تلاش برای تجویز نسخه شفابخش جهانی

سیدمحمد میرزامحمدزاده

مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 2018 در حالی برگزار می‌شود که شاید بزرگ‌ترین موج مهاجرت جمعیت جهان در حال وقوع است. در این نشست، سران دولت‌های مختلف، خیرین و رهبران تجاری گرد هم می‌آیند تا کشتی جهانی را از امواج متلاطم این روزهای جهان نجات دهند.

چندین عضو سازمان ملل سال گذشته مقامات سازمان ملل متحد را مورد بازخواست قراردادند. کریستین لاگارد، رئیس صندوق بین‌المللی پول نیز هشدار داده است که ابرهای اقتصادی جهان روزبه‌روز تیره و تار تر می‌شوند. هرچند که ترس سال گذشته اعضا از قطع کمک‌های ترامپ به سازمان ملل بر طرف شد، اما اکنون ترامپ پای آمریکا را از شورای حقوق بشر کنار کشیده، پیمان آب و هوای پاریس را ترک کرده و تلاش‌های سایر اعضا برای تنظیم قوانین مهاجرت جهانی را بایکوت کرده است.

استوارت پاتریک، یکی از مقامات ارشد شورای روابط خارجی آمریکا می‌گوید: رئیس جمهوری آمریکا به صورت غیرمنتظره‌ای جامعه بین‌المللی را در حالت تعلیق نگه داشته است. علاقه شدیدی برای حفظ انسجام وجود دارد و در حالی‌که اولین گاو خشمگین از دست ترامپ،‌ یعنی چین، در سازمان ملل حضور دارد، تلاش بر این است که خسارات به حداقل برسد و چین با ترامپ مقابله نکند و صدایش را همچون او بالا نبرد.

کمتر کسی باور دارد هفتاد و سومین جلسه سازمان ملل متحد بتواند مسائل پیش‌رو را حل کند. به ویژه که ژی جینگ‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و آنگلا مرکل،‌ صدر اعظم آلمان هیچ پالسی بر این مبنا ارائه نکرده‌اند. با این حال این جلسه جهانی فرصتی برای بحث و تبادل‌نظر در مورد تنش‌های سال گذشته است و در هفته دوم نیز جلسات مهمی شامل اتفاقات سیاسی بزرگ از جمله شروع مناظرات بین اعضای سازمان ملل و رویدادهای جانبی قوی همچون نشست سالانه کنکوردیا و انجمن جهانی تجاری بلومبرگ برگزار می‌شود.

در ادامه خلاصه‌ای از این جلسات را می‌خوانید.

سخنان آتشین در جلسه عمومی سازمان ملل

برنامه اصلی مجمع عمومی سازمان ملل، جلسه عمومی است که در آن نمایندگان تمامی کشورها پشت تریبون می‌آیند و بر اساس یک موضوع متمرکز سخنرانی می‌کنند. ایده اصلی امسال تبدیل سازمان ملل به سازمانی برای همه مردم: رهبری جهانی و تقسیم مسئولیت‌ها برای ایجاد جوامعی صلح‌طلب،‌ مساوی و با ثبات است. البته این موضوع احتمالا زیاد مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

در عمل چیزی که باید انتظار داشت، طعنه و کنایه‌های طولانی سران به یکدیگر است. سخنرانی‌ها از 25 سپتامبر (سه شنبه 3 مهر) شروع شده است و می‌توان آنها را در تلویزیون سازمان ملل دید، این شبکه هر روز لیست برنامه‌هایش را به روز می‌کند.

بازار آتی کار

در روز 24 سپتامبر (2 مهر 1397) کاخ سفید، ایوانکا ترامپ و الکساندر آکوستا، وزیر کار آمریکا، را به همایشی با موضوع کار و کارآفرینی (the satellite Concordia summit) در نیویورک فرستاد تا در مورد نرخ بیکاری پایین آمریکا صحبت کنند و اینکه چه راهکارهایی را می‌توان برای آموزش سریع نیروی کار و توسعه بازار کار انجام داد، به بحث بگذارند. مدیرانی از اوبر (سرویس اجاره خودرو) و پست میتس (سرویس ارسال کالا) در این همایش پنل‌هایی دارند که مباحثی در مورد نوآوری‌های فناوری ارائه می‌کنند.

حمله به مواد مخدر

ترامپ امسال همایشی را در مورد مواد مخدر در روز 24 سپتامبر (2مهر) رهبری کرد. جیمز کوکین، کارشناس مواد مخدر در دانشگاه سازمان ملل در مورد این همایش گفته است: این همایش در واقع برای این بود که ترامپ به جمهوری‌خواهان آمریکا که او را انتخاب کرده‌اند، ثابت کند که به بحران مواد مخدر در آمریکا اهمیت می‌دهد. این همایش همچنین به ترامپ این فرصت را داد که اعلام کند حاضر است در کنار قدرت‌هایی همچون چین و روسیه گروهی برای مبارزه علیه مواد مخدر تشکیل دهد.

باید منتظر بازخورد گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، با این همایش باشیم، چرا که او در زمان نخست وزیری پرتغال در مورد اصلاحات مواد مخدر بسیار بلندنظرانه عمل کرد.

صلح از طریق فضا

در حالی‌که ایالات متحده و روسیه در حال اقدامات تلافی‌جویانه علیه یکدیگر روی زمین هستد، فضانوردان آمریکایی و روسی در صلح و صفا کنار هم در یک شاتل کوچک، صدها کیلومتر دورتر از زمین زندگی می‌کنند. از دهه 1950 دفتر روابط هوا و فضای سازمان ملل برای همکاری‌های صلح‌آمیز فضایی تشکیل شد و حالا یک سازمان مردم نهاد با نام اعتماد فضایی بر این عقیده است که فعالیت‌های فضایی می‌تواند وسیله‌ای برای برقراری صلح در زمین باشد. دیروز و روز قبل از آن (2 و 3 مهر 1397) اعضای این سازمان و نماینده‌های فضایی سازمان ملل و همچنین سران دولت‌ها در مورد این موضوع بحث‌هایی داشتند.

شورای امنیت به رهبری ترامپ با موضوع منع گسترش سلاح

امروز (4 مهر1397) ترامپ برای ریاستش در شورای امنیت برای منع گسترش صلاح‌های هسته‌ای برنامه ویژه دارد. او در ابتدا تصمیم داشت در این جلسه ایران را مورد هجمه و حمله قرار دهد، اما پس از آنکه بریتانیا و فرانسه به صراحت عنوان کردند که از توافق هسته‌ای ایران دفاع می‌کنند، او دستور جلسه را تغییر داد و به منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای به صورت عمومی می‌پردازد.

با این وجود نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل، اشاره کرده که این جلسه بسیار آتشین خواهد بود و اظهار کرده است: مطمئنم که این پربازدیدترین جلسه شورای امنیت در طول تاریخ خواهد بود.

ابرهای سیاه

 بر سر تجارت جهانی

تعرفه واردات 200 میلیارد دلاری که آمریکا علیه چین تصویب کرد، از روز 24 سپتامبر (2 مهر) اجرایی شد. بر همین اساس هیچ تصمیم عمومی برای دیدار نمایندگان آمریکا و همتایان چینی آن‌ها در مجمع عمومی سازمان ملل متحد وجود ندارد.

همچنین این هفته آخرین مهلت مدیریت شورای تجارت آزاد تجاری آمریکا (NAFTA)  برای تصمیم‌گیری است؛ در حالی‌که آمریکا و کانادا روز جمعه (30 شهریور) از توافقاتی بر سر این موضوع خبر دادند. یکی از سخنرانی‌هایی که در این نشست بسیار مورد توجه بود، سخنرانی رابرت لایتیزر،‌ نماینده تجارت آمریکا در همایش کنکوردیا در روز 25 سپتامبر (سه شنبه 3 مهر) بود.

فاجعه انسانی در

یمن و سودان جنوبی

درگیری‌های سرتاسر جهان جان هزاران شهروند را گرفته است و میلیون‌ها نفر دیگر هم در خطر هستند. جنگ پنج ساله سودان جنوبی بیش از 7 میلیون نفر را متأثر کرده که نیازمند کمک و حفاظت هستند. در همین حال جنگ نیابتی یمن شرایطی را به وجود آورده که برخی آن را بزرگ‌ترین هشدار بشری می‌خوانند و محاصره نظامی منجر به گرسنگی گسترده شده است.

دفتر امور بشردوستانه سازمان ملل در این دوره همایشی را برگزار کرد که ارسال کمک‌های جهانی و واکنش اضطراری در مقابل این مسائل را تسهیل کند. جلسه‌ای نیز در مورد واکنش اضطراری در یمن روز 24 سپتامبر (2 مهر) برگزار شد و جلسه دیگری در همین راستا روز بعد آن در مورد سودان جنوبی برگزار شد. یک جلسه کم اهمیت‌تر با موضوع اینکه چطور داده‌ها می‌تواند برای واکنش و آمادگی در مورد فجایع طبیعی و شرایط اضطراری انسانی به کار گرفته شود نیز برگزار می‌شود.

مسائل حفاظت از صلح

سازمان ملل

روز 25 سپتامبر (3 مهر) گوترش، دبیر کل سازمان ملل، اعضا را گرد هم آورد تا در مورد ماموریت‌های حافظ صلح گفتگو کنند. به گفته جک شرمن، از موسسه صلح بین‌الملل، بیش از 120 کشور از بیانیه راهکارهای سیاسی برای تضمین حفظ امنیت شهروندان و جلوگیری از سواستفاده جنسی که از سوی مقامات سازمان ملل ایراد شد حمایت کردند. صبح امروز (4 مهر) پنلی به رهبری انگلیس، بهره‌وری،‌ سواستفاده و آزار و اذیت جنسی در فعالیت‌های بشری را مورد بررسی قرار می‌دهد.

پائولا دونوان،‌ مدیر سازمان کدبلو، که کمپین‌هایی علیه سواستفاده جنسی با مشارکت حافظان صلح برگزار می‌کند، در مورد این جلسه بدبین است و باور ندارد که این جلسات پیشرفتی در مورد سواستفاده جنسی ایجاد کند. او می‌گوید: آنها (اعضای جلسه) تمایلی به شنیدن انتقادات سازنده ندارند. لری‌هاندراهان، یکی از فعالان حوزه سواستفاده جنسی در دفتر روابط بشردوستانه سازمان ملل اضافه می‌کند که اقدامات در این رابطه تاکنون بسیار ناچیز بوده است به حدی که حتی نرم‌افزاری برای جلوگیری از دانلود و تجارت ویدئوهای سواستفاده جنسی از کودکان نیز تا کنون طراحی نشده است.

سلامت جهانی و جلوگیری از بیماری‌ها

امروز 26 سپتامبر (4 مهر) جلسه مقابله با بیماری سل در مجمع عمومی سازمان ملل برگزار می‌شود. هر چند که این بیماری قابل پیشگیری و درمان است، اما همچنان بزرگ‌ترین بیماری عفونی کشنده در جهان به شمار می‌رود. دیگر مباحث حوزه بیماری در مورد بیماری‌های غیر واگیر خواهد بود. بیماری‌های غیرواگیر از سرطان گرفته تا دیابت، 63 درصد از مرگ و میرهای جهان را شامل می‌شود. در مجمع عمومی سازمان ملل برخی از کشورها حمایت خود را برای مقابله با این بیماری‌ها اعلام کردند.

امنیت و فرصت‌های

برابر جنسی

دنیا از جلسه قبلی سازمان ملل تغییرات بسیاری کرده است. سال 2017 تنها چند هفته بعد از آنکه رهبران جهان نیویورک را ترک کردند، هجمه‌ها علیه ‌هاروی وینشتین، فیلم ساز آمریکایی (که به اتهامات جنسی بسیاری متهم شد) شروع شد و جرقه‌های جنبش #من‌هم ( #Metoo جنبشی برای مقابله با آزار جنسی) زده شد. حالا پس از آنکه اتهامات جنسی حتی از داخل سازمان ملل هم بیرون می‌ریزد، رویدادهایی با موضوع زنان و مسائل مرتبط با جنسیت، بخش عمده‌ای از توجهات را به سوی برابری جنسیتی جلب کرده‌اند.

رویدادهای مهمی همچون کنفراس‌هایی با موضوع برابری جنسی زنان (#SheisEqual summit )، (HerforShe) روی مسائلی همچون برابری فرصت‌های تجاری، سیاسی و فعالیت‌های اجتماعی و امنیت برای دختران و زنان امسال برگزار می‌شود. البته توجه زیادی به LGBTQ (جنبشی برای حمایت از همجنس بازان،‌ دوجنسه‌ها و دگرجنس‌گراها) در جلسه امسال نشده است و تعدادی از اعضای سازمان ملل همچنان همجنسگرایی را در کشورهایشان جرم می‌شمارند.

همکاری دیجیتال و حاکمیت

گوترش امسال برای همگرایی دولت‌ها و صنایع در مورد نوآوری‌های دیجیتال و حاکمیت،  پنل مهمی با حضور کارشناسان جهانی در حوزه همکاری دیجیتال برگزار می‌کند که در این پنل تأثیرات قابل انتقال فناوری‌های دیجیتال و راهبردهای شناسایی و شکاف‌های اطلاعاتی مورد بحث قرار می‌گیرند. البته همه در مورد این موضوع گسترده مشتاق نیستند. پیتر میشک، مشاور عمومی شرکت Access Now فعال درزمینه حقوق دیجیتال می‌گوید: سازمان‌ها نامه‌ای سرگشاده به دبیر کل سازمان ملل نوشته‌اند و از وی خواسته‌اند اهداف و دستور این پنل را پیش از شروع برای اعضا تشریح کند. در بخشی از این نامه آمده است: پیشنهاد می‌کنیم در جلسه اول، معنای همکاری دیجیتال تشریح شود.

درگیری‌های سیاسی

و موضوع فلسطین- ‌ رژیم صهیونیستی

جلسات جانبی بسیاری نیز تنش‌های سیاسی جهان شامل انتخابات آتی لیبی، خشونت در کامرون و بحران سیاسی اخیر افشاگری در کومورس را مورد بررسی قرار می‌دهند.

موضع کشمکش فلسطین– رژیم‌صهیونیستی هم یکی از مسائل ارجح است. با توجه به اقدام اخیر آمریکا مبنی بر تصمیم به قطع کمک 200 میلیون دلاری به فلسطینیان و همچنین قطع 65 میلیون دلاری کمک به آژانس امدادرسانی و کاریابی برای آوارگان فلسطینی در خاور نزدیک (UNRWA) که به 2 میلیون آواره در لبنان،‌ اردن، کرانه باختی و نوار غزه کمک می‌کرد، اهمیت این جلسه دو چندان می‌شود.

بحران اقتصادی در ونزوئلا، شورش‌ها و اعتراضات در نیکاراگوئه و مسئله روهینگیای میانمار دیگر مسائلی هستند که رهبران جهان در مجمع امسال به آنها می‌پردازند.

کاهش بار مهاجرت

در حال حاضر 65 میلیون آواره در جهان وجود دارد. اوایل امسال سازمان ملل موافقت خود را برای همکاری مشترک در ارتباط با مهاجرت اعلام کرد و در حال تهیه راهکاری برای بحران پناهجویان است که پاییز امسال نهایی می‌شود. در این هفته رویدادهای عمومی و جلسات خصوصی برای همکاری بین‌المللی برای مواجهه با موج مهاجرت و کاهش تأثیرات آن بر کشورهای میزبان برگزار می‌شود.