آمریکا تنها به شرط تحول سیاسی در سوریه، در بازسازی این کشور مشارکت مالی خواهد داشت
عقب‌نشینی اقتصادی آمریکا از سوریه
منتقدان استراتژی ترامپ معتقدند توقف کمک‌های مالی به سوریه، اهرم فشار آمریکا برای تعیین تکلیف در سوریه را از بین خواهد برد. کاخ سفید در مقابل اعلام کرد که تنها بودجه مالی خود را کنار گذاشته است و برنامه بازسازی رقه و دیگر قسمت‌های سوریه از جیب دیگر کشورها اما مطابق با برنامه‌ریزی و نظارت آمریکا ادامه خواهد یافت «آمریکا بنا به توافق بین‌المللی هیچ‌گونه مشارکتی در بازسازی سوریه نخواهد داشت مگر اینکه سازمان ملل ـ نه مسکو و نه واشنگتن و تنها سازمان ملل ـ تایید کند که فرآیند سیاسی معتبر و غیرقابل بازگشتی در سوریه شکل گرفته است. این تنها مسیر موجود برای واریز پول‌های بین‌المللی به ویرانه‌های سوریه است، امری که سوریه و روسیه بیشتر از همه خواهان آن هستند»
حمیدرضا پیشبهار، روزنامه‌نگار
وزارت امور خارجه آمریکا بودجه‌ای که برای بازسازی سوریه تخصیص داده بود را برگردانده و برای بازسازی مناطقی که پیشتر تحت سیطره داعش بوده است پولی خرج نمی‌کند اما در عین حال دیگر اعضای ائتلاف سوریه در آمریکا 230 میلیون دلار کنار گذاشته‌اند و آمریکا در مورد چگونگی هزینه‌کرد ثروت اعراب تصمیم می‌گیرد.
در ماه ژانویه و زمانی که هنوز رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا بود اعلام شده بود که آمریکا قصد دارد تا با بازسازی مناطقی همچون رقه، ثبات را به مناطق تحت سیطره (سابق) داعش بازگرداند. سال پیش آمریکا به همراه نیروهای نماینده‌اش در نبرد با داعش، شهر رقه را بارها بمباران کرده بود.
این تصمیم پس از برکناری تیلرسون در ماه مارس به حالت تعلیق درآمد و هزینه‌کرد آمریکا در بازسازی سوریه متوقف شد. ترامپ سخن از تسریع عقب‌نشینی نیروهای آمریکا از سوریه به میان آورده بود و سعی داشت تا این وظیفه را به گردن متحدان خود در خاورمیانه بیاندازد. در نهایت روز جمعه وزارت امور خارجه به کنگره آمریکا اعلام کرد که بودجه مورد نظر از سوریه بازگردانده خواهد شد و در دیگر مناطق نامشخص هزینه خواهد شد.
این در حالی است که تعهد دیگر کشورهای ائتلاف آمریکا در سوریه هنوز پابرجا است و حدود 300 میلیون دلار از این طریق جمع‌آوری شده است. یک سوم این مبلغ توسط عربستان سعودی تهیه شده است.
آمریکا پیشتر زمانی تصمیم گرفته بود به سوریه کمک کند که نبرد دوگانه سوریه ـ نبرد بین بشار اسد و مخالفان و همچنین نبرد داعش با تمامی ائتلاف‌های موجود در سوریه- وارد مرحله جدیدی شده بود و در بخش‌های مختلف با یکدیگر هم‌پوشانی داشت.
بشار اسد با کمک روسیه و ایران توانست بر نیروهای شورشی مخالف خود فائق شود و در دو سوم غربی سوریه اعلام پیروزی کرد. این نیروها پیشتر توسط آمریکا پشتیبانی می‌شدند. روسیه با راه‌اندازی کمپینی بین‌المللی سعی دارد تا بقای اسد را تضمین کرده و با پیشگام شدن در بازسازی سوریه از دیگر کشورهای جهان کمک گرفته تا با پرداخت هزینه بازسازی و تسهیل بازگشت آوارگان به سوریه، بار دیگر صلح و ثبات را به این کشور جنگ‌زده و کل منطقه بازگرداند.
از سوی دیگر آمریکا با کمک کردهای سوریه توانسته در شرق سوریه به طور نسبی بر نیروهای داعش پیروز شود. کاخ سفید اعلام کرده که فرآیند تثبیت صلح و بازسازی این قسمت از سوریه را مدیریت خواهد کرد اما خود قصد ندارد دست به جیب شود. بنابراین آمریکا با استفاده از ثروت اعراب منطقه مذکور را مین‌زدایی خواهد کرد و خدمات اولیه مانند تامین آب و برق را بر عهده خواهد گرفت.
البته بانک جهانی و دیگر موسسات مالی بین‌المللی بر پروژه بازسازی طولانی‌مدت سوریه پس از هفت سال جنگ داخلی، نظارت خواهند کرد. آمریکا به همراه دیگر کشورهای بزرگ جامعه بین‌المللی مشارکت مالی خود در بازسازی سوریه را به کلی منتفی نمی‌دانند. آنها اعلام کردند تنها در صورتی در این روند مشارکت خواهند کرد که بشار اسد حاضر شود در مذاکراتی با رهبری آمریکا حضور یافته و برای تشکیل دولت دموکراتیک با همراهی دیگر نیروهای سوریه به توافقی مشترک برسند.
پوتین و ترامپ در نشست معروف هلسینکی مسئله مشارکت در بازسازی سوریه را مورد بحث قرار داده بودند. رییس‌جمهور روسیه در کنفرانس خبری پس از نشست گفته بود: «مسئله تثبیت صلح و آشتی ملی در سوریه می‌تواند اولین نمونه از همکاری‌های موفق بین دو کشور آمریکا و روسیه باشد»
اما وزارت امور خارجه آمریکا روز جمعه اعلام کرد تا زمانی که فعالیت‌های سازمان ملل در سوریه از سرگیری نشود، با کشور روسیه در بازسازی سوریه همکاری نخواهد کرد. فعالیت‌های سازمان ملل در سوریه در ماه‌های اخیر متوقف شده است. دیوید سترفیلد، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در حوزه خاورمیانه روز جمعه اعلام کرد: «آمریکا بنا به توافق بین‌المللی هیچ‌گونه مشارکتی در بازسازی سوریه نخواهد داشت مگر اینکه سازمان ملل ـ نه مسکو و نه واشنگتن و تنها سازمان ملل- تایید کند که فرآیند سیاسی معتبر و غیرقابل بازگشتی در سوریه شکل گرفته است». وی در ادامه گفت: «این تنها مسیر موجود برای واریز پول‌های بین‌المللی به ویرانه‌های سوریه است، امری که سوریه و روسیه بیشتر از همه خواهان آن هستند»
آمریکا و سازمان ملل به پناه‌جویان و آوارگان سوری توصیه می‌کنند که در حال حاضر به کشور خود بازنگردند زیرا مناطق پرجمعیت غرب سوریه که در کنترل دولت است هنوز برای زندگی امن نیست. این در حالی است که مسئله مهاجرت جنگ‌زدگان سوری منجر به بحران اقتصادی و سیاسی در کشورهای منطقه و حتی اروپا شده است. آمریکا علاوه بر این خواستار خروج تمامی نیروهای ایرانی از خاک سوریه است.
پس از آنکه ترامپ اعلام کرد خواستار عقب‌نشینی از سوریه است و بودجه تخصیص یافته برای بازسازی سوریه تعلیق شد، نگرانی‌های غرب در مورد چگونگی دنبال کردن اهداف بلندمدت آمریکا در سوریه افزایش یافت. آمریکا پیشتر اعلام کرده بود که خواستار استعفای اسد، کاهش نفوذ منطقه‌ای ایران و تاسیس دولتی دموکراتیک و غیرفرقه‌ای در سوریه است تا از این طریق بتواند از ظهور مجدد داعش در این کشور جلوگیری کند.
منتقدان استراتژی ترامپ معتقدند توقف کمک‌های مالی به سوریه، اهرم فشار آمریکا برای تعیین تکلیف در سوریه را از بین خواهد برد. کاخ سفید در مقابل اعلام کرد که تنها بودجه مالی خود را کنار گذاشته است و برنامه بازسازی رقه و دیگر قسمت‌های سوریه از جیب دیگر کشورها اما مطابق با برنامه‌ریزی و نظارت آمریکا ادامه خواهد یافت.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز جمعه در این باره گفت: «تصمیم آمریکا مبنی بر توقف هزینه مستقیم در سوریه در راستای توصیه‌های رییس‌جمهوری است و ما سعی خواهیم کرد تا با بسیج کمک‌های مالی بین‌المللی، بخصوص کشورهای منطقه مسئله حساس تثبیت صلح در شمال سوریه را دنبال کنیم؛ این استراتژی به ما کمک خواهد کرد تا مالیات شهروندان آمریکایی را صرف دیگر اولویت‌های وزارت امور خارجه کنیم»
مقامات کاخ سفید و وزارت امور خارجه آمریکا از جمله نوئرت، سخنگوی وزارت امور خارجه و برت مت‌گورک نماینده ویژه ترامپ در ائتلاف سوریه روز جمعه اعلام کردند که با وجود تصمیم رییس‌جمهور مبنی بر عقب‌نشینی سریع از سوریه، آمریکا به این زودی‌ها از سوریه خارج نخواهد شد. سترفیلد در تایید سخنان همکارانش گفت :«با وجود موضع‌گیری رییس‌جمهور آمریکا بدون شک به حضور نظامی خود در سوریه ادامه خواهد داد. هدف ما در سوریه پیروزی است و قصد داریم تا به با شکست داعش، این ادامه حیات این گروه جلوگیری کنیم».
مک‌گورک گفت: «با وجود اینکه 99 درصد از مناطق تحت سیطره داعش بازپس گرفته شده‌اند اما هنوز مرحله نهایی حذف فیزیکی حکومت خلیفه باقی مانده است، در حال حاضر ما آماده این کار هستیم اما در مورد انتخاب زمان مناسب برای این کار تصمیم‌گیری نشده است». وی اعلام کرد: «آمریکا برای این هدف عملیات نظامی ویژه‌ای را طراحی کرده است زیرا تعداد زیادی از مبارزان داعش در نزدیکی دره فرات تجمع کرده‌اند. پس از انجام عملیات پاکسازی داعش باید نیروهای محلی آموزش ببیند تا بتوانند منطقه را در دست گرفته و ثبات را به شهرها و راه‌ها بازگردانند تا از بازگشت مجدد داعش جلوگیری شود؛ بنابراین این عملیات در حال اجرا است و هنوز کار ما تمام نشده است»
نبرد بر علیه نیروهای داعش در منطقه جنوب رقه و حاشیه رود فرات سال پیش متوقف شد زیرا نیروهای دموکراتیک سوریه، نیروهای کردی که به نمایندگی از آمریکا علیه داعش می‌جنگند، مجبور شدند مواضع خود در نبرد با داعش را رها کرده تا در شمال غربی سوریه با ارتش ترکیه مبارزه کنند. آمریکا برای مدیریت بهتر فعالیت‌های خود در سوریه دو مقام آمریکایی با برنامه کاری جدید معرفی کرد. اولین آنها جیمز جفری، کارمند ارشد بازنشسته وزارت امور خارجه است که از طرف مایک پمپئو «نماینده پیکار سوریه» است. نوئرت در این باره گفت: «جفری به عنوان مشاور وزیر و نماینده وزارت امور خارجه در زمینه جنگ سوریه انجام وظیفه خواهد کرد، البته آقای مک‌گروک همچنان به فعالیت خود به عنوان نماینده ویژه رییس‌جمهور در ائتلاف آمریکا ادامه خواهد داد»
علاوه بر این نظامی بازنشسته ارتش آمریکا، جوئل ریبورن که پس از روی کار آمدن ترامپ در شورای عالی امنیت ملی آمریکا مسئول رسیدگی به امور کشورهای ایران، عراق، سوریه و لبنان بود به وزارت امور خارجه ملحق خواهد شد تا به عنوا معاون وزیر در امور منطقه شام، کار خود را ادامه دهد. وظیفه اصلی وی جلوگیری از نفوذ بیشتر ایران در سوریه است. نوئرت در این باره گفت: «علاوه بر ایران، ما باید از نفوذ حزب‌الله در منطقه نیز جلوگیری کنیم و بر اهمیت دولت قدرتمند لبنان تاکید کنیم. روابط دو جانبه با اردن نیز بسیار حائز اهمیت است»
دیدگاه تان را بنویسید