مرزهایی برای گذشته!

 آریا رهنورد

«بهترین تیم شهرستانی» عبارتی بود که چند دهه قبل برای تیمی مورد استفاده قرار می‌گرفت که فصل را در رده‌ای نزدیک‌تر از سایر شهرستانی‌ها به صدر جدول تمام کرده است. رده‌های بالای جدول نیز عموما به تیم‌های تهرانی تعلق داشت. حالا اما پرداختن به چنین موضوعاتی، به جز تفرقه‌افکنی و نفرت پراکنی، تاثیر دیگری بر فوتبال ایران ندارد. در هیچ نقطه‌ای از کره زمین، تیم‌های فوتبال ساکن پایتخت را از تیم‌های دیگر حاضر در لیگ جدا نمی‌کنند. برای مثال در لیگ برتر انگلستان، تقسیم‌بندی «لندنی» و «غیرلندنی» وجود ندارد و در ایتالیا تیم‌ها به دو دسته «رمی» و «شهرستانی» تقسیم نمی‌شوند. در فوتبال ایران نیز هیچ دلیلی برای این تقسیم وجود ندارد. آن‌چه چنین مقایسه‌ای را رقم می‌زند، تلفیق همزمان خودکم‌بینی و اعتماد به نفس است. شهرستانی‌ها از یک سو خودشان را در جایگاهی پایین‌تر تصور می‌کنند و از سوی دیگر معتقد هستند که با توجه به شروع از نقطه زیر صفر، دستاوردهای‌شان بیشتر از دستاوردهای اهالی تهران اهمیت دارد. این در حالی است که تهران در شرایط فعلی نه‌تنها مزیتی نسبت به بزرگ‌ترین شهرهای ایران ندارد، بلکه پیشرفت در آن با وجود موانع سخت پرشمار، دشوارتر نیز به نظر می‌رسد.

 اگر پای ویژگی‌های مالی وسط باشد، تیم‌هایی مثل فولاد خوزستان و سپاهان اصفهان همیشه ثروتمندتر از سرخابی‌های پایتخت بوده‌اند و ردیف بودجه آنها همیشه برای تیم‌های تهرانی حسرت‌بار به نظر می‌رسد

تهران به واسطه جمعیت فراوانی که دارد، باید امکانات ورزشی بیشتری نسبت به بسیاری از نقاط ایران در اختیار داشته باشد اما به نظر می‌رسد شهرهایی مثل مشهد و اصفهان در شرایط فعلی، در زمینه کیفیت و کمیت از پایتخت پیشی گرفته‌اند. درست در شرایطی که تهران ناچار است زیر سایه سنگین سیاست به زندگی ادامه بدهد، شهرهای دیگر مشغول ترقی و پیشرفت هستند. اگر قرار به شروع بازی تهرانی-شهرستانی باشد، پس موفقیت‌های این فصل پدیده و سپاهان را نیز باید به بودجه‌های کلان مشهد و اصفهان ربط بدهیم. ماجرایی که اوج بی‌انصافی در مواجهه با کیفیت فنی فوق‌العاده هر دو تیم است. از شروع اولین دوره لیگ برتر فوتبال ایران، دیگر چیزی به نام دوگانه تهرانی و شهرستانی در این فضا مطرح نیست. اگر پای ویژگی‌های مالی وسط باشد، تیم‌هایی مثل فولاد خوزستان و سپاهان اصفهان همیشه ثروتمندتر از سرخابی‌های پایتخت بوده‌اند و ردیف بودجه آنها همیشه برای تیم‌های تهرانی حسرت‌بار به نظر می‌رسد. اگر صحبت از استادیوم‌های فوتبال باشد، تهران حتی یک جایگزین ایده‌آل برای استادیوم آزادی ندارد اما اصفهان با نقش جهان و فولادشهر و اهواز با غدیر و فولادآره‌نا و مشهد با ورزشگاه ثامن و استادیوم مدرن امام رضا(ع) از وضعیت بهتری نسبت به تهران برخوردار هستند. اگر حرف از کمیت تیم‌های حاضر در لیگ باشد نیز در سال‌های گذشته تیم‌های ریشه‌داری مثل پاس، نفت تهران و راه آهن نابود شده‌اند و حالا تعداد تیم‌های جنوبی لیگ بیشتر از پایتخت‌نشینان است. به نظر می‌رسد آن‌که باید از نابرابری گلایه کند و از وضعیت موجود ناراضی باشد، تهرانی‌ها هستند!

گزارشگر اصفهان نتایج خوب سپاهان و پدیده را دلیلی برای جدی گرفتن قابلیت‌‌های شهرستانی‌ها می‌داند. به نظر می‌رسد او تماشای فوتبال را از روز برگزاری همین مسابقه شروع کرد و با دوره‌های قبلی لیگ آشنایی چندانی ندارد. سپاهان پیش از آن‌که از نظر آقای گزارشگر به یک تیم «توانمند» تبدیل شود، پنج بار قهرمانی لیگ برتر را به دست آورده بود! این باشگاه به عنوان یک تیم «شهرستانی» تا امروز پرافتخارترین باشگاه تاریخ لیگ برتر به شمار می‌رود و دلیلی ندارد هیچ نکته‌ای را در مورد توانایی‌هایش به هیچ‌کس ثابت کند. سپاهان به جز پنج قهرمانی در لیگ برتر، یک بار روی سکوی دوم ایستاده و یک بار نیز تیم سوم لیگ شده است. فولاد خوزستان نیز دو بار جام قهرمانی رقابت‌های لیگ را بالای سر برده و استقلال خوزستان نیز قهرمان لیگ برتر پانزدهم بوده است. ذوب‌آهن و تراکتورسازی نیز در یک دهه گذشته، همواره در صف مدعیان قرار داشته‌اند. در واقع در هر فصل از فوتبال ایران، چند تیم شهرستانی در کنار پرسپولیس و استقلال مدعی قهرمانی هستند و آن‌چه در نهایت نتیجه این رقابت را تعیین می‌کند، سطح آمادگی باشگاه‌ها است و نه شهری که به آن تعلق دارند. فوتبال تهران در سال‌های گذشته به شدت تضعیف شده و شهرهای مختلف توانسته‌اند به کمک بودجه‌های کلان، به اهداف بزرگ‌شان دست پیدا کنند. در این عصر اما دیگر مرزبندی میان تهران و سایر شهرهای کشور، رفتاری کهنه و از دور خارج شده به شمار می‌رود. رفتاری که قرار است به یک مظلوم‌نمایی مذموم ختم شود.