رامتین موثق

اقتصاد ایران هربار که احتمال وقوع خطری سیاسی پیش می‌آید، دچار تلاطم می‌شود و این تلاطم ابتدا خود را در بازارهای مالی نشان می‌دهد. اخیرا نیز با تقویت احتمال فعالسازی مکانیسم ماشه، قیمت دلار، طلا و سکه دستخوش تغییراتی شده است و در این روزهای پایانی موعد فعالسازی اسنپ‌بک، دلار در بالای 100 هزار تومان تثبیت و روز گذشته 103 هزار تومان معامله شد. سکه نیز در محدوده 100 تا 103 میلیون تومان نوسان می‌کند.

بسیار بعید است که واردات طلا به کشور متوقف شود زیرا با وجود تحریم‌ها از سال 1397، همچنان شاهد ورود طلا به ایران هستیم. ممکن است شرایط واردات طلا توسط شرکت‌های خارجی سخت‌تر شود اما در زمینه واردات طلا نگرانی زیادی وجود ندارد

در این میان بانک مرکزی برای کنترل حباب بازار طلا و سکه بار دیگر به حراج سکه و شمش روی آورده و ادعای تاثیرگذاری بر بازار دارد. اما بنا به برخی احتمالات، با فعالسازی مکانیسم ماشه واردات طلا به کشور محدود می‌شود. به گزارش معدن 24، «با آغاز اجرای مکانیسم ماشه، واردات طلا به کشور به طور کامل متوقف خواهد شد. بر اساس این تصمیم، هیچ شخص حقیقی یا حقوقی اجازه نخواهد داشت طلا را به صورت رسمی و تجاری وارد ایران کند. این محدودیت شامل انتقال محموله‌های طلا از هر کشوری به مقصد ایران می‌شود و به گفته منابع آگاه، از این پس هرگونه جابه‌جایی طلای خام به سمت ایران با محدودیت‌های شدید و موانع حقوقی و بین‌المللی مواجه خواهد شد.» بنا بر این گزارش، تحریم‌های ناشی از مکانیسم ماشه نه تنها تجارت طلا بلکه مبادلات ارزی ایران را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و انتظار می‌رود تبعات قابل توجهی بر بازار داخلی ارز و طلا داشته باشد.

فنر دلار هر لحظه ممکن است رها شود

از آنجا که نرخ دلار یکی از فاکتورهای مهم اقتصاد ایران است، بسیاری از کارشناسان درباره جهش قیمت دلار هشدار داده‌اند. در همین خصوص، یک کارشناس مسائل اقتصادی عنوان کرد: «قیمت دلار پس از اجرای مکانیسم ماشه رشد خواهد کرد و سناریو‌های اتاق بازرگانی معقولانه و محتمل است. عدد‌های بسیار بالاتری از دلار را احتمالا تجربه می‌کنیم و مکانیسم ماشه را باید فعال شده بدانیم. از ابتدا هم تصمیم بر فعال‌سازی مکانیسم ماشه بوده و رفتن رئیس‌جمهور به نیویورک اثری نخواهد گذاشت. تصمیمات در حوزه سیاسی گرفته شده و مکانیسم ماشه حتما فعال می‌شود. ما به دلیل ناکارآمدی نظام مدیریتی، نتوانستیم فشار تحریم‌ها را به حداقل برسانیم.»

حسین محمودی اصل در گفت‌وگو با اقتصاد24، ادامه داد: «قیمت دلار نسبت به 3 سال گذشته حدودا 2 برابر شده در حالی که تورم عمومی کشور در این مدت بیش از ۱۲۰ درصد افزایش داشته است؛ بنابراین دلار کمتر از تورم رشد کرده است، اما ما تلاش می‌کنیم قیمت دلار را برای کنترل نرخ تورم حفظ کنیم. وقتی این اتفاق می‌افتد، قیمت کالا‌های دیگر کنترل نمی‌شود، وقتی ۸ و نیم میلیارد دلار طلا وارد کشور می‌کنید دیگر پولی برای مواد اولیه و تجهیزات تولید ندارید. از سوی دیگر بحث‌های مربوط به خشکسالی که بخش عمده‌ آن مربوط به نظام مدیریتی می‌شود، همه روی تولید و قیمت کالا اثر می‌گذارد. کالا‌ها در طول ۳ سال گذشته تا ۷۰۰ درصد رشد داشته‌اند، اما قیمت دلار حدود ۱۰۰ درصد رشد کرده است؛ بنابراین فنر دلار هر لحظه ممکن است رها شود و با کاهش صادرات و کمبود ارز، چالش‌ها بیشتر خواهد شد.»

او تصریح کرد: «احتمالا عدد‌های بسیار بالاتری از دلار را تجربه می‌کنیم و باید مکانیسم ماشه را فعال شده بدانیم. ما دهه‌هاست مدیریت روانی انجام می‌دهیم که موفق هم نبوده‌ایم.»

از آنجا که اکثر کارشناسان بر احتمال جهش قیمت دلار با فعالسازی مکانیسم ماشه توافق دارند و تأثیر نرخ ارز بر طلا اجتناب‌ناپذیر است، در این گزارش به سناریوهای پیش‌روی طلا و سکه با فعالسازی مکانیسم ماشه پرداخته شده است.

سهراب اشرفی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: اکنون بازار تا حد زیادی تاثیرات مکانیسم ماشه را با نوسانات قیمتی به اصطلاح پیش‌خور کرده و روند این مدت بازار به همین صورت بوده است؛ اما به هرحال، اگر اسنپ‌بک اجرایی شود و تحریم‌های قبل ۲۰۱۵ سر جای خود بازگردد، مسلما بر موضوع تجارت خارجی، صادرات، واردات و همینطور گردش دلار و ارزش افزوده‌ها تاثیرگذار خواهد بود و این موضوعات تاثیر بیشتری بر قیمت دلار و طلا در ماه‌های آینده خواهد گذاشت

دلار مولفه اصلی بازار طلاست

یک کارشناس بازار سکه و طلا در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره احتمال تغییرات قیمت سکه و طلا با فعالسازی مکانیسم ماشه، بیان کرد: فعالسازی مکانیسم ماشه بر قیمت دلار تاثیرگذار خواهد بود و قیمت دلار یکی از فاکتورهای مهم تعیین قیمت طلا در بازار است.

سهراب اشرفی با اشاره به اینکه قیمت سکه بر پایه قیمت طلا مشخص می‌شود، افزود: اکنون مولفه اصلی بازار دلار است که احتمال فعالسازی مکانیسم ماشه بر آن تاثیرگذار بوده و این مولفه تاثیر خود را بر بقیه بازارها، از جمله طلا و سکه، به صورت غیرمستقیم، اعمال می‌کند.

سناریوهای طلا 

در صورت موفقیت یا شکست مذاکرات

او درباره پیش‌بینی خود از وضعیت سکه و طلا در روزهای آتی، عنوان کرد: قیمت طلا و سکه بستگی به اتفاقات چند روز آینده دارد چرا که در این روزها اتفاقات مهمی می‌تواند رقم بخورد. اکنون موفقیت یا عدم موفقیت مذاکراتی که با اروپایی‌ها در سازمان ملل و در وقت اضافه انجام می‌شود، برای قیمت دلار و طلا بسیار تعیین‌کننده خواهد بود.

این تحلیلگر بازارها درباره سناریو دلار و سکه در صورت موفقیت مذاکرات، گفت: اگر مذاکرات روزهای آینده با کشورهای اروپایی نتیجه داشته باشد، ممکن است که اسنپ‌بک به تعویق بیافتد و اگر این تعویق عملی شود، مقداری در قیمت دلار تاثیرگذار خواهد بود کما اینکه در چند روز اخیر به دلیل همین موضوعِ احتمال مذاکره، قیمت دلار تا حدودی روند کاهشی به خود گرفت و به نزدیکی 102 هزار و 500 تومان معامله شد. به تبع کاهش قیمت دلار بر کاهش قیمت طلا و سکه نیز تاثیرگذار 

خواهد بود.

اشرفی درباره سناریو شکست مذاکرات، اظهار کرد: اما اگر این مذاکرات با موفقیت همراه نشود و موضوع فعالسازی مکانیسم ماشه پیش بیاید، می‌تواند قیمت دلار، طلا و سکه را مجددا افزایش دهد. 

او توضیح داد: اکنون بازار تا حد زیادی تاثیرات مکانیسم ماشه را با نوسانات قیمتی به اصطلاح پیش‌خور کرده و روند این مدت بازار به همین صورت بوده است اما به هرحال، اگر اسنپ‌بک اجرایی شود و تحریم‌های قبل ۲۰۱۵ سر جای خود بازگردد، مسلما بر موضوع تجارت خارجی، صادرات، واردات و همینطور گردش دلار و ارزش افزوده‌ها تاثیرگذار خواهد بود و این موضوعات تاثیر بیشتری بر قیمت دلار و طلا در ماه‌های آینده خواهد گذاشت.

قیمت طلا و سکه بستگی به اتفاقات چند روز آینده دارد چرا که در این روزها اتفاقات مهمی می‌تواند رقم بخورد. اکنون موفقیت یا عدم موفقیت مذاکراتی که با اروپایی‌ها در سازمان ملل و در وقت اضافه انجام می‌شود، برای قیمت دلار و طلا بسیار تعیین‌کننده خواهد بود

نگرانی درباره صفر شدن واردات طلا 

وجود ندارد

این فعال اقتصادی درباره احتمال توقف واردات طلا به کشور، مطرح کرد: بسیار بعید است که واردات طلا به کشور متوقف شود زیرا با وجود تحریم‌ها از سال 1397، همچنان شاهد ورود طلا به ایران هستیم.

اشرفی ادامه داد: از همان سال 97 هم آمریکا ورود طلا را به ایران تحریم کرده بود اما اکنون می‌بینیم این حجم از طلا وارد کشور می‌شود. با فعالسازی مکانیسم ماشه ممکن است واردات طلا کمی سخت‌تر شود، اما اگر دولت بخواهد فعالیت خود را در این زمینه پررنگ‌تر کند، احتمالا حتی شاهد افزایش واردات طلا باشیم.

او با بیان اینکه ممکن است شرایط واردات طلا توسط شرکت‌های خارجی سخت‌تر شود، در عین حال تصریح کرد که در زمینه واردات طلا نگرانی زیادی وجود ندارد.

حراج بانک مرکزی

 تنها برای شرکت‌های خاص است

این کارشناس بازارهای مالی درباره تاثیر حراج‌های بانک مرکزی بر قیمت طلا و سکه در شرایط بازگشت تحریم‌ها، تاکید کرد: این حراج‌ها تاکنون ثابت کرده‌اند که هیچ تاثیر خاصی بر بازار داخلی ندارند.

اشرفی درباره علت بی‌تاثیری حراج‌های بانک مرکزی بر بازار، توضیح داد: عرضه طلا در این حراج‌ها بسیار محدود است و تنها برای افراد و شرکت‌های خاصی تعریف شده است.

کارشناس بازار سکه و طلا: طلای حراج شده در مرکز مبادله تنها به افراد محدودی اعطا می‌شود و به همه شرکت‌ها و مجموعه‌ها تخصیص داده نمی‌شود و چون افراد تهیه‌کننده شمش محدود هستند، این حراج نیز تاثیری بر بازار ندارد و سود حاصل از اختلاف قیمت طلای عرضه شده با طلای بازار تنها به جیب همان چند نفر خاصی می‌رود که از مرکز مبادله خرید می‌کنند و هیچ ارتباطی به بازار ندارد

به گفته او، عرضه طلا در حراج‌های بانک مرکزی آزاد نیست و همان تاثیری را بر طلای بازار ایفا می‌کند که دلارهای دولتی در تغییر قیمت دلار آزاد دارند و هر دو بی‌تاثیر هستند چراکه عرضه هر دو شرایط خاصی دارد.

این تحلیلگر بازار طلا و سکه افزود: طلای حراج شده در مرکز مبادله تنها به افراد محدودی اعطا می‌شود و به همه شرکت‌ها و مجموعه‌ها تخصیص داده نمی‌شود و چون افراد تهیه‌کننده شمش محدود هستند، این حراج نیز تاثیری بر بازار ندارد و سود حاصل از اختلاف قیمت طلای عرضه شده با طلای بازار تنها به جیب همان چند نفر خاصی می‌رود که از مرکز مبادله خرید می‌کنند و هیچ ارتباطی به بازار ندارد.

اشرفی در پایان خاطرنشان کرد: اگر بانک مرکزی می‌خواهد در بازار تاثیرگذار باشد باید خود وارد میدان شود و به صورت مستقیم و آزاد، طلا را عرضه کند نه به صورت محدود!