال شرقی روسیه به صورت کاملاً شفاف اعلام کرد که ایالات متحده صرفا نیروهایش را از افغانستان خارج نمی‌کند، بلکه با این کار به شکست ماموریتش طی 20 سال گذشته در افغانستان اذعان می‌کند. از سوی دیگر او به نمایندگی از کرملین در حال مشخص کردن و ترسیم حد و حدود امنیت پیرامونی خود پس از خروج آمریکایی‌ها از افغانستان است. او در بخشی از سخنانش اعلام کرد که سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) باید هر چه سریعتر هرگونه حمله به تاجیکستان از اراضی افغانستان را بررسی کند و اگر حمله‌ای به پاکستان یا تاجیکستان از ناحیه افغانستان صورت بگیرد، فوراً از طرف سازمان پیمان امنیت جمعی بررسی خواهد شد؛ تا جایی که نمایندگان این سازمان از مرز تاجیکستان - افغانستان بازدید به عمل آورده‌اند. این سخنان لاوروف نشان‌دهنده دو موضوع بسیار مهم است. در گام اول روسیه نگران امنیت پیرامونی خود یا همان حلقه دوم امنیتی‌اش است؛ چراکه علاوه بر پیشروی‌های طالبان، مرکز مطالعات امنیتی مسکو اخیراً اعلام کرده که گروه تروریستی داعش حضور خودش را در بخش‌های شمالی افغانستان و در نزدیکی مرزهای متحدان روسیه، تقویت کرده است و این به مثابه به صدا در آمدن زنگ خطر جدی است. موضوع دوم هم این است که روسیه در حال مقصر نشان دادن آمریکایی‌ها است تا از این طریق به دنیا بگوید که واشنگتن پس از 20 سال نتوانسته دستاوردی برای افغانستان و منطقه داشته باشد تا از این طریق حضور خود را در مرزهای این کشور که طی دو دهه گذشته محل جولان ناتو و نظامیان آمریکا بوده، توجیه و آرام آرام علنی کند. این در حالیست که به استناد ویدیوهایی که دولت افغانستان روز پنجشنبه منتشر کرد، نیروهای ویژه ارتش این کشور در شهر قلعه‌نو، مرکز ولایت بادغیس در حال مبارزه با طالبان هستند. در همین راستا وزارت داخله افغانستان اعلام کردند که گروه طالبان روز چهارشنبه توانسته به مرکز ولایت بادغیس رخنه کنند و با شکست قفل زندان مرکزی قلعه‌نو  اعضای خود را رها کردند و بخش‌هایی از اداره‌های دولتی را نیز در این ولایت غربی کشور به آتش کشیدند.

غلام بهاءالدین جیلانی، وزیر دولت افغانستان در امور رسیدگی به حوادث اعلام کرد که ۳۲ هزارو ۳۸۴ ‌هزار خانواده در جنگ‌های یک ماه گذشته در مناطق مختلف این کشور آواره شده‌اند

لندن هم عقب نشست!

بدیهی است پیشروی‌های طالبان که طی روزهای اخیر افزایش چشمگیری داشته، دو تاثیر عمده بر اوضاع افغانستان گذاشته است. نخست اینکه دامنه نفوذ نیروهای دولتی در ولایات و شهرهای کوچکتر به پایین‌ترین حد رسیده و دوم که مهمترین بخش آن است، آوارگی هزاران نفر از شهروندان این کشور است که 20 سال پیش امید داشتند کشورشان از شر طالبان خلاص خواهد شد. در این میان غلام بهاءالدین جیلانی، وزیر دولت افغانستان در امور رسیدگی به حوادث اعلام کرد که ۳۲ هزارو ۳۸۴ ‌هزار خانواده در جنگ‌های یک ماه گذشته در مناطق مختلف این کشور آواره شده‌اند و همچنین بر اساس آمار در دو سال اخیر بر اثر جنگ، ۵ میلیون نفر آواره بر جای مانده است. این آمار و ارقام نگران کننده در حالی از سوی دولت افغانستان اعلام شده که رویترز به نقل از مقامات  آمریکایی اعلام کرده که دولت بایدن در نظر دارد مسیر دریافت روادید برای افغان‌های آسیب‌پذیر به ویژه سیاستمداران، روزنامه‌نگاران و فعالان زن را که ممکن است هدف طالبان قرار بگیرند، هموار کند و بر این اساس حدود 2هزار روادید طی روزهای آینده برای آنها صادر خواهد شد. این تحولات به حدی شیب صعودی به خود گرفته که کشورهایی مانند قطر هم که میزبان مذاکرات آمریکا و طالبان طی سال‌های اخیر بوده، احساس خطر کرده‌ است. بر همین اساس روز پنجشنبه مطلق بن ماجد القحطانی، فرستاده ویژه وزیر امور خارجه قطر در امور مبارزه با تروریسم و میانجی‌گری در حل اختلافات، پیام کتبی شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر را درباره روابط دو کشور به محمد اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان منتقل کرده که البته محتوای آن فاش نشده، ولی کارشناسان معتقدند دوحه در مورد وضعیت افغانستان قویاً نگران شده است. در این میان اما بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس هم مواضعی گرفته که نشان می‌دهد لندن هم از وضعیت افغانستان بسیار نگران است. او اعلام کرده که به دلایل واضح برنامه زمان دقیق عزیمت سربازان خود از افغانستان را اعلام نمی‌کند اما طی روزهای آینده تمام نیروهای انگلیس به خانه برمی‌گردند و قرار است طی روزهای آینده در مورد باز بودن یا تعطیل شدن سفارت انگلیس در کابل تصمیم‌گیری صورت بگیرد.

روسیه در حال مقصر نشان دادن آمریکایی‌ها است تا به دنیا بگوید که واشنگتن پس از 20 سال نتوانسته دستاوردی برای افغانستان داشته باشد و از این طریق حضور خود در مرزهای این کشور را که طی دو دهه گذشته محل جولان ناتو و نظامیان آمریکا بوده، توجیه و آرام آرام علنی کند

این سخنان جانسون در حالی توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرد که روز گذشته (جمعه) عناصر طالبان تلاش کرد وارد دومین ولایت مهم این کشور یعنی قندهار شود. بر اساس گزارش طلوع نیوز نیروهای امنیتی و ارتش افغانستان در حوزه هفتم قندهار با طالبان درگیر شدند و درنهایت آنها را وادار به عقب‌نشینی کردند؛ اقدامی که نشان می‌دهد بذر وحشت طالبان علیرغم خوش‌بینی بسیاری از مفسران،  به بار نشست.