از پاکستان تا لبنان، عربستان سعودی دیپلماسی مشهور به «دسته‌ چک» خود را کاهش می‌دهد؛ سیاست دیرینه بذل و بخشش دلارهای نفتی در ازای نفوذ که به گفته ناظران، دستاوردهای ملموس چندانی هم نداشته است. خبرگزاری فرانسه در گزارشی نوشته است که برای چندین دهه، این پادشاهی ثروتمند میلیاردها دلار به متحدانش و به دشمنان دشمنانش تزریق کرده است تا موقعیت خودش به عنوان یک منبع قدرت عرب و رهبر جهان مسلمین را تقویت کند. اما از آنجا که کاهش شدید تقاضا باعث کاهش درآمدهای نفتی شده است، این پادشاهی در حال بازنگری در مورد ائتلاف‌های قدیمی است که به گفته ناظران سعودی، پول آنها را بلعیده‌اند، در حالی که در عوض خدمات اندکی ارائه دادند، آن هم در زمانی که تلاش برای برتری منطقه‌ای به طور فزاینده‌ای توسط رقبا شامل ایران، ترکیه و قطر به چالش کشیده می‌شود. یاسمین فاروق، کارشناس مسائل خاورمیانه می‌گوید، تعداد زیادی از کشورهای منطقه، از اردن و لبنان گرفته تا مصر، فلسطین و پاکستان، مهمترین دریافت‌کنندگان کمک عربستان طی یک دهه گذشته بوده‌اند. فاروق که در موسسه صلح بین‌المللی کارنگی فعال است، گفت: در همین حال تاثیر اقتصادی دوگانه کرونا ویروس و افت بهای نفت، ممکن است منجر شود عربستان سعودی کمک‌هایش را بازطراحی و منطقی کند. این کشور در تلاش برای تغییر این ذهنیت است که ماهیت یک خودپرداز را دارد. این پادشاهی میلیاردها دلار به بازسازی لبنان پس از جنگ داخلی کمک کرده است، اما از عدم موفقیت در مهار حزب‌الله ابراز ناامیدی کرده است. خالد السلیمان، ستون‌نویس سعودی اخیرا در مطلبی برای روزنامه حامی دولت «عکاظ» نوشت: عربستان سعودی به پرداخت قبوض حزب‌الله ادامه نخواهد داد و لبنان باید مسوولیت‌هایش را در قبال این کشور بر دوش بگیرد. دیگر برای عربستان سعودی مقدور نیست که صبح میلیاردها به لبنان پول بدهد و نتایج آن را شب تحویل بگیرد. این وضعیت دیگر با سیاست خارجی جدید سعودی سازگار نیست چون پول سعودی از آسمان نمی‌بارد یا در بیابان رشد نمی‌کند.

به نظر می‌رسد عربستان سعودی از پاکستان، پس از آنکه این متحد دیرینه، ریاض را به موضع‌گیری قاطعانه در منطقه مورد مناقشه کشمیر وادار ساخت و تهدید کرد که این موضوع را به سایر مجامع مسلمانان می‌کشاند، ناامید شده است. به گفته یک منبع دیپلماتیک، پادشاهی سعودی به تازگی یک میلیارد دلار از وام سه میلیارد دلاری را از پاکستان پس گرفته و یک تسهیلات منقضی شده شامل اعتبار نفتی چند میلیاردی برای اسلام‌آباد را تمدید نکرد. یک نویسنده و مولف سعودی می‌گوید: نخبگان پاکستانی با توجه به آنچه عربستان سعودی در طول دهه‌های گذشته برای پاکستان انجام داده است، عادت بدی دارند که حمایت عربستان را مسلم می‌دانند. خب میهمانی به پایان رسید و پاکستان لازم است که برای این روابط ارزش قائل شود. دیگر از ناهار رایگان یا خیابان یک‌طرفه خبری نیست. به گفته یک شاهزاده سعودی، مناسبات ریاض با پاکستان به طور تاریخی بسیار گرم بود اما این روابط نامتعادل شده است. شاهزاده طلال بن محمد در پیامی توییتری نوشت: طبق شرایط دنیای واقعی این تنها به یک طرف سود می‌دهد. آن طرف هم پاکستان است. پاکستان و مصر، متحد دیگری که میلیاردها کمک دریافت می‌کند، درخواست‌ها بابت اعزام نیروی زمینی برای پشتیبانی از کارزار نظامی به رهبری سعودی‌ها در یمن علیه حوثی‌ها را رد کرد. ناظران می‌گویند، با توجه به اینکه تعداد زیادی از روابط آن معاملاتی شده است، ریاض برای کسب احترام تقلا می‌کند و نقش آن در جهان اسلام از سوی رقبایش به چالش کشیده می‌شود. فاروق می‌گوید، سعودی‌ها به شکل روز افزونی از متحدان ناسپاس ناراضی هستند. او گفت: کشورهایی که به شکل سنتی از کمک سعودی‌ها سود می‌برند، در مواردی شاهد توقف، کاهش یا قطع کمک‌ها شدند.

 

کپی شد