سعید حسام‌الدینی- ساعت حدود یک بامداد جمعه بود. خیابان‌ها در سکوت نسبی فرو رفته بودند و اغلب شهروندان در خانه‌های خود آسوده بودند اما برای کارگران پاکبان، نوبت سخت‌ترین بخش کار آغاز شده بود. ناگهان سکوت با صدای تصادفی شدید شکسته شد؛ خودروی پژو پارسی که به گفته مسئولان در شرایط عادی رانندگی نبود، با خودروی حامل پاکبانان برخورد کرد و باعث چپ شدن آن شد. این حادثه، یک تراژدی انسانی به همراه داشت: چهار پاکبان جان باختند، یک نفر در بیمارستان بستری است و حالش وخیم است و هشت نفر دیگر مصدوم شده‌اند.

تامین امنیت جانی کارگران، برعهده شهرداری است و استفاده از وسایل نقلیه ناایمن، بی‌ارزش شمردن جان افرادی است که شهر را زنده نگه می‌دارند. شهرداری باید در برابر خانواده‌های داغدار و افکار عمومی پاسخگو باشد

وضعیت وخیم یک پاکبان

روز یکشنبه، برای روشن شدن ابعاد این حادثه، به بیمارستان فیاض‌بخش رفتیم. مسئولان بیمارستان اعلام کردند که دو نفر از آسیب‌دیدگان به این مرکز منتقل شده‌اند. متأسفانه یکی از آنان صبح روز حادثه جان باخته و دیگری همچنان در بخش مراقبت‌های ویژه 

بستری است.

تلاش برای کسب اطلاعات بیشتر درباره کارگری که در بخش مراقبت‌های ویژه بستری است، با مشکل مواجه شد. هویت او نامشخص است و امکان تماس با خانواده‌اش فراهم نبود. در حراست بیمارستان مشخص شد که خودروی حامل کارگران، نیسان آبی بوده؛ وسیله‌ای که چپ شدن آن شدت آسیب‌ها و تلفات را افزایش داده بود.

وضعیت پاکبانان از نظر امکانات ایمنی و بهداشتی تقریباً صفر است. به دلیل کمبود تجهیزات و نبود امکانات مناسب، بارها هنگام کار در شب، خطر این وجود داشته که خودروها ما را نبینند و حادثه‌ای دلخراش رخ دهد

گلایه‌ها از وضعیت کارگران

یکی از کارکنان بیمارستان با لحنی جدی گفت: انگار نه انگار که این افراد انسان هستند! مگر تامین یک خودروی ون یا اتوبوس برای حمل و نقل این افراد، چقدر برای شهرداری هزینه دارد و چرا با آنها درست برخورد نمی‌کنند؟ در مسیر خروج، با یکی از پاکبانان صحبت کردم. او در حادثه حضور نداشت اما از شرایط کاری خود و همکارانش گلایه داشت: «40 روز است که مشغول کارم و هنوز حقوقم پرداخت نشده است. بسیاری از همکارانم نیز معوقات سه‌ماهه دارند. ما سخت‌ترین کار شهر را انجام می‌دهیم اما از حقوق اولیه 

بی‌بهره‌ایم».

وقتی از او درباره شرایط ایمنی و امکانات کار پرسیدیم، با لحنی تلخ گفت: وضعیت ما از نظر امکانات ایمنی و بهداشتی تقریباً صفر است. به دلیل کمبود تجهیزات و نبود امکانات مناسب، بارها در  هنگام کار در شب، خطر این وجود داشته که خودروها ما را نبینند و حادثه‌ای دلخراش رخ دهد.

روایت همکاران و وضعیت پیمانکاری

این درد مشترک تنها به این دو کارگر محدود نمی‌شود. گفت‌وگو با سایر پاکبانان نشان می‌دهد که حقوق‌های معوقه، دستمزد پایین و پیمانکاری بودن قراردادها، وضعیت کاری این قشر زحمتکش را به یک بحران دائمی تبدیل کرده است. این کارگران که سخت‌ترین بخش فعالیت‌های شهری بر دوششان است، امنیت جانی هم ندارند و از حداقل امکانات و حقوق برخوردار نیستند.

برخی از کارگران می‌گویند که در طول سال‌های اخیر، بارها خطراتی مشابه را تجربه کرده‌اند؛ خودروهای قدیمی، تجهیزات ناکافی و نداشتن ابزار حفاظتی مناسب، هر شب آنها را در معرض حادثه قرار می‌دهد. در چنین شرایطی، کوچک‌ترین اشتباه راننده یا کمترین نقص تجهیزات می‌تواند به فاجعه منجر شود.

مقصر اصلی کیست؟

راننده پژو پارس، با رانندگی غیرعادی، عامل مستقیم تصادف است اما بررسی دقیق‌تر ماجرا نشان می‌دهد که سهم شهرداری نیز در این فاجعه کم نبوده است. ضربه به سر ناشی از چپ شدن نیسان، علت مرگ چهار کارگر و وخامت حال نفر پنجم بوده است.

اگر شهرداری به جای استفاده از نیسان آبی، از ون یا اتوبوس استاندارد برای جابجایی این کارگران زحمتکش استفاده می‌کرد، حجم تلفات این‌قدر بالا نمی‌رفت. در حقیقت، همان اندازه که راننده پژو مقصر است، شهرداری نیز مسئول است و باید پاسخگو باشد.

تامین امنیت جانی کارگران، برعهده نهاد شهرداری است و استفاده از وسایل نقلیه ناایمن، بی‌ارزش شمردن جان افرادی است که شهر را زنده نگه می‌دارند. شهرداری باید در برابر خانواده‌های داغدار این پاکبانان و افکار عمومی  پاسخگو باشد.