گزارش «توسعه ایرانی» از پشت‌پرده قطع تماس پیونگ‌یانگ با سئول
شبنامه؛ پارانویای جدیدِ اون
فرشاد گلزاری
زمانی که مذاکرات میان کره‌شمالی و آمریکا شروع شد، گمانه‌زنی و تحلیل‌ها به دو قطب مجزا تقسیم شد. عده‌ای معتقد بودند که دیدار ترامپ و کیم جونگ اون می‌تواند تمام اختلاف‌های موجود میان پیونگ‌یانگ و واشنگتن را از بین ببرد و در سطح دوم امیدها برای بازسازی روابط میان کره شمالی با کره جنوبی و ژاپن به بالاترین سطح رسید؛ تا جایی که بحث فروکش کردن تنش در شبه جزیره کره هم به میان آمد که تا حد زیادی خوشبینانه بود. در مقابل، طیف دوم براساس سوابقِ رفتاریِ کره‌شمالی و نگاه رهبر این کشور به تحولات و مذاکره با آمریکا معتقد بودند که هیچ اتفاقی در این مسیر رخ نخواهد داد و در نهایت شاهد چند دیدار و امضای چندین یادداشت تفاهم خواهیم بود. واقعیت این است که پس از دیدار رهبران آمریکا و کره‌شمالی در مرز دو کره (مدار 38 درجه) تاکنون هیچ اتفاق ملموسی جز ارسال و دریافت چند نامة احوالپرسی میان ترامپ و اون رخ نداده است. اگر به وقایع و رخدادهای پس از این دیدار نگاه کنیم به خوبی می‌بینیم که کره‌شمالی نه تنها مواضع خود در قبال آمریکا و شرکای منطقه‌ای‌اش را تعدیل نکرده بلکه دست به چندین آزمایش موشکی زده است و علاوه بر آن ساخت کلاهک‌های موشکی با کاربری‌های متفاوت را ادامه می‌دهد. بر این اساس باید به تحلیل طیف دوم که معتقد به شکلی بودن مذاکره بودند اعتماد کرد؛ چراکه بحران در شبه جزیره کره نه تنها فروکش نکرده بلکه شاهدِ وقایع جدید در این منطقه هستیم. باید به این درک برسیم که کره‌شمالی اساساً مستقل نبوده و راهبرد مستقل ندارد، بلکه اتاق فرمان این کشور در پکن قرار دارد. پکن پس از آنکه برای تبدیل شدن به قطب اقتصادی اول جهان خیز بلند برداشت، خواه ناخواه وارد یک درگیری چند ضلعی با ایالات متحده شد. بخشی از این درگیری در دریای چین صورت گرفت که در بطن آن رقابت‌های نظامی و امنیتی قرار دارد. قسمت دیگر این تقابل در عرصه اقتصادی رخ داد که جنگ تعرفه‌ای میان پکن و واشنگتن را در بالاترین سطح شاهد بودیم و تا به امروز هیچ داده‌ای مبنی بر اینکه جنگ تجاری میان دو طرف به پایان خواهد رسید وجود ندارد. در عرصه سیاسی هم همین مدل از تقابل را شاهد هستیم که بخشی از آن به تنش میان پکن و واشنگتن بر سر هنگ‌کنگ ربط دارد و قسمت دیگر آن به تایوان و همچنین مساله بایکوت قومیت اویغورها از سوی چین مربوط است. بخش دیگری از این تقابل‌ها توسط کره‌شمالی عملیاتی و اجرایی می‌شود؛ به گونه‌ای که چین با ابزار پیونگ‌یانگ به صورت غیر مستقیم منافع ایالات متحده در شبه جزیره کره را مورد تهدید قرار می‌دهد و یک بحران دائمی با ضریب پایین‌تر از گذشته را به دو شریک اصلی واشنگتن (کره جنوبی و ژاپن) تزریق می‌کند. برای اثبات این موضوع باید به یک منحنی کاملاً مشخص توجه کرد که در رأس آن درگیری‌های لفظی و میدانی چین با آمریکا است. زمانی که پکن و واشنگتن برسر یک موضوع با یکدیگر درگیر می‌شوند، چند روز بعد مشاهده می‌کنیم که یک واقعه مهم و البته عجیب و غریب با محوریت کره شمالی به وقوع می‌پیوندد که هدفش به حاشیه راندن تقابل چین و آمریکا است.
قهر با همسایة جنوبی!
برخی از مقامات تحلیلگران معتقدند که ماهیت کره‌شمالی به دلیل پیروی این کشور از ایدئولوژی کمونیسم، یک تقابل آشکار با ایالات متحده را نمایان می‌کند اما ظاهرا این موضوع فقط روبنای آنچیزی است که عوام در مورد کره‌شمالی می‌بینند و می‌شنوند. کره‌شمالی در درون خود به دلیل وضع قوانین سختگیرانه که برآمده از اطاعت‌پذیری با درون‌مایه کُمونیستی است، به زعم خود توانسته یک انضباطِ سازمان یافته را ترتیب بدهد که همانند یک دژ نفوذ‌ناپذیر عمل می‌کند. این تعبیر شاید برای بسیاری از خوانندگان باورپذیر نباشد، اما واقعیت این است که پیونگ‌یانگ و رهبرش درصدد است تا به همه دنیا بگوید که اوضاع در سرزمینش خوب است و هیچ اتفاق بدی رخ نداده و نخواهد داد. در این میان کره‌شمالی سعی می‌کند به هر نحوی که شده مانع از درز اطلاعات خود به بیرون از این کشور شود و در این راه نه تنها سانسور بلکه پروتکل‌های نظارتی شدید را به کار بسته که یکی از آنها ممنوعیت استفاده از اینترنت است. حتی اگر اینترنت در این کشور باشد، کسانی که اطلاعات را فاش می‌کنند مجازات سختی را باید تحمل کنند. همین موضوع در چین که کنگره حزب کمونیست بر آن حکومت دارد هم دنبال می‌شود؛ به گونه‌ای که در چین فیس‌بوک و اینستاگرام چینی راه‌اندازی شده که صفر تا صد آن توسط متخصصان چینی طراحی و به مردم ارائه شده است.
فارغ از بحث شب‌نامه‌ها، کره‌شمالی از برآورده نشدن خواسته‌هایش در بحث رفع تحریم‌ها و رسیدن موارد غذایی و تجهیزات پزشکی به داخل مرزهایش به‌شدت عصبانی است و حتی تداوم این موضوع می‌تواند در این کشور قحطی به وجود بیاورد
در این میان باید توجه داشته باشیم که تدابیر سختگیرانه نظارتی کره‌شمالی طی سال‌های اخیر با مشکل روبرو شده و چندین نفر از افسران اطلاعاتی و نظامی این کشور یا به کره جنوبی پناهنده شده‌اند یا اینکه با طی مسیرهای طولانی، درخواست پناهندگی خود را تقدیم کشورهای اروپایی و آمریکا کرده‌اند. در این میان شهروندان کره‌شمالی هم فرصت پیدا کرده‌اند که از کشور خود فرار کنند و بسیاری از حقایق را بازگو کنند. در کشور خودمان هم اگر سری به کتابفروشی‌های مطرح بزنید یا در موتور گوگل جست‌وجو کنید، به خوبی می‌بینید که طی دو سال گذشته کتب بسیار زیادی از خاطرات افسران یا شهروندان کره‌شمالی که از کشورشان فرار کرده‌اند، ترجمه شده که نشان از ایجاد یک شکاف میان دولت و مردم کره‌شمالی دارد. اما نمونه دیگری از این اقدامات که باعث شد رهبر کره‌شمالی دستور قطع ارتباط با همسایه جنوبی خود را بدهد، پخش شبنامه در مرز مشترک دو کره است. بعدازظهر سه‌شنبه بود که رسانه رسمی کره‌شمالی نسبت به پخش شبنامه‌های تبلیغی علیه پیونگ‌یانگ توسط گروهی به نام «مبارزان کره‌شمالی آزاد» واکنش نشان داد و اعلام کرد که از چهارشنبه تمام خطوط ارتباطی خود با سئول را قطع می‌کند. پس از انتشار این خبر، تمام تماس‌های نظامی میان دو کره به صورت یکطرفه از سوی پیونگ‌یانگ قطع شد وحتی تماس‌های روزانه که برای هماهنگی بین دو کشور در دفتری در شهر کایسانگ در کره شمالی انجام می‌شد، مسدود شد. در این میان وزارت اتحاد مجدد دو کره در سئول که پس از مذاکرات سال 2018 میان دو طرف تشکیل شد صریحاً اعلام کرد که این اقدام کره‌شمالی برای سئول قابل پذیرش نیست اما مرتکبان پخش شبنامه که توسط بالون انجام می‌شود را تحت تعقیب قرار خواهد داد. این مساله باعث شد که ایالات متحده هم به قطع تماس‌ها از سوی کره‌شمالی واکنش نشان دهد اما بیانیه وزارت خارجه آمریکا تنها در حد ابراز تاسف بود! فارغ از بحث شب‌نامه‌ها، باید توجه کرد که کره‌شمالی از برآورده نشدن خواسته‌هایش در بحث رفع تحریم‌ها و رسیدن موارد غذایی و تجهیزات پزشکی به داخل مرزهایش به شدت عصبانی است و حتی تداوم این موضوع می‌تواند قحطی را به وجود بیاورد که البته توسط رسانه‌ها و دولت این کشور به شدت بایکوت شده است. بدین ترتیب این اقدام را باید شروع فاز جدید تنش میان دو کره و همچنین ایجاد یک مانع دیگر در توافق پیونگ‌یانگ و واشنگتن دانست.
زمانی که پکن و واشنگتن برسر یک موضوع با یکدیگر درگیر می‌شوند، چند روز بعد مشاهده می‌کنیم که یک واقعه مهم و البته عجیب و غریب با محوریت کره شمالی به وقوع می‌پیوندد که هدفش به حاشیه راندن تقابل چین و آمریکا است
دیدگاه تان را بنویسید