مجوز رشد قیمت دلار صادر شد؟!

قیمت دلار مسافرتی که بانک مرکزی سالانه به هر مسافر برای یک سفر خارجی اختصاص می‌دهد، با جهشی محسوس از حدود ۷۲ هزار تومان به ۹۶ هزار و ۴۶۸ تومان رسیده است و بر اساس محاسبات انجام‌شده، با احتساب کارمزدها به حدود ۱۰۱ هزار تومان می‌رسد. این افزایش رسمی، همزمان با ثبات نسبی بازار آزاد، نگاه‌ها را به سمت پیام‌های سیاست ارزی دولت برای قیمت دلار بازگردانده و تحلیلگران آن را نشانه‌ای از جهت‌گیری احتمالی دولت می‌دانند.

به گزارش تجارت‌نیوز، افزایش ناگهانی قیمت دلار مسافرتی در حالی اتفاق افتاده که بازار آزاد ارز نیز هفته‌هایی پرتلاطم را پشت سر گذاشته است و اکنون در منطقه‌ای مشخص با نوسانات محدود در حال معامله است. به باور برخی تحلیلگران، افزایش قیمت دلار مسافرتی ممکن است این پیام را به بازار ارز آزاد مخابره کند که دولت به ‌تدریج در حال تغییر مسیر سیاست ارزی خود است.

قیمت دلار مسافرتی در سال‌های اخیر بارها تغییر مسیر داده و همواره یکی از آینه‌های کوچک سیاست ارزی دولت‌ها بوده است. در میانه سال ۱۴۰۰، بانک مرکزی دلار مسافرتی را با قیمت حدودی ۲۶ هزار تومان عرضه می‌کرد؛ نرخی که فاصله زیادی با بازار آزاد داشت و بیشتر به ‌عنوان امتیازی حمایتی برای مسافران در نظر گرفته می‌شد.

قیمت دلار مسافرتی در سال ۱۴۰۱، با شکل‌گیری مرکز مبادله طلا و ارز و یکپارچه‌سازی نرخ‌ها، به محدوده ۲۸ هزار تومان رسید؛ اما در دی ماه همین سال با یک جهش در کانال ۴۰ تومانی قرار گرفت و در سال ۱۴۰۲ در محدوده ۴۰ تا ۴۵ هزار تومان نوسان داشت. قیمت دلار مسافرتی در سال ۱۴۰۳، به‌ویژه پس از اصلاحات ارزی و انتقال عرضه‌ها به «تالار اول»، به‌ تدریج به حدود ۵۰ تا ۵۵ هزار تومان رسید. این رقم تا پایان مهر امسال وارد محدوده 72 هزار تومان شده بود. اکنون در دومین ماه پاییز ۱۴۰۴، قیمت رسمی دلار مسافرتی در سطح ۹۶ هزار و ۴۶۸ تومان تعیین شده و با احتساب کارمزدها به حدود ۱۰۱ هزار تومان می‌رسد. به این ترتیب، ظرف حدود چهار سال، قیمت دلار مسافرتی بیش از چهار برابر شده است؛ رشدی که با افزایش قیمت دلار در بازار آزاد هم‌جهت بوده و نمایانگر اصلاحات سیاست‌گذار در نرخ رسمی ارز است.

کارشناسان اقتصادی معتقدند روند افزایشی قیمت دلار مسافرتی تنها بازتاب تغییرات بازار نیست، بلکه نوعی نمایشگر سیاست ارزی دولت به شمار می‌رود؛ زیرا بانک مرکزی از طریق همین نرخ‌ها، پیام ضمنی خود درباره نرخ تعادلی دلار را به بازار مخابره می‌کند. همچنین روند صعودی قیمت دلار مسافرتی، اگر چه محدود به سهمیه ۵۰۰ دلاری هر مسافر است، از منظر بازار می‌تواند پیامی روانی و انتظاری ارسال کند. در این خصوص نیز کارشناسان اقتصادی می‌گویند هر بار که بانک مرکزی نرخ رسمی ارز مسافرتی را افزایش می‌دهد، حتی اگر این تغییر از نظر عرضه و تقاضای کل بازار اثر مستقیمی نداشته باشد، بازار آزاد به آن به چشم تأیید ضمنی ارزش بالاتر دلار نگاه می‌کند.

افزایش اخیر قیمت دلار مسافرتی، هر چند از نظر عرضه محدود است، می‌تواند به عنوان سیگنال روانی رشد انتظارات تورمی به حساب بیاید و انتظار برای صعود قیمت دلار را تقویت کند. با این حال، برخی تحلیلگران معتقدند که جهش اخیر نرخ ارز مسافرتی صرفاً بازتاب تغییرات سامانه ارز خدماتی و اصلاح کارمزدهاست و اثر آن بر بازار آزاد کوتاه‌مدت و محدود خواهد بود. در هر صورت، این رشد رسمی، هشداری برای فعالان بازار و سیاست‌گذاران است تا روند عرضه و مدیریت انتظارات را همزمان با تغییر نرخ‌ها کنترل کنند.