جهان نما

ریاض و پنجمین سال پادشاهی ملک‌سلمان

جدال در داخل، انفعال در خارج

عربستان سعودی در تاریخ سوم ربیع‌الثانی هر سال به قدرت رسیدن «سلمان بن عبدالعزیز»، پادشاه این کشور را جشن می‌گیرد. اما جشن امسال درسایه شکاف‌های سیاسی و اقتصادی و بحران‌های دیپلماتیک و جنگ یمن و اوضاع حقوقی برگزار می‌شود. عربستان در حالی پنجمین سال بیعت ملک سلمان را جشن می‌گیرد که طی این پنج سال مشکلات اقتصادی و تحولات سیاسی پیش‌بینی نشده وخیم‌تر شده و بحران‌های دیگری را برای این کشور به دنبال داشته است که همچنان بر آن سایه می‌افکند.  همزمان با روی کار آمدن ملک سلمان، عربستان حقوق و دستمزدهای بخش عمومی را کاهش داد و قیمت حامل‌های انرژی را بالا برد تا از این طریق کسری بودجه خود را جبران و بدهی‌های میلیاردها دلاری به داخل و خارج را پرداخت کند. همچنین در بخش‌های مختلف دولت سیاست ریاضت اقتصادی برای کاهش کسری بودجه باعث تأثیر منفی بر اقتصاد این کشور  و افزایش رکود شد و فرصت‌های اشتغال را کاهش داد. گزارش‌های بین‌المللی حاکی از آن است که سعودی‌ها پیش از پادشاهی ملک سلمان به دلیل درآمدهای نفتی اوضاع اقتصادی بهتری داشتند اما طی پنج سال اخیر اوضاع معیشتی آنها رو به وخامت بوده است. شاخص تجارت خارجی این کشور (نفتی و غیر نفتی) شاهد کاهش شش و یک دهم درصدی بوده و حملات اخیر به تأسیسات آرامکو نیمی از تولیدات این شرکت را برای مدتی متوقف کرد.

تنها یک ماه پس از به سلطنت رسیدن ملک سلمان بدترین تصمیم وی اعلام جنگ علیه یمن برای حمایت از دولت مستعفی بوده است.  ملک سلمان بر این گمان باطل بود که جنگ یمن فقط چند هفته و یا چند ماه طول می‌کشد اما نتوانست از این باتلاق نجات یابد و همچنان جام زهر جنگ را با خسارت‌های هنگفت نظامی و اقتصادی جرعه جرعه سر می‌کشد. در حال حاضر دیگر درباره تعداد موشک‌های شلیک شده از عربستان به یمن و حمله به مواضع جنبش انصارالله پرسش نمی‌شود بلکه از تعداد ضد حملات و موشک‌های شلیک شده به عربستان سعودی که به آسانی در تیررس انصار الله قرار دارد، پرسش می‌شود.

جنایت ترور «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد سعودی در کنسولگری استانبول ضربه مهلکی برای حکومت سعودی بود و لکه ننگی برای «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان که به دخالت در این قتل متهم است، باقی ماند. موج خشم جهانی از قتل خاشقجی باعث انزوای بیشتر ملک سلمان و پسرش شد و حقوق بشر را در این کشور زیر ذره‌بین برد و ابعاد پنهان آن را آشکار و برملا کرد.

البته جنایت قتل خاشقجی تنها جنایت عربستان نبوده است هر چند که بسیار برجسته‌تر و پیچیده‌تر ظاهر شد. بلکه می‌توان با قاطعیت گفت که وضعیت حقوق بشر در عربستان به صورت چشمگیری بحرانی شده و بازداشت صاحبان عقیده و اندیشمندان و فعالان حقوقی به اتهامات ساده‌ای که با احکام اعدام صادر شده هیچ تناسبی ندارد، تصویر روشنی از وضعیت اسفبار حقوق بشر در این کشور ارائه می‌دهد. البته هنوز هیچ گروهی نتوانسته عربستان را برای احترام به حقوق بشر تحت فشار قرار دهد و گزارش سازمان عفو بین‌الملل حاکی از کوتاهی اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن در التزام به حمایت از مدافعین حقوق بشر است.

«ناصر الدهبلی» نویسنده خلیج آنلاین تأکید می‌کند که عربستان سعودی در حال حاضر در بدترین حال ممکن به سر می‌برد و نشانه‌هایی دال بر شکست مفتضحانه حکومت ملک سلمان وجود دارد. این نویسنده عرب در پایان تأکید می‌کند که عربستان در یمن بدون وجود هیچ افقی به قهقرا رفته و متحدانش آنرا رها کرده‌اند. حتی امارات آن را به سرنوشتی نامعلوم سپرده است و از یافتن راهکاری برای خروج استراتژیک از این باتلاق ناتوان مانده است.