آریا طاری

با عملکرد درخشانی که تیم ملی فوتبال ایران در مقدماتی جام جهانی 2022 قطر داشته، حضور این تیم در این رقابت‌ها قطعی به نظر می‌رسد. تا حدی که شاید بتوان گفت فقط یک معجزه می‌تواند یوزپلنگ‌های ایران را از تجربه ششمین جام جهانی باز دارد. فوتبال ایران در حالی که در مرحله قبل فاصله‌ای تا حذف از رقابت‌ها نداشت، حالا به دنبال ثبت رکورد زودترین حضور در جام جهانی است. ثبت 12 پیروزی و یک تساوی در 13 بازی، آمار فوق‌العاده‌ای است که اسکوچیچ و تیمش در مسیر قطر ثبت کرده‌اند. آماری که باعث شده اسکوچیچ بالاتر از پنج سرمربی سابق تیم ملی که حداقل در 13 بازی روی نیمکت تیم ملی نشسته‌اند، قرار بگیرد. دراگان اسکوچیچ، کارلوس کی‌روش، افشین قطبی، علی دایی و امیر قلعه‌نویی پنج سرمربی آخر تیم ملی هستند که ماموریت همه‌شان به جز قلعه‌نویی رساندن تیم به جام‌های جهانی بوده است. در نتیجه تیم ملی دو بار با کی‌روش به جام‌های جهانی 2014 ریو و 2018 روسیه صعود کرد و حالا اسکوچیچ با بهترین آمار در راه بردن تیم به قطر است. ناگفته نماند قبل از اسکوچیچ، ویلموتس هدایت تیم ملی را برعهده داشت. مربی‌ای که فوتبال ایران را با عملکرد بدی که داشت تا مرز حذف از مسابقات برد و از طرف دیگر بعد از قطع همکاری، برای دریافت مبلغ قراردادش شکایت کرد تا یک خسارت سنگین به مشکلات مالی فوتبال ایران اضافه شود. در همین راستا نگاهی خواهیم داشت به 13 بازی نخست پنج سرمربی اخیر تیم ملی.

اسکوچیچ؛ بر قله آمار

دیدار دوستانه برابر ازبکستان نخستین تجربه دراگان اسکوچیچ روی نیمکت تیم ملی بود. بازی که در تاشکند برگزار شد و نتیجه آن دو بر یک سود به سود ملی‌پوشان ایران رقم خورد. تیم ملی ایران در ادامه دو دیدار دوستانه دیگر هم برابر بوسنی و هرزگوین و سوریه برگزار کرد که در هر دو مسابقه توانست پیروز میدان باشد. بعد از این سه دیدار دوستانه اما نوبت بازی‌های رسمی در مقدماتی جام جهانی 2022 قطر بود تا اسکوچیچ رسما زیر ذره‌بین قرار بگیرد. روند بردهای این مربی اما تا هفت بازی ادامه پیدا کرد. اسکوچیچ و تیمش در مقدماتی جام جهانی ابتدا هنگ‌کنگ را سه بر یک شکست دادند، سپس بحرین را سه بر صفر از پیش رو برداشتند و در بازی سوم برابر کامبوج قرار گرفتند و این تیم را با نتیجه 10 بر صفر گلباران کردند. بازی بعدی تیم با عراقی بود که همیشه حریف مهمی برای فوتبال به حساب می‌آید. نتیجه این دیدار هم یک بر صفر به سود ایران شد تا نوار بردهای تیم اسکوچیچ ادامه پیدا کند. یوزپلنگ‌های ایران در ادامه به مصاف سوریه، عراق و امارات رفتند و به ترتیب صاحب‌ بردهای یک بر صفر، سه بر صفر و یک بر صفر شدند. تا اینکه سرانجام کره جنوبی ترمز بردهای ایران را کشید تا اسکوچیچ طعم تساوی را هم بچشد. در این دیدار که در تهران برگزار شد، این کره جنوبی بود که گل اول بازی را به ثمر رساند تا به نخستین برد در ورزشگاه آزادی امیدوار شود. اما در دقیقه 76 علیرضا جهانبخش گل تساوی را به ثمر رساند تا هم امید کره‌ای‌ها را ناامید کند و هم شکست را از تیم ملی دور نگه دارد. تیم ملی با هدایت اسکوچیچ در ادامه به مصاف لبنان رفت و در حالی که فاصله‌ای تا نخستین شکست نداشت، با یک کام‌بک تماشایی در وقت‌های اضافه به پیروزی دو بر یک رسید. دیدار با سوریه هم آخرین بازی تیم ملی بود که با برد سه بر صفر شاگردان اسکوچیچ همراه بود. به این ترتیب تیم اسکوچیچ توانسته با 37 امتیاز و میانگین 2.76 امتیاز بهترین عملکرد را از آن خود کند.

کی‌روش؛ 28 امتیاز در 13 بازی

شروع کارلوس کی‌روش پرتغالی در تیم ملی هم با دیدار دوستانه برابر ماداگاسکار بود. کی‌روش که باید تیم را برای صعود به جام جهانی آماده می‌کرد، ماداگاسکار را شکست داد تا با برد برای دیدار با مالدیو آماده شود. ایران البته توانست دو برد خوب را برابر مالدیو با نتایج چهار بر صفر و یک بر صفر در مقدماتی جام جهانی 2014 ثبت کند. شاگردان کی‌روش اندونزی را هم با سه گل شکست دادند اما در بازی چهارم در دوحه با قطر به تساوی یک-یک رسیدند. کی‌روش که معمولا علاقه‌ای نداشت تا تیم‌های بزرگ را برای دیدار دوستانه انتخاب کند، شاگردانش را برابر فلسطین به میدان فرستاد. این دیدار درنهایت با نتیجه پرگل هفت بر صفر به سود ایران به پایان رسید. ایران با کی‌روش در ادامه بازی‌هایش در مقدماتی جام جهانی برابر بحرین قرار گرفت و یک پیروزی 6 بر صفر در تهران و یک تساوی یک-یک در خانه حریف را ثبت کرد. در ادامه آنها اندونزی را چهار بر یک بردند، با اردن (بازی دوستانه) و قطر به تساوی دو-دو رضایت دادند و نخستین شکست‌شان را در بازی دوستانه با آلبانی با نتیجه یک بر صفر تجربه کردند. سیزدهمین بازی که کی‌روش روی نیمکت ایران بود نیز در ادامه مقدماتی جام جهانی بود که موفق به شکست یک بر صفر ازبکستان شد. به این ترتیب کارلوس‌ کی‌روش در 13 بازی نخست خود 28 امتیاز کسب و میانگین امتیازی 2.15 را ثبت کرد. کی‌روش با وجود اینکه صعود سختی به جام جهانی 2014 داشت، اما تا جام جهانی بعدی روی نیمکت تیم ملی ابقا شد.

دیدار با سوریه هم آخرین بازی تیم ملی بود که با برد سه بر صفر شاگردان اسکوچیچ همراه بود. به این ترتیب تیم اسکوچیچ توانسته با 37 امتیاز و میانگین 2.76 امتیاز بهترین عملکرد را از آن خود کند

قطبی؛ ضعیف‌ترین سرمربی

در بین این پنج سرمربی، قطبی ضعیف‌ترین آمار را دارد. قطبی با اینکه در ماموریت رساندن تیم به جام جهانی 2010 آفریقای جنوبی شکست خورد، اما فرصت حضور در جام ملت‌ها را نیز به دست آورد که باز هم نتیجه نگرفت تا بدون دستاورد خاصی تیم ملی را ترک کند. در هر حال قطبی کارش را با شکست در دیدار دوستانه برابر چین آغاز کرد. او در بازی‌ها مقدماتی جام جهانی 2010 با کره شمالی مساوی کرد، امارات را شکست داد و یک تساوی دیگر این بار برابر کره‌جنوبی به دست آورد. پنج بازی بعدی تیم ملی با هدایت قطبی همه دوستانه بودند. در این بازی‌ها تیم ملی برابر ایسلند و بوسنی و هرزگوین پیروز شد، با بوتسوانا و ازبکستان به تساوی رسید و برابر بحرین شکست خورد. قطبی در مقدماتی جام ملت‌های آسیا نیز یک برد و یک شکست برابر اردن ثبت کرد. امپراطور در یک دیدار دوستانه دیگر هم این بار برابر مقدونیه مساوی کرد و در سیزدهمین بازی خود در جام دوستانه قطر به میزبان باخت. به این ترتیب قطبی با 17 امتیاز و میانگین 1.3 در 13 بازی نخست، آمار بدی را به نام خود زد.

زمانی که امیر قلعه‌نویی روی نیمکت تیم ملی نشست، هدف موفقیت در جام ملت‌های آسیا بود. هدفی که ژنرال نتوانست به خوبی از عهده آن بربیاید تا سرانجامش بعد از حذف از این جام، اخراج از تیم ملی باشد

دایی؛ پرامتیاز‌تر از کی‌روش

درست است که بعد از نشستن ناگهانی علی دایی روی نیمکت تیم ملی، حرف و حدیث‌های بسیاری ایجاد شد اما او با کسب 30 امتیاز و میانگین 2.3 آماری بهتر از کی‌روش در 13 بازی نخست خود ثبت کرد. البته این آمار نتوانست به شهریار برای رساندن تیم به جام جهانی کافی باشد و او درنهایت بعد از تساوی با عربستان در تهران، اخراج شد. دایی در نخستین تجربه سرمربیگری تیم ملی در دیدار دوستانه با بحرین شکست خورد. او در ادامه در مقدماتی جام جهانی 2010 با کویت به تساوی رسید، دیدار دوستانه با زامبیا را برد و در بازگشت به مقدماتی جام جهانی یک تساوی برابر امارات و سه برد در تقابل با امارات، سوریه و کویت ثبت کرد. دایی در ادامه در هر چهار بازی تیم ملی در مسابقات غرب آسیا برابر فلسطین، قطر، سوریه و اردن پیروز شد. تیم ملی با هدایت دایی دیدار دوستانه با آذربایجان را برد اما برابر عربستان در مقدماتی جام جهانی مساوی کرد تا برای آخرین بار شهریار را روی نیمکت داشته باشد.

قلعه‌نویی؛ ناکام در جام ملت‌ها

زمانی که امیر قلعه‌نویی روی نیمکت تیم ملی نشست، هدف موفقیت در جام ملت‌های آسیا بود. هدفی که ژنرال نتوانست به خوبی از عهده آن بربیاید تا سرانجامش بعد از حذف از این جام، اخراج از تیم ملی باشد. قلعه‌نویی در 13 بازی نخست خود روی نیمکت تیم ملی 26 امتیاز به دست آورد و میانگین 2 را ثبت کرد. قلعه‌نویی ابتدا تیمش را در دیداری دوستانه به مصاف امارات فرستاد و پیروز میدان شد. او در ادامه در مقدماتی جام ملت‌ها با سوریه و کره جنوبی مساوی کرد و در دیدار دوم با سوریه برنده شد. تیم قلعه‌نویی در دو دیداری که در تورنمنت دوستانه جام ال‌جی داشت نیز عراق را شکست داد و با اردن مساوی کرد. تیم ژنرال بعد از پیروزی برابر کره‌جنوبی در مقدماتی جام جهانی، دوباره سراغ بازی‌های دوستانه رفت و دو پیروزی برابر امارات و قطر، یک تساوی مقابل بلاروس و یک شکست برابر مکزیک را به ثبت رساند. بازی سیزدهم قلعه‌نویی روی نیمکت ایران در مسابقات غرب آسیا بود که ایران به تساوی با عراق رضایت داد.