تظاهرات ضد آمریکایی عراق زیر سایه دیدار برهم صالح و ترامپ
دوگانه جنگ و صلح
فرشاد گلزاری
بغداد از نخستین ساعات روز گذشته (جمعه) صحنه تظاهراتی بود که مخاطب اصلی آن ایالات متحده آمریکا و خصوصاً نظامیان مستقر در خاک عراق بودند. همانگونه که از هفته‌ها قبل گفته شده بود، این تظاهرات بنا به دعوت شخصیت‌های مطرح عراقی از جمله «مقتدی صدر»، رهبر جریان صدر برگزار شد و معترضان عراقی که پرچم عراق را به دست داشتند، با سر دادن شعارهای ملی، حضور آمریکا در عراق را محکوم کردند. در این میان خبرنگار شبکه المیادین به صورت زنده از بغداد گزارش داد که از حوالی ساعت ۸ صبح (به وقت محلی) مردم عراق در محله‌های مختلف بغداد حاضر شده‌اند تا علاوه بر برگزاری تظاهرات گسترده ضد آمریکایی، مطالبه خود مبنی بر خروج نظامیان آمریکا از کشورشان را به تصویر بکشند و علاوه بر آن مسئولین کشورشان را به صورت مستقیم در جریان این خواستة خود قرار دهند. در میان شرکت‌کنندگان این مراسم، چهره‌های مختلف سیاسی و نظامی عراق هم حضور داشتند. «علاء الربیعی» نماینده پارلمان عراق از ائتلاف سائرون یکی از این مقامات بود که در گفتگو با سومریه نیوز اظهار داشت که تظاهرات میلیونی که همه اقشار مختلف ملت عراق از همه استان‌ها در آن مشارکت دارند، آشکارترین پیام این ملت به دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا در خصوص مخالفت با حضور نیروهای این کشور در عراق است. او اعلام کرد: مسئولان آمریکا می‌گویند که دولت پیشبرد امور عراق گفته‌اند که طرح خروج نیروهای خارجی را اجرا نخواهند کرد، اما پس از مصوبه پارلمان درباره ضرورت خروج نیروهای خارجی و تظاهرات روز جمعه مردم مخالف با حضور اشغالگران، دیگر هیچ توجیهی برای باقی ماندن این نیروها در خاک عراق باقی نماند.
صدر، همچنان پیش قراول!
در خلال این تظاهرات، مقتدی صدر، رهبر جریان صدر عراق و رهبر ائتلاف سائرون، در بیانیه‌ای همزمان با آغاز تظاهرات میلیونی ضد آمریکایی در بغداد علاوه بر تشریح برنامه هفت‌بندی خروج آمریکا از عراق اعلام کرد ما تمام تلاش‌مان را خواهیم کرد تا با اشغالگران وارد جنگ دیگری نشویم و از تمامی راه‌های مسالمت‌آمیز از جمله سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای اخراج نیروهای آمریکایی استفاده خواهیم کرد. او در ادامه برنامه خود مبنی بر خروج نیروهای آمریکا را اینگونه تشریح کرد: ۱ ـ بستن تمامی پایگاه‌های نظامی آمریکا در عراق. 2 ـ بستن مقر شرکت‌های امنیتی آمریکا و پایان دادن به فعالیت آنها در خاک عراق. 3 ـ بستن حریم هوایی عراق بر پرواز هواپیماهای جنگی و اطلاعاتی آمریکایی‌ها. 4 ـ لغو تمام توافقنامه‌های امنیتی با آمریکا، چراکه تعادل بین‌المللی در آنها رعایت نشده و در سایه حضور اشغالگری تصویب شده‌اند. 5 ـ ترامپ در تصمیمات و اظهاراتش با عراق نگاه بالا به پایین نداشته باشد و حس برتری بر کشور را نشان ندهد، در غیر این صورت مقابله به مثل خواهیم کرد. 6 ـ در صورت مخالفت آمریکا با خروج از عراق؛ کشورهای همسایه نباید در نحوه برخورد ما با اشغالگر مداخله کنند. 7ـ اگر تمامی بندهای فوق اجرا شود با آمریکا به‌عنوان یک دولت غیراشغالگر برخورد می‌کنیم، اما در صورت اجرا نشدن و مخالفت با اجرای آنها در مدت زمان محدود، آمریکا یک کشور متخاصم با عراق به شمار می‌رود.
دیروز همزمان با آغاز تظاهرات ضد آمریکایی مردم در بغداد، مقتدی صدر در بیانیه‌ای علاوه بر تشریح برنامه هفت‌بندی خروج آمریکا از عراق اعلام کرد که ما تمام تلاش‌مان را خواهیم کرد تا با اشغالگران وارد جنگ دیگر نشویم
در ادامه بیانیه مقتدی صدر آمده است: همزمان با این موارد، ما نیز به برخی مسائل پایبند خواهیم بود: 1 ـ اعلام توقف موقت عملیات‌های مقاومت تا زمان خروج آخرین سرباز از عراق. 2 ـ تلاش برای مجازات هر فردی از دو طرف که درصدد نقض آتش‌بس باشد. 3 ـ ادغام حشد شعبی در وزارت دفاع و وزارت کشور، اما در صورت عدم تحقق این هدف، حشد شعبی باید به عنوان جزئی از تشکیلات امنیتی عراق به تمامی تصمیمات اتخاذ شده از سوی فرماندهی کل نیروهای مسلح پایبند باشد.
صدر در ادامه بیانیه خود آورده است که حاکمیت عراق از طریق بندهای زیر محقق خواهد شد:
1 ـ خروج تمامی نیروهای خارجی از خاک عراق. 2 ـ عدم مداخله در امور عراق و به ویژه در امور سیاسی و اقتصادی آن. 3 ـ دولت عراق باید با تمامی کشورهای همسایه معاهدات و توافقنامه‌های عدم تجاوز منعقد کند که در آن بر احترام متقابل به حاکمیت یکدیگر طبق منشور سازمان ملل تأکید شود. 4 ـ منع تمامی طرف‌های رسمی و غیررسمی از ارتباطات خارجی جز از طریق کانال‌های رسمی دولت و با تأیید قبلی. 5 ـ اتخاذ اصل معامله به مثل با کشورهای خارجی به منظور حفاظت از حاکمیت کشور و اعتبار آن. 6 ـ محافظت دولت عراق از مقر هیئت‌های دیپلماتیک و سفارتخانه‌ها و همچنین شهروندان تمامی کشورها. 7 ـ تقویت روابط اقتصادی متناسب با منافع و حاکمیت کشور.
بیانیه صدر در حالی منتشر شد که «صفاء‌التمیمی» سخنگوی گردان‌های سرایا السلام وابسته به حشد شعبی عراق، «جعفر الحسینی» سخنگوی نظامی گروه کتائب حزب‌الله عراق، «محمد کریم» نماینده پارلمان عراق از ائتلاف فتح، «نعیم العبودی» یکی از نمایندگان ائتلاف فتح و سایر مقامات عراق خواستار خروج آمریکا از این کشور شدند. به دنبال این واکنش‌های، احمد الصافی (نماینده آیت‌الله سیستانی) در خطبه نماز جمعه کربلا تاکید کرد که آیت‌الله سیدعلی سیستانی خواهان اجرای خواسته‌هایی است که مردم به خاطر آنها خود را فدا کردند و تعلل ورزیدن را به معنای رنج بیشتر می‌داند. الصافی تصریح کرد که مرجعیت عراق تاکید دارد که شهروندان درزمینه آزادی بیان و درخواست برای آنچه که جهت حفظ حاکمیت کشور ضروری می‌بینند، کاملاً حق اختیار دارند.
پشت پرده داووس
و چند نگاه زیرچشی
اگر به تمام اظهارات و ماهیت تظاهرات روز گذشته بغداد توجه کنیم به خوبی می‌فهمیم که ستون فقراتِ مواضعِ مقامات عراق و همچنین خواسته مردم این کشور خروج آمریکایی‌ها از عراق است. اما در این بین آنچه بیش از حد باعث سوال‌های زیاد در مورد خروجی این تظاهرات شده این است که چرا دیدار رئیس‌جمهوری عراق با ترامپ در اجلاس اقتصادی داووس (سوئیس) خروجی کاملاً متفاوتی با ماهیت مراسم روز گذشته داشت؟ بر اساس آنچه در متن بیانیه کاخ‌سفید در روز پنجشنبه آمده، دونالد ترامپ و برهم صالح بر باقی ماندن ارتش آمریکا در این کشور در پی نشست محرمانه میان خود در داووس سوئیس توافق کرده‌اند؛ این دقیقاً همان مساله‌ای است که باعث شد «احمد الیاسری» مشاور سیاسی رئیس‌جمهوری عراق پس از دست دادن برهم صالح با ترامپ استعفای خود را اعلام کند.
بر اساس آنچه در متن بیانیه کاخ‌سفید در روز پنجشنبه آمده، دونالد ترامپ و برهم صالح بر باقی ماندن ارتش آمریکا در این کشور در پی نشست محرمانه میان خود در داووس سوئیس توافق کرده‌اند
موضوع دیگری که بسیار مهم‌تر است، اخباری مبنی بر استقرار سامانه پدافند هوایی پاتریوت در خاک عراق از سوی ارتش ایالات متحده است. این خبر که از سوی پنتاگون منتشر شده باعث واکنش‌های منفی در درون خاک عراق شده است؛ تا جایی که «کریم علیوی»، عضو فراکسیون فتح در پارلمان عراق کمی بعد از انتشار این خبر اعلام کرد که استقرار سامانه‌های پاتریوت آمریکا در خاک عراق به منزله نقض حاکمیت این کشور است. این نقض‌های مکرر به اینجا ختم نشد، بلکه برهم صالح در دیدار خود با دبیرکل ناتو به گونه‌ای موضع گرفت که نشان می‌دهد نیروهای خارجی تحت فرمان آمریکا و با عنوان ائتلاف ضد داعش، فعلاً در خاک این کشور حضور دارند. در این راستا «جیمز جفری»، فرستاده ویژه آمریکا به سوریه و ائتلاف بین‌المللی، مدعی شده که تصمیم پارلمان عراق جهت خارج کردن نیروهای آمریکایی از این کشور الزام‌آور نیست و حتی توافقی مبنی بر حضور نظامیان، با دولت بغداد (و نه با پارلمان) منعقد شد. این دو قطبی ایجاد شده در صحنه سیاسی که اتفاقاً درون‌مایه آن امنیت و مسائل نظامی است، نشان می‌دهد که صحنه تصمیم‌گیری در عراق به دلیل نبود دولت قوی و مستقل به هم ریخته است؛ امری که عملاً دوگانه جنگ و صلح را به تصویر می‌کشد.
دیدگاه تان را بنویسید