نگاهی به ببر مازندران که مرگ ضربه فنی‌اش کرد
به یاد اسطوره
باید خیلی همه چیز تمام باشی که نامت در ورزش یک کشور جاودانه شود. آن هم نه یک جاودانگی معمولی؛ از آن نوع که هیچ واژه‌ای برای توصیف و قدرشناسی‌ات یارای استفاده نداشته باشد. این موضوع درباره امامعلی حبیبی صدق می‌کند. کشتی‌گیری که برای نخستین بار لقب «ببر مازندران» را به دست آورد و نه‌تنها در کشتی ایران بلکه در کشتی جهان یک نام اسطوره‌ای است. کسی که با جهان پهلوان تختی دوستی داشت و حالا چشم‌هایش را بر جهان فانی بسته است.
امامعلی حبیبی کسی بود که کلکسیونی از رکوردها را در کارنامه پروزن خود داشت و چه از نظر فنی و تکنیکی و چه از نظر اخلاقی الگویی برای علاقه‌مندان به این رشته بود. عضو تالار مشاهیر فدراسیون جهانی کشتی سابق (FILA) و اتحادیه جهانی کشتی فعلی فنونی را هم اختراع کرده است؛ از جمله «سرو تَه یک»، «یک، دست و یک پا» و «فن حبیبی». شاید جالب باشد بدانید که نخستین مربی او در کشتی «ننه‌بیگُم» معلم قرآنی‌اش در مکتب‌خانه بوده است! حبیبی کسی نبود که در زمان حیاتش نادیده گرفته شده باشد اما حالا بد نیست بعد از درگذشتش نگاهی به گزارش خبرگزاری مهر هم درباره او بیندازیم.
نابغه متولد شد
امامعلی حبیبی پنجم خردادماه سال ۱۳۱۰ در روستای درزی کلای شهر بابل متولد شد. ورزش را با کشتی محلی لوچو آغاز کرد و سپس یادگیری فنون کشتی را درسال ۱۳۳۱ در پادگان گرگان و در شهر قائمشهر زیر نظر اسکندر علی‌آبادی پی گرفت. در ۱۲ سالگی پدر خود را از دست داد و به همراه مادر و برادرانش به شهر شاهی (قائمشهر امروزی) رفت تا در خانه خواهرش ساکن شود. در آن شهر در مغازه آهنگری با روزی پنج ریال اجرت مشغول به کار شد و پس از مدتی در کارخانه نساجی قائمشهر استخدام شد و در باشگاه همان کارخانه زیر نظر اسکندر متولی، تمرین کشتی را شروع کرد.
کلکسیونر قهرمانی
پس از قهرمانی در مسابقه‌های انتخابی مازندران در سال ۱۳۳۲ در رقابتهای قهرمانی کشور شرکت کرد و عنوان چهارم وزن ۷۲ کیلوگرم را به دست آورد. سال ۱۳۳۳ هم به مقام چهارم رسید ولی با قهرمانی در سال‌های ۱۳۳۵ و ۱۳۳۷ در تهران، ۱۳۳۸ در شیراز و ۱۳۳۹ در رشت قهرمان کشور شد و برای شرکت در اولین تورنمنت خارج از کشور خود عازم رقابتهای بین‌المللی ترکیه شد ولی در وزن ۶۷ کیلوگرم به موفقیتی دست نیافت.
غرش ببر مازندران در المپیک
بازی‌های المپیک ۱۹۵۶ملبورن اوج درخشش ببر مازندران بود که علی‌رغم تب شدید مدال طلای این رویداد بزرگ را در وزن ۶۷ کیلوگرم به دست آورد. امامعلی حبیبی در مسابقات جهانی تهران در سال ۱۹۵۹ دو تن از بزرگان کشتی دنیا یعنی بالاوادزه از شوروی سابق و اسماعیل اوغان از ترکیه را مجموعا در کمتر از سه دقیقه ضربه فنی کرد.
یک عنوان ماندگار
در دوران حضور در عرصه کشتی به سریع‌ترین کشتی‌گیر جهان معروف شد و در سال ۱۹۶۱ در رقابتهای جهانی یوکوهاما بالاتر از موروزوف از شوروی و کانه‌کو از ژاپن برای دومین بار روی سکوی نخست جهان ایستاد. در این سال تیم کشتی ایران به مقام قهرمانی دست یافت.
ورود به سیاست بعد از خداحافظی
حبیبی با کسب مدال طلای رقابتهای جهانی ۱۹۶۲ تولیدو برای همیشه از دنیای دایره طلایی خداحافظی کرد. وی علاوه بر چهار طلای جهان و المپیک موفق به کسب مدال طلای بازی‌های آسیایی ۱۹۵۸ توکیو شد. وی پس از پایان دوره قهرمانی مدتی به مربیگری پرداخت ولی پس از آن وارد عالم سیاست شد و در دوره‌ای هم به عنوان نماینده مردم بابل در مجلس شورای ملی حضور داشت.
یک کشتی‌گیر بی‌مانند
امامعلی حبیبی قهرمانی است که در کوتاه‌ترین زمان قهرمانان بزرگی همچون بالاوادزه را با فنون یک دست و یک پا و سروته یکی به زمین می‌زد و پس از گذشت ۵۰ سال هنوز کشتی‌گیری نتوانسته با آن سرعت و تبحر فنون زیبای کشتی را به نمایش بگذارد.
بلور و اریکان از مربیان وی در تیم ملی بودند و وی با کشتی‌گیرانی نظیر جهان پهلوان غلامرضا تختی و محمدعلی صنعتکاران و محمد ابراهیم سیف‌پور، منصور مهدی زاده، حمید توکل، رضا قلیچ‌خانی و برادران ملاقاسمی هم‌دوره بوده است.
قهرمان میهن‌پرست
مدال‌ها، افتخارات و رزومه ورزشی و سینمایی حبیبی را می‌توان در همه موتورهای جست‌وجوگر یافت و مطالعه کرد اما آنچه که او را متمایز می‌کند و درنهایت کج‌سلیقگی هیچ‌وقت به آن پرداخته نشده است، شخصیت میهن‌پرست این قهرمان نامدار ایرانی است.
حبیبی دوم شهریور ۱۴۰۴ از این دنیا نرفت، او خیلی زودتر از این‌ها وقتی هیچ مسئولی در ورزش و فدراسیون کشتی ایران به او توجهی نداشت با قلبی شکسته به پیشنهادات فدراسیون‌های کشتی آمریکا، روسیه، ترکیه، ژاپن و... جواب منفی می‌داد مُرد چون تا بوده پهلوان زنده را عشق است! حبیبی سال‌های پایانی عمرش را در زادگاهش سپری کرد و در ۹۴ سالگی درگذشت.
رکورد دست نیافتنی
جذاب‌ترین شاخصه فنی که از این نابغه جهان کشتی به عنوان یک آمار رویایی و دست‌نیافتنی ماندگار شده است؛ ثبت ۵۳ پیروزی از ۵۶ مسابقه رسمی با ضربه فنی بود! در تجلیل و ستایش اعجوبه تکرارنشدنی تاریخ جهان کشتی باید از شعر شیخ اَجل سعدی شیراز کمک گرفت که فرمود:«صبر بسیار بباید پدر پیر فلک را/ تا دگر مادر گیتی چو تو فرزند بزاید»
هویتی که حبیبی به کشتی ایران داد
سرعت برق‌آسای ببر مازندران در اجرای فنونی که خود صاحب آن بود، دلیلی شد تا فدراسیون جهانی به فکر کاهش زمان در رقابتهای کشتی بیفتد. حبیبی از نوابغی بود که به کشتی روح و هویت داد و گزاف نیست اگر بگوییم او در کشتی صاحب سبک و مولف بود. وی زندگی در سرزمین مادری را به سکونت در ینگه دنیا و اروپا و کشورهایی که تخصص و دانش او را می‌خواستند ترجیح داد و این فقط یک دلیل داشت؛ عرق به وطن. او در اوج بی‌توجهی‌ها و ناملایمتی‌هایی که به واسطه‌ی حضورش در مجلس شورای ملی دوران پهلوی دوم به عنوان نماینده مردم بابل و نقش‌آفرینی در چهار فیلم سینمایی که قبل از انقلاب در آنها داشت می‌دید؛ یک وجب از خاک کشورش را به دلارها و پیشنهادات وسوسه‌انگیز خارجی‌ها نداد.
ورود به سیاست به خاطر مردم
شاید لازم به یادآوری باشد حضور این پهلوان نامی ایران‌زمین در مجلس به عنوان نماینده مردم شهرش بابل، تسریع در کارهایی مانند انتقال مرکزیت مخابرات استان به بابل و همچنین آسفالت تمام خیابان‌های بابل و لوله‌کشی آب شرب شهر بابل و ساخت پل حبیبی و جاده بابل به درزی کلا بود. او مثل خیلی از ورزشکارانی که حضور در سیاست و ورزش را برای کمک به مردم‌شان انتخاب کرده بودند، وارد این مسیر شد؛ پس لزوما وابستگی شدید به حکومت وقت نداشت! کم نبودند ورزشکارانی که قبل از انقلاب سمت‌های حکومتی داشتند و در کنار رجل سیاسی وقت عکس انداخته بودند، اما بعدها هم نگرش‌شان تغییر کرد و هم ادبیات گفتاری‌شان! حال چرا امامعلی حبیبی که هیچ سندی از او مبنی بر دخیل بودنش در تصمیمات و اتفاقاتی که منجر به ثبت تخلف سیاسی، اجتماعی و ورزشی باشد موجود نیست با بی‌مهری هرچه تمام‌تر تا روز مرگ خانه‌نشین شد!
برای امامعلی «اسطوره» کم بود
هرچند در کشتی ایران نام جهان پهلوان غلامرضا تختی ماندگارتر است و بیشتر او را نماد کشتی معرفی می‌کنند اما امامعلی حبیبی هم در همان ردیف قرار می‌گیرد و با آن همه افتخارات و رکوردها و بهترین‌ها، بیش از یک اسطوره برای ورزش ایران اعتبار و آبرو خریده است. امامعلی حبیبی در تاریخ ورزش و کشتی ایران برای همیشه ماندگار خواهد شد و بعید است «مادر گیتی چون او فرزند بزاید».
دیدگاه تان را بنویسید