در آخرین حمله بوکوحرام ۶۵ نفر کشته شدند
سایه وهم‌آلود هم‌پیمانان داعش بر نیجریه
سیدمحمد میرزامحمدزاده
شمار کشته‌شدگان حمله هفته جاری جنگجویان بوکوحرام به یک مراسم خاکسپاری در شمال شرق ایالت بورنو در نیجریه، به 65 نفر رسید که حدوداً سه برابر آمار اولیه اعلام شده است.
به گزارش خبرگزاری الجزیره، روز یکشنبه (ششم مردادماه) ده‌ها جسد دیگر پس از حمله روز شنبه مردان مسلح به روستایی در نزدیکی مایداگوری، پایتخت ایالت بورنو، کشف شدند.
محمد بولاما، فرماندار ایالت با اعلام این خبر گفت: در واقع 65 نفر کشته و 10 نفر نیز مجروح شدند. بولاما افزود که 20 نفر در حمله اولیه در حین مراسم خاکسپاری کشته شدند و ده‌ها نفر نیز در حال تعقیب مهاجمان به قتل رسیدند.
رهبر یک گروه محلی شبه‌نظامی ضد بوکوحرام نیز با تأیید تعداد کشته‌شدگان این رویداد، روایت حمله این گروه را با اندکی تفاوت تعریف کرد.
بونو بوکار مصطفی، به خبرگزاری فرانسه گفت که 23 نفر در حین بازگشت از خاکسپاری کشته شدند و 42 نفر دیگر در جریان تعقیب تروریست‌ها جان خود را از دست دادند. بولاما گفت که معتقد است حمله اخیر بی‌ارتباط با کشتن 11 تن از اعضای گروه بوکوحرام به دست ساکنین یک روستای محلی نیست؛ آن‌ها برای دفاع از روستای خود این 11 نفر را کشته و در جریان این عملیات 10 تفنگ خودکار را به دست آورده بودند.
بر اساس بیانیه‌ای که ازسوی دفتر ریاست‌جمهوری نیجریه منتشر شد، محمدو بوهاری، رئیس‌جمهور این کشور، روز یکشنبه ضمن محکوم کردن این حمله به ارتش و نیروی هوایی کشور دستور داد علاوه بر گشت‌زنی هوایی، برای عملیات زمینی به‌منظور شکار این مهاجمان اقدام کنند.
جنگجویان بوکوحرام دائما به نواحی اطراف منطقه انگانزای حمله می‌کنند.
افراطیان بوکوحرام نزدیک به یک دهه، طغیان در شمال شرق نیجریه را رقم زدند، جان نزدیک به 27 هزار نفر را گرفتند و بیش از 2 میلیون نفر را آواره کردند. این گروه حالا به دو شاخه بوکوحرام وفادار به ابوبکر شکائو و شاخه دیگر وفادار به گروه تروریستی عراق و شام (داعش) تقسیم شده‌اند.
گروه شکائو تمایل بیشتر به هدف قرار دادن نقاط نرم از جمله شهروندان بی‌دفاع دارد؛ در حالی که شاخه آی‌اس‌دبلیو‌ای‌پی، موسوم به داعش ایالت غرب آفریقا، از سال گذشته قدرت خود را بر تقابل علیه ارتش متمرکز کرده است.
بوکوحرام چگونه شکل گرفت؟
خبرگزاری فرانسه چندی پیش در رابطه با این گروه نوشت: بمب‌گذاری، آدم‌ربایی‌های توده‌ای و ده‌ها هزار نفر کشته، حاصل حضور این گروه است. حضور این گروه در شمال شرق نیجریه هفته گذشته 10 ساله شد؛ منطقه‌ای که به عقیده ساکنان آن زندگی در طول این دهه از آنجا عقب‌نشینی کرده است.
حسن ممان، یکی از ساکنان این منطقه که پس از حمله گروه بوکوحرام به روستای محل تولدش، به شهر مایداگوری، اصلی‌ترین شهر منطقه گریخته است، در این رابطه گفت: انگار صد سال گذشته، چراکه همه چیز خیلی کند پیش می‌رود و اوضاع برای من و خانواده‌ام بهتر نمی‌شود. دلم برای روستایم تنگ شده است و همیشه دلم آنجا است؛ اما بازی مرگ به ما اجازه آرامش نمی‌دهد. روز جمعه گذشته دهمین سالروز درگیری نیروهای نیجریایی با افراد مسجد مرکزی مایداگوری بود. در آن حمله 700 نفر از جمله محمد یوسف، رهبر افراد مسجد کشته شد. بعد از این خشونت بود که بوکوحرام شکل گرفت؛ نام این گروه در زبان هوسه یک جمله معنا می‌دهد: آموزه‌های غربی حرام است. تندروها تصمیم گرفتند یک خلافت سخت‌گیرانه اسلامی تشکیل دهند تا حملاتی را هرچه دورتر از آبوجا، پایتخت نیجریه ترتیب دهند.
خشونت‌های ناتمام
این خشونت‌ها رفته رفته به کشورهای همسایه چاد، کامرون و جمهوری نیجر رسوخ کرد. در سال‌های اخیر برخی از این جنگجویان با تروریست‌های داعش هم‌پیمان شدند و تهدید جدیدی را رقم زدند.
بوکوحرام در سال 2014، با ربودن 300 دختر مدرسه‌ای در شهر چیبوک، توجه جهانیان را به خود جلب کرد و موجب شکل‌گیری جنبشی با عنوان «دختران ما را برگردان» شد که حمایت میشل اوباما، همسر رئیس‌جمهور آمریکا و دیگران را نیز به دنبال داشت. اگرچه بسیاری از آن دختران آزاد شدند، اما سرنوشت تعداد بی‌شماری از مردم منطقه که در طی این سال‌ها ربوده شده بودند، همچنان برای خویشان و وابستگانشان، در ابهام باقی مانده است؛ این افراد شامل امدادگران منطقه نیز می‌شود. چهارشنبه هفته گذشته بود که یکی از پرستاران تازه ربوده شده، در پیامی ویدئویی از دولت نیجریه درخواست کمک کرد و گفت که ممکن است به همراه دیگران کشته شود.
دولت، ناتوان از مقابله با حملات بوکوحرام
در حالی که مقامات نیجریه‌ای دائماً مدعی می‌شوند که بر ناآرامی‌های بوکوحرام فائق آمده‌اند، ساکنان درمانده منطقه اما، می‌گویند که هیچ پایانی در افق حملات این گروه که یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های بشری جهان را رقم زده‌اند، به چشم نمی‌بینند؛ بحرانی که هفت میلیون نفر را محتاج به کمک‌های غذایی کرده است.
شاخه شکائو بوکوحرام تمایل بیشتر به هدف قراردادن نقاط نرم از جمله شهروندان بی‌دفاع دارد؛ در حالی که شاخه آی‌اس‌دبلیو‌ای‌پی، موسوم به داعش ایالت غرب آفریقا، از سال گذشته قدرت خود را برای تقابل علیه ارتش متمرکز کرده است
برخی ناظرین مدعی هستند که تعدادی از مقامات خاص نیجریایی از این التهابات به واسطه فساد بهره می‌برند و منافع کمی برای پایان دادن به این خونریزی‌ها متصور هستند. گروه‌های حقوق بشری برخی نیروهای امنیتی نیجریایی را به سوءاستفاده از جنگ علیه بوکوحرام متهم کرده‌اند؛ این سوءاستفاده شامل کشتارهای بدون فرآیند قضایی و بازداشت‌های گسترده می‌شوند. دولت نیجریه با خشم، چنین ادعاهایی را رد می‌کند. بابا شیخ هارونا، سخنگوی ایالت بورنو در این رابطه گفته بود که دولت اخیراً از 150 عضو تسلیم شده بوکوحرام استقبال کرده و امیدوار است در سالگرد دهمین سال تشکیل بوکوحرام، دیگر جنگجویان نیز تسلیحات خود را تسلیم کنند؛ آرزویی که خونین شد. به گفته هیلدا یورگنسن، 1.9 میلیون آواره منتظر بازگشت به شهر و دیار خود هستند. بیشترشان در اردوگاه‌هایی ساکن هستند که بدون سرپناه مناسب و عدم دسترسی به آب تمیز، بیش از ظرفیت سکنه دارند.
حتی این اردوگاه‌ها نیز امن نیستند؛ پنج‌شنبه شب گذشته، مردان مسلح بوکوحرام سوار بر موتورسیکلت، به یک اردوگاه که به وسیله نیروهای مسلح ارتش حفاظت می‌شد در حاشیه شهر مایدوگوری حمله کردند و یک مرد و یک کودک را کشتند و مغازه‌ها را غارت کردند. به عقیده ساکنان، با وجود آنکه گروه بوکوحرام منسجم نیست و رهبری واحدی ندارد، به دلیل ضعف دولت همچنان به کار خود ادامه می‌دهند.
با وجود همه مسائل، برخی همچون ممان همچنان به بازگشت صلح امیدوارند و فکر می‌کنند تندروها بالاخره ناامید می‌شوند.
دیدگاه تان را بنویسید