نازنین دشتی

باشگاه‌های حرفه‌ای فوتبال حتی آنها که ضعیف هستند و در رده‌های پایین لیگ‌های خود قرار دارند، همواره تلاش می‌کنند تا جای ممکن و در حد توان، ترکیبی قوی برای خود جمع‌آوری کنند. این باشگاه‌ها هر کدام رویکرد خود را در مسیر تقویت ترکیب‌های‌شان در پیش می‌گیرند اما اگر بخواهیم تمام این رویکردها را خلاصه کنیم، به دو دیدگاه متفاوت می‌رسیم؛ یکی خرید ستاره‌های آماده و دیگری سرمایه‌گذاری بلندمدت در رده‌های پایه.

بسیاری از باشگاه‌های بزرگ که تقریبا همیشه از سوی هواداران تحت فشار هستند و هر فصل با هدف قهرمانی وارد میدان می‌شوند، بیشتر سراغ بازیکنانی می‌روند که از تجربه کافی برخوردارند و نامی برای خود دست و پا کرده‌اند. با این حال نگاهی به ترکیب 16 تیم حاضر در فصل اخیر فوتبال ایران (لیگ بیست‌وچهارم) نشان می‌دهد که برخی از تیم‌ها مسیر دوم را با جدیت بیشتری دنبال کرده‌اند و به سمت استفاده از جوان‌ها حرکت می‌کنند. البته در آماری که در ادامه به آن می‌پردازیم، باید این نکته لحاظ شود که برخی بازیکنان سابقه حضور در آکادمی باشگاه‌ها را داشته و پس از طی مسیری دوباره به تیم سابق‌شان بازگشته‌اند.

 

ملوان در صدر

تیم فوتبال ملوان انزلی در صدر تیم‌هایی قرار گرفته که از بازیکنان آکادمی خود استفاده کرده است. این تیم 15 بازیکن پرورش‌یافته در آکادمی خود را در فهرست بازیکنان فصل گذشته خود قرار داد تا در جایگاه نخست این رتبه‌بندی قرار بگیرد. ملوانی‌ها با استفاده از پرهام موقری، ماهان تقی‌پور، امیررضا افسرده، فرهان جعفری، افشار صداقت، علیرضا رمضانی، ماهان صادقی، محسن علافی، سینا سعادتمند، سجاد مصیب‌زاده، پرهام قناد، ایلیا ایمانی، محمدرضا خسروی، ماهان بهشتی و ابوالفضل علیزاده بار دیگر نشان دادند که هنوز هم می‌توان روی آکادمی به عنوان ستون فقرات تیم بزرگسال حساب کرد. چراکه ملوان در لیگ بیست‌وچهارم جزو یکی از تیم‌های خوب مسابقات بود و توانست با جوان‌هایش فصل خوبی را پشت سر بگذارد. آنها که بهترین شروع خود در ادوار لیگ برتر را تجربه کردند، درنهایت با ایستادن در جایگاه هفتم و کسب 39 امتیاز، فصل را به خوبی به پایان بردند.

 

نتیجه‌گیری فولاد بعد از سال‌ها کار سیستماتیک

دومین تیم این جدول، فولاد خوزستان است. تیمی که در فصل گذشته درخشان ظاهر شد و حتی فرصت این را داشت که فصل را با رده‌ای بهتر از چهارمی تمام کند. اما از آنجایی که فولاد در پایان لیگ بیست‌وسوم از سقوط فرار کرده بود، این یک پایان ایده‌آل برای‌شان به شمار می‌رود. در هر حال در این نتیجه و این جایگاه، نام 10 بازیکن بومی هم به چشم می‌خورد. بازیکنانی که نشان می‌دهند فولاد هنوز به آکادمی خود اهمیت می‌دهد و نگاه ویژه‌ای به خودی‌ها دارد. حضور بازیکنانی چون ساسان انصاری، حمید بوحمدان، سینا مریدی، مجتبی نجاریان، محمد عسکری، ابوالفضل زاده‌عطار، علیرضا باویه، آرش اکبرزاده، امین سعیدی و علی حسنی نشان از پیوند نسل‌ها در این باشگاه دارد. پرورش بازیکن در آکادمی کار تازه‌ای در فولاد نیست و احتمالا در فصل‌های پیش رو هم باید شاهد حضور جوان‌هایی از این باشگاه در ترکیب تیم باشیم.

 

سپاهان؛ بازگشت به ریشه؟

سومین تیمی که در فصل گذشته لیگ برتر از بازیکنان پرورش‌یافته در آکادمی استفاده کرد، سپاهان اصفهان بود. طلایی‌پوشان در این فصل 9 بازیکن را از آکادمی در فهرست خود قرار دادند. عددی که می‌تواند برای سپاهان قابل توجه باشد؛ چراکه این تیم در گذشته بیشتر به خرید ستاره‌ها و بازیکنان نام‌دار گرایش داشت و سعی می‌کرد با تیم‌های گران و سرشناس فاتح مسابقات مختلف شود. اما شاید دور ماندن از قهرمانی لیگ برتر برای سال‌های طولانی باعث شد که این تیم در مسیر استفاده از سیاست‌های بومی‌سازی قدم بردارد.

رضا اسدی، آریا یوسفی، آریا شفیعی‌دوست، علی احمدی، اسماعیل فلامرزی، سیدمهدی حسینی، محمد اکبری‌رنجبر، محمد امینی و سیدپوریا رفیعی بازیکنانی هستند که در آکادمی سپاهان پرورش یافتند و این فصل در لیست زردپوشان اصفهانی بودند.

 

چهار تیم با هفت و 6 بازیکن

در رده چهارم این جدول باشگاه نساجی با هفت بازیکن قرار دارد و سه تیم پرسپولیس، آلومینیوم اراک و مس رفسنجان با استفاده از 6 بازیکن در رده بعدی قرار دارند. در این فصل نساجی مازندران امیرحسین سام‌دلیری، مرصاد سیفی، امیرحسین مهجوری، احد جمشیدی، سیدرضا درویشی، حسین حسن تبار و متین محمودی را در ترکیب خود داشت، پرسپولیس فرشاد احمدزاده، علیرضا عنایت‌زاده، سهیل صحرایی، سمیر حبوباتی، علیرضا خدادادی و حسین حاجی‌زاده را فراخواند، آلومینیوم اراک بهرام گودرزی، علی وطن‌دوست، امیرحسین خادمی، سالار بهداری، میلاد ایرانشاهی و حسین نوروزی را از آکادمی آورد و مس رفسنجان با حسین کریم‌زاده، محمد اکبری، محمدحسین هرندی، امیرحسین علیزاده، سلمان غفاری و پرهام عظیمی لیگ را به پایان برد. استقلال خوزستان هم با پنج بازیکن (حسن پورحمیدی، عرفان سازگاری، پویا محمدی، احمد سواری و امید افشین) در رده ششم این جدول قرار گرفته است.

این تیم‌ها با اینکه در این جدول در نیمه بالایی قرار دارند اما در لیگ برتر به جز پرسپولیس، در قعر جدول به سر می‌بردند. با این حال اینکه چنین تیم‌هایی تصمیم به استفاده از بازیکنان آکادمی دارند، می‌تواند تاثیر مثبتی روی آینده‌شان داشته باشد. هرچند از پرسپولیس انتظار می‌رود که سرمایه‌گذاری بیشتری روی این بازیکنان داشته باشد و بیشتر از اینها به سمت جوانگرایی حرکت کند.

 

وقت اعتماد کردن است

در سوی دیگر جدول اما تیم‌هایی چون استقلال تهران، ذوب‌آهن اصفهان و تراکتور تبریز تنها با چهار بازیکن آکادمی در ترکیب خود وارد لیگ شدند. عددی که پایین‌تر از سطح انتظار برای آنهاست. دلیل آن هم این است که این سه باشگاه زیرساخت و سابقه خوبی دارند و می‌توانند از ظرفیت‌های خود خیلی بیشتر و بهتر از اینها استفاده کنند.

در باشگاه استقلال آرش رضاوند، ابوالفضل ذلیخایی، حسام اسکندری و مجتبی هاشمی‌نسب از آکادمی باشگاه آمده‌اند، در تراکتور سعید کریم‌آذر، امیررضا جدی، امیرعلی خرمی و مانی شریف‌نژاد و در ذوب‌آهن هادی باغبان، حسام نفری، رضا شریفی و اشکان راشدی حاصل آکادمی این تیم‌ها هستند.

درمجموع اما می‌توان حرکت تیم‌های لیگ برتری به سمت اعتماد به بازیکنان پرورش‌یافته در آکادمی را مثبت ارزیابی کردد. نکته مهم در این مسیر این است که برای تبدیل فوتبال پایه به منبع اصلی تامین بازیکن، نیاز به یک استراتژی کلان در سراسر کشور احساس می‌شود که باشگاه‌های پیشرو در این زمینه هم باید به آن توجه داشته باشند.

حضور بازیکنان آکادمی در تیم‌های بزرگسال، نه فقط شاخصی برای سنجش توسعه فوتبال پایه در کشور است، بلکه نشان‌دهنده ثبات، فلسفه و آینده‌نگری یک باشگاه است. مسیر ملوان، فولاد و سپاهان الگویی است که دیگر باشگاه‌ها نیز می‌توانند با نگاه بلندمدت، از آن الهام بگیرند.

 

سوتیتر 1: تیم فوتبال ملوان انزلی در صدر تیم‌هایی قرار گرفته که از بازیکنان آکادمی خود استفاده کرده است. این تیم 15 بازیکن پرورش‌یافته در آکادمی خود را در فهرست بازیکنان فصل گذشته خود قرار داد تا در جایگاه نخست این رتبه‌بندی قرار بگیرد

 

سوتیتر 2: در سوی دیگر جدول اما تیم‌هایی چون استقلال تهران، ذوب‌آهن اصفهان و تراکتور تبریز تنها با چهار بازیکن آکادمی در ترکیب خود وارد لیگ شدند. عددی که پایین‌تر از سطح انتظار برای آنهاست. دلیل آن هم این است که این سه باشگاه زیرساخت و سابقه خوبی دارند و می‌توانند از ظرفیت‌های خود خیلی بیشتر و بهتر از اینها استفاده کنند