روسیه در اقدامی تلافی‌جویانه چند مقام اتحادیه اروپا را تحریم کرد؛
معادله قدرت با حاصل جمع صفر!
فرشاد گلزاری
چند روزیست که تقابل روسیه با اتحادیه اروپا و سپس ایالات متحده به اوج خود رسیده است. تقابلی که بسیاری از تحلیلگران حوزه روسیه معتقدند نظیر آن در چند سال اخیر در عرصه سیاست خارجی طرفین وجود نداشته است، اما سوال این است که چرا تقابل میان روسیه با اروپا و قبل از آن آمریکا، تا این حد افزایش پیدا کرده و عمیق شده است؟ پاسخ این پرسش یا به عبارتی گویاتر، ریشه این اختلاف‌های جدید را باید در کاخ‌سفید دنبال کرد. معمولا هر رئیس‌جمهور جدیدی که در ایالات متحده به قدرت می‌رسد، می‌گوید که سیاست‌های سختگیرانه‌تری را نسبت به اسلاف خود در مقابل عواملی که نظم جهانی را برهم می‌زند، پیش خواهد گرفت. به نظر می‌رسد که جو بایدن نیز از این قاعده مستثنی نیست. توجه داشته باشید که یکی از عواملی که رویکردها و تاکتیک‌ها را در بستر استراتژی کلان و دکترین سیاست‌خارجی کشورها شکل می‌دهد، عامل تهدید است. گزاف نیست اگر بگوییم که اکنون روسیه تهدید بسیار کوچکتری از شوروی برای ایالات متحده به شمار می‌آید، اما بدیهی است که به واسطه فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد، خط بطلانی بر نظم حاکم بر آن دوران، یعنی سیستم دو قطبی کشیده شد و طبیعتا خود این رخداد، عامل مهمی برای کاهش میزان تهدید قرار گرفتن واشنگتن از سوی مسکو بود که تا به امروز نیز استمرار داشته است. حال که دموکرات‌ها وارد کاخ‌سفید شده‌اند تمام استراتژی‌های ترامپ که طی چهار سال گذشته باعث شد روسیه نفس راحتی بکشد، کنار گذاشته شده و حالا آمریکایی‌ها نسبت به گذشته موضع تهاجمی‌تری علیه روسیه اتخاذ کرده‌اند. به نظر می‌رسد که روسیه بالاترین سطح تهدید را طی ۳۰ سال گذشته در سیاست‌خارجی تیم بایدن کسب کرده است و طبیعتاً بایدن برخلاف تیم ترامپ به دنبال ائتلاف‌سازی علیه مسکو در مقیاس‌های مختلف منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است. در این ائتلاف‌سازی و یارکشی، مهمترین شریک ایالات متحده، اتحادیه اروپا خواهد بود. از زمانی که بایدن وارد کاخ سفید شده، این بلوک سیاسی که 28 کشور قاره سبز را شامل می‌شود، یکی پس از دیگری علیه روسیه و تیم پوتین در حال موضع‌گیری هستند. به عنوان مثال اواخر هفته گذشته، سفرای لتونی و لیتوانی به همراه سرکنسول استونی در پی اخراج دیپلمات‌های روس از این سه کشور به وزارت خارجه روسیه احضار شدند؛ چراکه لتونی، استونی و لیتوانی اخیراً به نشانه همبستگی با جمهوری چک دیپلمات‌های روس را از کشورهایشان اخراج کرده‌اند و این ضربه‌ای بسیار مهلک به مسکو تلقی می‌شود. توجه داشته باشید که قبل از اینکه لتونی، استونی و لیتوانی چنین اقدامی را انجام دهد، رسانه‌های بلغارستان گزارش داده بودند که شش شهروند روسیه به مشارکت در انفجارها در کارخانجات و انبارهای تسلیحاتی متهم شده‌اند. بعدها مشخص شد که سه تن از آنها به تلاش برای به قتل رساندن امیلیان گبرف، تاجر بلغاری متهم شده‌اند که بررسی این اقدامات از سال 2011 تاکنون ادامه دارد. علاوه بر آن آوریل نیز پراگ اعلام کرد که ۱۸ دیپلمات روسی به اتهام عضویت در سرویس جاسوسی روسیه از کشور اخراج می‌شوند؛ اقدامی که مسکو با اخراج ۲۰ دیپلمات جمهوری چک آن را تلافی کرد و باعث شد تا پراگ در واکنش دستور اخراج دیپلمات‌های روس بیشتری را صادر کند.
اتحاد کشورهای اروپای شرقی علیه مسکو نشان می‌دهد سیاست ترامپ علیه روسیه در اروپای شرقی و تقویت کشورهای این ناحیه از قاره‌سبز نه تنها توسط تیم بایدن تایید شده، بلکه دموکرات‌های کاخ‌سفید در حال ائتلاف‌سازی‌های جدید علیه کرملین و حاکم آن هستند
بسیج کردن اروپا
این اتحاد که به نوعی در کشورهای اروپای شرقی علیه مسکو رخ داده، نشان می‌دهد که سیاست ترامپ علیه روسیه در اروپای شرقی و تقویت کشورهای این ناحیه از قاره سبز نه تنها از سوی تیم بایدن تایید شده است، بلکه دموکرات‌های کاخ‌سفید حالا با دو برابر کردن هجمه خود علیه روسیه در حال ائتلاف‌سازی‌های جدید علیه کرملین و حاکم آن هستند. توجه داشته باشید که جمهوری چک از زمان جنگ سرد، جغرافیای درگیری و تقابل میان روسیه و آمریکا بوده است و یکی از یادگار‌های آن روزها که هنوز در حال فعالیت است، رادیو صدای آزادی در پراگ است؛ چراکه سازمان سیا با افتتاح این رادیو در پراگ، علاوه بر اینکه بیخ گوشِ شوروی سابق به جاسوسی در پوشش این رادیو می‌پرداخت، سعی می‌کرد تا از این امکان برای ایجاد جنگ روانی علیه مسکو استفاده کند که در برهه‌های گوناگون موفق عمل کرد. فارغ از این مسائل باید توجه داشت که کرملین در وضعیت فعلی به شدت ناراحت و شاید هم عصبی است و به همین دلیل دست به یک اقدام تلافی‌جویانه علیه اتحادیه اروپا زده است، به گونه‌ای که روز گذشته (شنبه) مسکو اعلام کرد ورود دیوید ساسولی، رئیس پارلمان اروپا و هفت مقام ارشد دیگر اروپایی را به روسیه ممنوع کرده است.
در لیستی که از افراد تحریم‌شده توسط روسیه منتشر شده، علاوه بر رئیس پارلمان اروپا، نام ورا ژوروا، سیاستمدار اهل چک و معاون رئیس کمیسیون اروپا در امور ارزش‌های اروپایی، جورگ راوپاچ، رئیس دادستانی برلین و ژاک مایر، عضو هیئت فرانسه در مجمع پارلمانی شورای اروپا دیده می‌شود
کرملین این اقدام را یک حرکت تلافی‌جویانه علیه اقدامات اخیر اروپا عنوان کرده و در لیستی که از افراد تحریم‌شده توسط روسیه منتشر شده است، علاوه بر رئیس پارلمان اروپا، نام ورا ژوروا، سیاستمدار اهل چک و معاون رئیس کمیسیون اروپا در امور ارزش‌های اروپایی، جورگ راوپاچ، رئیس دادستانی برلین و ژاک مایر، عضو هیئت نمایندگی فرانسه در مجمع پارلمانی شورای اروپا دیده می‌شود. این فهرست تحریمی در حالی از سوی روسیه صادر شده که جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز چهارشنبه ۲۸ آوریل (هشت اردیبهشت) در پارلمان اروپا هشدار داد که بروکسل زیر بار ارعاب بیشتر از سوی مسکو نمی‌رود. بورل همچنین با بیان این که روابط اروپا و روسیه در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد، تاکید کرد این روند منفی ادامه دارد و حتی به سطحی خطرناک‌تر از شرایط وخیم رسیده است، اما ما همچنان آماده مذاکره برای بهبود اوضاع و شرایط میان دو طرف هستیم. جالب اینجاست که این تشنج فقط مربوط به حوزه دیپلماتیک نمی‌شود بلکه در حوزه نظامی هم شاهد تقابل روسیه با آمریکا و اروپا هستیم. به عنوان نمونه سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه در نشستی با وزرای دفاع کشورهای عضو سازمان امنیتی جامع اعلام کرد که مسکو از نزدیک اوضاع انتقال و استقرار نیروهای ناتو در اروپا را که بخشی از مانورهای نظامی مدافع اروپا محسوب می‌شود، زیر نظر دارد. او با اشاره به شیطنت‌‌های واشنگتن اعلام کرد که ما حرکت تیپ ۵۳ پیاده نظام لشکر ۲۹ گارد ملی ایالات متحده که اخیرا و به طور مشترک با ۷۵۰ واحد تجهیزات نظامی وارد بندر دورس در آلبانی شد را دنبال می‌کنیم. این بدان معناست که دو طرف در حال موازنه قدرت به نفع خود و علیه یکدیگر هستند اما همه می‌‌‌دانند که این اقدامات صرفاً یک نمایش بزرگ است که حاصل جمعش صفر خواهد بود؛ چراکه قدرت‌های بزرگ دیگر همانند گذشته وارد جنگ نخواهند شد، بلکه منافع را با هم تقسیم می‌کنند!
دیدگاه تان را بنویسید