تشدید تنش‌ها، نشست کابینه اسرائیل درباره «اشغال کامل غزه» را تعلیق کرد
طرحی بیشتر سیاسی تا عملی
رامین پرتو
مقامات اسرائیلی می‌گویند نخست‌وزیر اسرائیل در حال برنامه‌ریزی برای حمله‌ای گسترده به‌منظور اشغال کامل غزه است، اما مخالفت‌ها در داخل دولت شکاف‌هایی را آشکار کرده است.
به گزارش یورونیوز، نشست کابینه امنیتی اسرائیل که قرار بود درباره درخواست بنیامین نتانیاهو برای «اشغال کامل» نوار غزه بحث کند، به‌دلیل بالا گرفتن تنش‌ها بر سر عملی بودن این طرح به‌تعویق افتاد.
در حالی که مذاکرات آتش‌بس با حماس متوقف شده، مقامات اسرائیلی به رسانه‌های داخلی و بین‌المللی اطلاع داده‌اند که نتانیاهو در حال بررسی اجرای عملیات گسترده‌ای برای به‌دست گرفتن کنترل کامل این سرزمین فلسطینی پس از ۲۲ ماه جنگ با گروه
حماس است.
با این حال، شماری از فرماندهان ارشد ارتش اسرائیل و فرماندهان پیشین هشدار داده‌اند که این طرح می‌تواند جان گروگان‌های باقی‌مانده در دست حماس را به خطر اندازد، اسرائیل را بیش از پیش در انزوای بین‌المللی قرار دهد و به معنای تحمیل مسئولیت اداره جمعیتی باشد که همچنان نیروهای حماس در آن حضور دارند.
هرگونه اقدام به‌سوی اشغال کامل احتمالاً با مخالفت شدید بخش بزرگی از جامعه جهانی روبه‌رو خواهد شد؛ جامعه‌ای که هم‌اکنون نیز از عملکرد نظامی اسرائیل در غزه به‌شدت نگران است.
شکاف عمیق میان نتانیاهو و مقامات ارشد نظامی
اما روز سه‌شنبه شواهدی از شکاف عمیق میان نتانیاهو و مقامات ارشد نظامی از جمله ایال زامیر، رئیس ستاد ارتش پدیدار شد. گفته می‌شود زامیر با این طرح مخالفت کرده و همین مسئله باعث شده برخی خواستار برکناری او شوند.
نتانیاهو اگرچه در نشست رسمی کابینه امنیتی شرکت نکرد، اما با مقام‌های امنیتی دیدار کرد. دفتر نخست‌وزیر بعداً اعلام کرد که ارتش اسرائیل تصمیمات اتخاذ شده در کابینه را اجرا خواهد کرد.
نتانیاهو روز سه‌شنبه در جریان بازدید از یک مرکز آموزشی ارتش گفت: «ضروری است که کار نابودی دشمن در غزه را به پایان برسانیم، همه گروگان‌هایمان را آزاد کنیم و اطمینان حاصل کنیم که غزه دیگر تهدیدی برای اسرائیل نخواهد بود.»
تحلیلگران نظامی در رسانه‌های اسرائیل نیز به‌نقل از برخی منابع دفاعی نسبت به این طرح ابراز تردید کرده‌اند. یوسی یهوشوا، تحلیلگر امور نظامی در روزنامه یدیعوت آخرونوت نوشت: «گروگان‌ها و شمار زیادی از نیروهای ارتش کشته می‌شوند و با یک مشکل جدی لجستیکی روبه‌رو خواهیم شد و آن اینکه کجا باید حدود یک میلیون غیرنظامی ساکن غزه را اسکان دهیم. در حال حاضر اسرائیل مشروعیت لازم برای ادامه جنگ در غزه و ایجاد یک شهر پناهندگان در خرابه‌های آن
را ندارد.»
گروگان‌ها و شمار زیادی از نیروهای ارتش کشته می‌شوند و با یک مشکل جدی لجستیکی روبه‌رو خواهیم شد و آن اینکه کجا باید حدود یک میلیون غیرنظامی ساکن غزه را اسکان دهیم.
مقامات اسرائیلی گفته‌اند نتانیاهو این طرح را با کاخ سفید در میان گذاشته و تلاش کرده‌اند حماس را مسئول بن‌بست در مذاکرات معرفی کنند، اما حماس این ادعا را رد کرده و اسرائیل را مسئول طولانی‌شدن گفت‌وگوها دانسته است.
اگرچه دولت ترامپ هنوز در مورد این طرح اظهارنظر نکرده، اما اظهارات فاش‌شده استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در دیدار با خانواده گروگان‌ها در آخر هفته، گمانه‌زنی‌ها را افزایش داده است.
او گفته که پیشنهاد آتش‌بس در قبال آزادی نیمی از گروگان‌ها شکست خورده و ترامپ اکنون خواهان «بازگشت همه گروگان‌ها به‌صورت یکجا» و نه تدریجی است.
طرحی بیشتر سیاسی تا عملی
طرح نتانیاهو بر این فرض استوار است که اسرائیل با محاصره مناطقی که گروگان‌ها در آن نگهداری می‌شوند، بتواند با عملیات زمینی آنها را آزاد کند، سیاستی که در طول دو سال گذشته نتیجه چندانی نداشته است.
در شرایطی که سؤالاتی درباره امکان‌پذیر بودن چنین حمله گسترده‌ای مطرح شده، برخی تحلیلگران گمان می‌کنند هدف نتانیاهو بیشتر سیاسی است تا عملی و تلاشی است برای جلب رضایت وزرای افراطی که خواهان ساخت شهرک‌های یهودی در
غزه هستند.
یکی از مقامات فلسطینی نزدیک به مذاکرات گفت که تهدیدهای اسرائیل ممکن است تلاشی برای تحت فشار گذاشتن حماس باشد تا در میز مذاکره عقب‌نشینی کند. این مقام که خواست نامش فاش نشود به رویترز گفت: «در نهایت، گروه‌های مقاومت خواهان پایان جنگ و خروج کامل اسرائیل از غزه هستند، نه کمتر.»
از نظر عملی نیز هنوز روشن نیست که اسرائیل توان لازم برای اجرای چنین عملیات گسترده‌ای را دارد یا نه. ارتش اسرائیل با کمبود نیروی انسانی مواجه است و به‌دلیل طولانی‌شدن جنگ، بارها نیروهای ذخیره را فراخوانده است؛ مسئله‌ای که بحران روانی در میان نیروها ایجاد کرده و مواردی از خودکشی گزارش شده است.
از نظر عملی هنوز روشن نیست که اسرائیل توان لازم برای اجرای عملیات گسترده اشغال کامل غزه را دارد یا نه. ارتش اسرائیل با کمبود نیروی انسانی مواجه است و به‌دلیل طولانی‌شدن جنگ، بارها نیروهای ذخیره را فراخوانده است؛ مسئله‌ای که بحران روانی در میان نیروها ایجاد کرده و مواردی از خودکشی گزارش شده است
«ایجاد یک منطقه حائل امنیتی»
روز سه‌شنبه یوآف گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، طی بازدید از نوار غزه از طرحی سخن گفت که شامل اشغال کامل نیست، بلکه حضور دائمی نیروهای اسرائیلی در یک «منطقه حائل امنیتی» در بخش‌هایی از غزه را پیشنهاد کرد تا از حملات آینده و قاچاق سلاح جلوگیری شود.
او گفت: «این اصلی‌ترین درسی است که از ۷ اکتبر گرفته‌ایم. همانند دیگر مناطق، در اینجا نیز ارتش باید میان دشمن و شهروندان ما قرار گیرد. نه‌فقط برای مقابله با دشمن، بلکه برای جدا کردن آن از غیرنظامیان ما.»
تانک‌های اسرائیلی نیز روز سه‌شنبه وارد مرکز غزه شدند، اما هنوز مشخص نیست که این اقدام بخشی از یک عملیات زمینی گسترده‌تر بوده یا خیر.
مواضع مختلف درمورد
طرح «اشغال» غزه
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا روز سه‌شنبه ۵ اوت گفت نمی‌تواند بگوید که از طرح اشغال نظامی غزه حمایت می‌کند یا خیر و تأکید کرد که تمرکز دولتش بر افزایش دسترسی به غذا در این سرزمین است.
وی به خبرنگاران گفت: «می‌دانم که هم‌اکنون تلاش می‌کنیم مردم را تغذیه کنیم. اما در مورد بخش‌های دیگر، واقعاً نمی‌توانم چیزی بگویم. این موضوع اساساً به اسرائیل بستگی دارد.»
یک مقام ارشد سازمان ملل، اواخر سه‌شنبه هشدار داد که گسترش عملیات نظامی اسرائیل در داخل غزه «می‌تواند پیامدهای فاجعه‌باری برای میلیون‌ها فلسطینی داشته باشد» و جان گروگان‌های باقی‌مانده را بیشتر به خطر اندازد.
میروسلاو یِنچا، معاون دبیرکل سازمان ملل در امور اروپا، آسیای مرکزی و قاره آمریکا، در جلسه شورای امنیت گفت: «هیچ راه‌حل نظامی برای درگیری در غزه یا درگیری گسترده‌تر فلسطین و اسرائیل وجود ندارد.»
در همین راستا، صدها مقام امنیتی پیشین اسرائیل برای پایان جنگ غزه از ترامپ یاری خواستند.
گِنگ شوانگ، نماینده چین در سازمان ملل نیز نگرانی عمیق خود را نسبت به این طرح‌ها اعلام کرد و گفت: «ما از اسرائیل می‌خواهیم فوراً چنین اقدامات خطرناکی را متوقف کند.»
او خواستار آتش‌بس شد و از کشورهایی که نفوذ دارند خواست گام‌های ملموسی برای تحقق آن بردارند.
نشست کابینه امنیتی اسرائیل که قرار بود درباره درخواست بنیامین نتانیاهو برای «اشغال کامل» نوار غزه بحث کند، به‌دلیل بالا گرفتن تنش‌ها بر سر عملی بودن این طرح به‌تعویق افتاد
تردید در اراده نتانیاهو برای اشغال کامل غزه
روزنامه عبری‌زبان هاآرتص به نقل از منابع دولتی اسرائیلی گزارش داد که بسیاری از مقامات این رژیم نسبت به نیت واقعی بنیامین نتانیاهو برای اشغال کامل نوار غزه تردید دارند.
بر اساس این گزارش، یکی از مسئولان دولتی گفته است: «تردید دارم که نتانیاهو واقعاً قصد اشغال کل غزه را داشته باشد.» به گفته منابع مذکور، صحبت از اشغال کامل، بیش از آن‌که راهبرد نظامی واقعی باشد، تاکتیکی برای اعمال فشار سیاسی و کسب امتیاز تلقی می‌شود.
همچنین هاآرتص نوشته که نتانیاهو قصد برکناری رئیس ستاد ارتش را ندارد، اما احتمال دارد با وی بر سر اجرای عملیات نظامی محدود با هدف نمایش به اصطلاح قاطعیت و اقتدار سیاسی به توافق برسد.
دیدگاه تان را بنویسید