نخستین گفتوگوی تلفنی بایدن و پوتین به طرح اختلافات گذشت؛
مداخله در انتخابات آمریکا و هکرهای روسی
جو بایدن برای نخستین بار از زمان ورود به کاخ‌سفید در تماس تلفنی با همتای روسی خود، ولادیمیر پوتین، از مشکلات میان دو کشور از جمله انتخابات و تلاش مسکو برای مداخله در آن و همزمان حملات سایبری که به روسیه نسبت داده شده سخن گفت.
در این گفتگو که به گزارش کاخ‌سفید موضوعات مختلفی را دربرگرفت؛ بایدن درباره اعتراضات اخیر در روسیه، بازداشت آلکسی ناوالنی و پیمان هسته‌ای میان مسکو و واشنگتن هم سخن به میان آورد.
براساس گزارش خبرگزاری‌ها، نخستین گفتگوی رهبران دو قدرت جهانی در سایه این موضوع قرار داشت که جو بایدن و دموکرات‌ها همواره دونالد ترامپ را به آسان‌گیری و مسامحه در برابر کرملین متهم می‌کردند.
این اختلاف‌نظر به ویژه آنجا شدت می‌گرفت که نهادهای اطلاعاتی آمریکا روسیه را به تلاش برای مداخله در انتخابات و همین اواخر به دست داشتن در هک گسترده شبکه‌های دولتی آمریکا متهم کردند اما ترامپ بارها با تشکیک در صحت گزارش‌های اطلاعاتی از موضع‌گیری جدی علیه همتای روس خود پرهیز می‌کرد.
در متن مکالمه تلفنی بایدن و پوتین که کاخ‌سفید عصر سه‌شنبه، ۲۶ ژانویه، منتشر کرده آمده دو رئیس‌جمهور درباره موضوع حملات سایبری گسترده طی چند ماه گذشته که به «حملات سولارویند هک» شهرت یافته و نهادهای اطلاعاتی آمریکا روسیه را مسبب آن خوانده‌اند گفتگو کرده‌اند و همچنین بایدن به گزارش‌ها درباره پرداخت پول از سوی مسکو برای کشتن سربازان آمریکایی در افغانستان اشاره کرده و مراتب نارضایتی خود را به پوتین اعلام کرده است.
در گزارش کاخ‌سفید از این مکالمه آمده که جو بایدن برای رئیس‌جمهوری روسیه «روشن کرد که ایالات متحده برای دفاع از منافع ملی خود و پاسخ به اقدامات روسیه برای آسیب رساندن به آمریکا و متحدانش، قاطعانه عمل خواهد کرد.»
بایدن همچنین در این گفتگو درباره بازداشت آلکسی ناوالنی، چهره سرشناس مخالفان دولت روسیه با آقای پوتین صحبت کرده است.
جو بایدن اشاره کرده است که از دونالد ترامپ، که از رویارویی با کرملین خودداری می‌کرد و مکررا اتهام دخالت روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا را زیر سوال می‌برد، موضع سرسختانه تری علیه ولادیمیر پوتین در پیش خواهد گرفت، بنابه گزارش‌ها جو بایدن در تماس تلفنی با ولادیمیر پوتین به او گفت که می‌داند روسیه سعی کرده بود هم در انتخابات ۲۰۱۶ و هم ۲۰۲۰ مداخله کند. او همچنین به پوتین هشدار داد که آمریکا آماده دفاع از خود در برابر تجسس سایبری یا هر حمله دیگری است.
رئیس جمهور آمریکا نسبت به حملات سایبری هکرهای روسی و تلاش برای نفوذ به داده‌های شرکت فروش نرم‌افزار «سولار ویندز» نیز ابراز نگرانی کرده است. بایدن همچنین پوتین را در جریان گزارش‌هایی قرار داده که از پرداخت پاداش روسیه به طالبان برای کشتن سربازان آمریکایی در افغانستان حکایت دارند.
در این تماس، طرفین از توافق برای تمدید پیمان کاهش تسلیحات تهاجمی استراتژیک موسوم به «استارت – ۲» اظهار خشنودی کرده‌اند. آمریکا و روسیه طبق این پیمان، اجازه دارند حداکثر هزار و ۵۵۰ کلاهک هسته‌ای در زراردخانه‌های خود داشته باشند.
مکالمه سران دو کشور به روایت کرملین
کرملین در بیانیه خود در مورد این تماس به هیچ یک از موارد اصطکاک که کاخ سفید گفت بایدن مطرح کرده اشاره‌ای نکرد.
مقامهای روسیه گفتند که رئیس‌جمهور این کشور «اشاره کرده است که عادی‌سازی روابط میان روسیه و ایالات متحده به نفع هر دو کشور خواهد بود - و با توجه به مسئولیت دو کشور در حفظ امنیت و ثبات جهان - به نفع کل جامعه بین المللی خواهد بود.»
در بیانیه کرملین آمده است: «در مجموع این محاوره میان رهبران روسیه و ایالات متحده به صورتی جدی و صریح انجام شد.»
در عین حال سخنگوی کرملین اعلام کرد که در گفتوگوی تلفنی رؤسای جمهور روسیه و آمریکا نقاط اختلاف فراوانی وجود داشته است.
«دیمیتری پسکوف»، گفت: «این تماس تلفنی در روز سه‌شنبه عملی و صریح بود و موارد زیادی را مورد بررسی قرار داد. همچنینن طرفین برای ادامه گفت‌و‌گو توافق کردند.»
وی افزود: «بایدن درباره وضعیت الکسی ناوالنی سوال کرد و پوتین وی را در جریان وضعیت وی قرار داد.»
پسکوف گفت که دو طرف در این گفت‌و‌گو موضوع دیدار شخصی را مطرح نکردند. وی تاکید کرد: «با توجه به اینکه شرایط هنوز مناسب نیست، نمی‌توان درباره عادی‌سازی روابط دو‌جانبه اظهار نظر کرد.»
خصومت رسانه‌های دولتی روسیه علیه بایدن
شاید تعجبی نداشته باشد که پوشش اخبار سیاسی آمریکا در رسانه‌های تحت کنترل کرملین به شدت علیه بایدن بوده است.
تلویزیون دولتی روسیه ادعاهای بی پایه تقلب گسترده در انتخابات ریاست جمهوری نوامبر را بدون هیچ نقد و پرسشی تکرار کرده‌اند، و ادعاهای اثبات نشده درباره فساد پسر بایدن، هانتر، را هم با نگاه موافق پوشش داده‌اند.
همچنین بایدن از نظر ذهنی ناسالم ترسیم شده است، و این براساس اشتباه‌هایی که دیگران می‌گویند در واقع ناشی از لکنت زبان بایدن در جوانی او هستند. این خط روایی بخشی از نگاه گسترده‌تر رسانه‌های کرملین به دموکراسی آمریکا و ارزشهای لیبرال دموکراتیک غربی به طور کلی است. این که آنها دچار نقایص و فساد و رو به زوال هستند. با وجود این، هدف از نشر چنین روایتی شاید تلاش برای جدا کردن مردم روسیه از جذابیت غرب باشد و نه لزوما منعکس‌کننده دقیق دیدگاه رهبری روسیه.
آنا آروتیونیان در مسکو تایمز می‌نویسد که موضع کرملین در انظار عمومی نباید به عنوان انعکاس نیات استراتژیک کرملین تعبیر شود.
برخی ناظران معتقدند در میان رهبران روسیه درباره فواید حمایت از ترامپ اتفاق نظر وجود ندارد و این که ریاست جمهوری او شاید بیشتر به زیانشان بوده باشد که به سودشان.
به ویژه واکنش در داخل آمریکا به ستایش ترامپ از پوتین و شواهد دخالت روسیه، در بعضی حیطه‌ها حتی به سیاستهای سختگیرانه‌تر آمریکا در قبال روسیه انجامیده است.
عمده این پیامدها در قالب تحریمهای حتی بیشتر ظاهر شده‌اند، که کنگره با وجود اکراه کاخ سفید تصویب کرده است و همچنین فشار روی پروژه نورد استریم ۲ روسیه برای ساخت خط لوله گاز به آلمان.
خود پوتین هم همزمان با ستایش از همکاری‌اش با ترامپ، اذعان کرده که حضورش در کاخ سفید نکات «منفی» هم در پی داشته و «همه» آن چیزی که انتظارش می‌رفت محقق نشده است.
دولت جدید آمریکا با روسیه چه می‌کند؟
آدام رابینسون، کارشناس مسایل روسیه، در تحلیل این گفتگوی تلفنی می‌گوید: از زمان پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، ناظران در تلاش بوده‌اند که آینده روابط آمریکا و روسیه را پیش‌بینی کنند.
وی می‌افزاید: بیشتر آنها معتقدند که شاهد بازگشت به یک سیاست سنتی آمریکا در قبال روسیه خواهیم بود و این به ضرر روسیه خواهد بود و احتمالا حتی به تنش بیشتر خواهد انجامید.
به گفته این تحلیلگر، بعضی هم باور دارند که اگرچه دو کشور نخواهند توانست بر اختلافات بنیادین خود فائق آیند یا شبیه به دولت اول باراک اوباما تلاش کنند طرحی نو در روابطشان دراندازند، این احتمال هست که درباره حیطه محدودی از مسائل به توافق برسند.
جای امیدواری برای روسیه است؟
تحلیلگر روسی تاتیانا استانووایا می‌گوید بر خلاف سال ۲۰۱۶، مایوس شدن از دولت ترامپ به رویکرد «واقع‌بینانه و عملگرایانه»تری در مسکو منجر شده، و این امیدواری که آمدن بایدن، اگرچه از بسیاری جهات ناخوشایند باشد، شاید دست‌کم باعث شود روسیه دیگر «گروگان» سیاست داخلی آمریکا نباشد.
استانووایا در وبسایت کارنگی می‌نویسد که بعد از دیدار ترامپ و پوتین در هلسینکی در سال ۲۰۱۸ و انتقادها از آنچه که رویکرد ستایشگرانه ترامپ نسبت به پوتین تعبیر شد، شمار مقامهای عالی‌رتبه روسیه که امیدوار بودند ترامپ به مسکو یک «توافق عالی» بدهد و روسیه را از انزوای بین‌المللی خارج کند کمتر شد.
یک زمینه که به اعتقاد تحلیلگران توافق محدود بدون نیاز به بهبود بنیادین روابط امکان دارد مساله پیمان جدید کاهش سلاح‌های استراتژیک (استارت نو) است که ۵ فوریه منقضی می‌شود. دو کشور در مورد تمدید این پیمان به توافق رسیده‌اند.
دیدگاه تان را بنویسید