رامتین موثق

درپی افزایش تخفیفات نفتی روسیه به چین به دلیل تحریم‌ها و احتمال افزایش فشار بر ایران با فعالسازی مکانیسم ماشه، به نظر می‌رسد تخفیفات نفتی ایران به چین نیز در حال افزایش است زیرا از طرفی اگر ایران بیشتر از روسیه به چین تخفیف ندهد مجبورست بازار خود را به روسیه واگذار کند در صورتی که ایران مشتری دیگری جز پالایشگاه‌های خصوصی چین ندارد و از طرف دیگر، با افزایش فشارها بر ایران، چین نیز تخفیفات بیشتری از ایران طلب می‌کند.

بر اساس اطلاعات موسسه visual capitalist، چین به فرض خرید ۱.۲ میلیون بشکه نفت ایران و به فرض ۲۰ دلار تخفیف، ۱۱ میلیارد دلار سود می‌کند. اگر سایر مزایا را از قبیل تهاتر، انحصار، صرفه‌جویی ارزی و نگهداری منابع مالی هم اضافه کنیم، ۱۶ میلیارد دلار سود است؛ رقمی سرسام‌آورکه به اندازه بودجه موردنیاز برای حل معضلات آب و برق کشور است.

دولت دوازدهم برای حل مسئله تحریم‌ها تلاش می‌کرد و در اسفند 1399 برجام آماده امضا بود، اما نفوذی‌های مجلس یازدهم، در آذرماه سال ۹۹ آن قانون مثلا راهبردی را تصویب کردند. بیشتر آنها دولتمردان دولت نهم و دهم بودند که ۸۰۰ میلیارد دلار درآمد نفتی داشتند اما با وجود آن درآمد زیرساخت‌های ما تقویت نشد که اکنون به این شدت در همینه زمینه‌ها ناترازی داریم و مجبوریم نفتمان را مفت بفروشیم

«توسعه ایرانی» در گفت‌وگو با یکی از تحلیلگران و کارشناسان ارشد حوزه انرژی به موضوع تخفیفات نفتی ایران به چین پرداخته است.

آسیب‌های تحریم بیش از 16 میلیارد دلار است

مدیرکل سابق امور خزر و آسیای میانه وزارت نفت در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره تخفیف‌های نفتی ایران به چین، اظهار کرد: ۱۶ میلیارد دلار سود چین از تجارت نفتی با ایران که در آمار اعلام شده، ظاهر قضیه است و ضرر و زیان‌ مردم ایران از تداوم تحریم‌ها، بیش از این رقم است.

محمود خاقانی با اشاره به تبدیل شدن کاسبان تحریم به کاسبان جنگ و اصرار آنها به تداوم جنگ و مخالفت با مذاکره، افزود: در همین رابطه، قالیباف هم در مناظرات انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم مطرح کرد که پول تجارت نفتی با 30 درصد ریزش به دست ایران می‌رسد.

او یادآوری کرد: زمانی یک مقام بلندپایه ادعا کرده بود که ما انتخاب کرده‌ایم که با تحریم زندگی کنیم و این ضرر و زیان‌ها را باید بدهیم؛ باید پرسید که اکثریت مردم ایران این انتخاب را کرده‌اند یا اقلیتی که در حکمرانی نقش مهمی دارد؟ باید متذکر شد که حتی آن‌ها بودند که زمینه‌های لازم را برای حمله آمریکا و اسرائیل به ایران فراهم کردند.

مدیرکل سابق امور خزر و آسیای میانه وزارت نفت در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: اگر اکنون تخفیف تحریم و دور زدن تحریم‌ها به چین 16 میلیارد دلار سود رسانده است، زین پس باید خود را آماده کنیم که بابت موضوعات مرتبط با جنگ ۱۲ روزه و احتمال تکرار آن تخفیف‌های بیشتری هم بدهیم

با بستن تنگه هرمز چین کنار اسرائیل می‌ایستد

این تحلیلگر مسائل انرژی تصریح کرد: اگر اکنون تخفیف تحریم و دور زدن تحریم‌ها به چین 16 میلیارد دلار سود رسانده است، زین پس باید خود را آماده کنیم که بابت موضوعات مرتبط با جنگ ۱۲ روزه و احتمال تکرار آن تخفیف‌های بیشتری هم بدهیم.

خاقانی درباره اظهاراتی که منجر به افزایش تنش‌ها می‌شود، عنوان کرد: یکی از روزنامه‌های تندروی مشهور اظهار کرده که باید تنگه هرمز را ببندیم. باید گفت که با بستن تنگه هرمز، چین بیشتر از همه ضرر می‌کند و اسرائیل هم از این مسئله بسیار استقبال خواهد کرد. اصلا نفوذی‌های اسرائیل هستند که این حرف را در تهران می‌زنند چون در صورت بستن تنگه هرمز، چین هم کنار اسرائیل می‌ایستد کما اینکه در حال حاضر هم چین دومین شریک تجاری اسرائیل است.

او همچنین یادآور شد: یکی از وزرای امور خارجه، که هزار مورد نقشه برای برکناری او طراحی کردند، روزی هشدار داد که اگر پشت میز مذاکره ننشینیم، دیگران ما را روی میز مذاکره خواهند گذاشت تا درباره ما تصمیم بگیرند.

تغییر سیاست «نه شرقی نه غربی» از سال 1384

مدیرکل سابق امور خزر و آسیای میانه وزارت نفت به شعار «نه شرقی نه غربی» اشاره کرد و گفت: این شعار به دلایل مختلف پس از سال ۱۳۸۴ عوض شد و در آن زمان که تحریم‌ها کاغذپاره خطاب شدند، سیاست ما به «نه غربی بلکه شرقیِ شرقی» تغییر یافت.

خاقانی تاکید کرد: در همین جنگ 12 روزه دیدیم که شرق هم روابط تجاری و سیاسی و ... خود را با غرب فدای ایستادن کنار ما نکرد اما ما منافع خود را فدا کردیم و کنار آنها حتی در جنگ اوکراین ایستادیم.

او افزود: تا وقتی که برخی مسئولین دیگر کشورها را تهدید می‌کنند و این مسائل ادامه دارد، مشتریان نفت ما هم از خدایشان است که چنین موقعیتی در ایران برقرار باشد چون بیشتر تحت تحریم قرار می‌گیریم و می‌توانند از ما تخفیفات بیشتری بگیرند. حتی همسایگان ما به دلیل منافع کلانشان از ما فاصله می‌گیرند. 

آسیب‌های تهاتر نفتی با چین

این تحلیلگر ارشد حوزه انرژی در ادامه، با بیان اینکه چین بیشتر از این 16 میلیارد از تجارت نفتی با ما سود می‌برد، درباره آسیب‌های ایران از تهاتر با چین، اظهار کرد: قرارگاه خاتم‌الانبیا رسماً اعلام کرده است که فاز دوم فرودگاه امام خمینی را با ۳.۵ میلیارد یورو به صورت تهاتری به یک شرکت چینی واگذار کرده است.

خاقانی یادآور شد: هیچکس هم نیست که بگوید قرارداد فازهای فرودگاه امام خمینی در سال 1383 بسته شده بود و فازها هم در حال احداث بودند. در آن زمان دوستان نظامی ما با نفربر روی باند فرودگاه رفتند و اجازه ندادند فرودگاه امام خمینی در آن زمان افتتاح بشود و خواستار عقد قرارداد برای احداث فرودگاه شدند. اکنون باید پرسید این کار به دستور کدام فرماندهان انجام شد و آنها اکنون کجا هستند؟

به گفته او، در سال 83 احداث فرودگاه امام قرار بود با 700 تا 800 میلیون دلار انجام شود اما اکنون با 3.5 میلیارد یورو در حال انجام است.

این کارشناس درباره دیگر آسیب‌های تهاتر نفتی با چین، ادامه داد: یا شهرداری تهران 3 میلیارد یورو به صورت تهاتری از چین اتوبوس برقی خرید که وقتی این اتوبوس‌های برقی وارد شدند متوجه شدیم مشکلاتی دارند و اصلا باید با گازوئیل کار کنند چون برق نداریم. یا برای همین اتومبیل‌های برقی که وزیر محترم نیرو، زمانی که در دولت سیزدهم وزیر صمت بود، وارد کرد برق نداریم و باید بنزین مصرف کنند که حتی اکنون بنزین و گازوییل هم نداریم!

محمود خاقانی: چین بیشتر از این 16 میلیارد دلار از تجارت نفتی از قبل تهاتر با ما سود می‌برد. برای مثال قرارگاه خاتم‌الانبیا رسماً اعلام کرده است که فاز دوم فرودگاه امام خمینی را با ۳.۵ میلیارد یورو به صورت تهاتری به یک شرکت چینی واگذار کرده است. در سال 83 احداث فرودگاه امام قرار بود با 700 تا 800 میلیون دلار انجام شود اما اکنون با 3.5 میلیارد یورو در حال انجام است

مدیران ناکارآمد نفت ایران را مفت می‌فروشند

خاقانی با اشاره به ضررهای مترتب بر تحریم‌ها، درباره روندی که ایران را به اینجا رسانده است، بیان داشت: وزرایی که در دولت نهم و دهم حضور داشتند، بعدا در مجلس‌های دهم، یازدهم و اکنون دوازدهم حاضر شدند.

او افزود: رئیس کل بانک مرکزی آن دوره نماینده مجلس شد، اکنون آقای حسینی که در مجلس دوازدهم نماینده است زمانی وزیر اقتصاد بود. این افراد در همان دوره هم ناکارآمد بودند و در دولت سیزدهم هم خط آنها ادامه پیدا کرد که مملکت را بیشتر متوجه ضرر و زیان کردند و به چین به بهانه‌های مختلف تخفیف دادند. همین افراد مدعی هم بودند که محال است که کسی بتواند به ایران حمله کند که این نظر آنها هم نادرست است.

این تحلیلگر تصریح کرد: روند فعلی سنگی است که خود این آقایان ته چاه انداخته‌اند و خودشان هم دیگر نمی‌توانند آن را از ته چاه دربیاورند و حتی نگذاشتند که کارشناسان هم دربیاورند.

خاقانی درباره قوانین غلطی که ضرر و زیان را متوجه کشور کرد، گفت: باید این واقعیت تلخ را بپذیریم که دولت دوازدهم در حال تلاش برای حل مسئله تحریم‌ها بود و در اسفند 1399 برجام آماده امضا بود اما چه کسانی و کدام نفوذی‌های مجلس یازدهم، در آذرماه سال ۹۹ آن قانون مثلا راهبردی را تصویب کردند؟ 

به اعتقاد او، بیشتر نمایندگانی که این قانون را تصویب کردند، همان دولتمردان دولت نهم و دهم بودند که ۸۰۰ میلیارد دلار درآمد نفتی داشتند اما با وجود آن درآمد زیرساخت‌های ما تقویت نشد که اکنون به این شدت در همینه زمینه‌ها ناترازی داریم و مجبوریم نفتمان را مفت بفروشیم.

تنها راه باقی مانده 

شفافیت اقتصادی است

مدیرکل سابق امور خزر و آسیای میانه وزارت نفت تاکید کرد: تنها راهی که باقی مانده، شفاف سازی اقتصاد خرد و کلان کشور است.

خاقانی توضیح داد: جنگ همیشه موجب تقویت فساد و اختلاس می‌شود و برای همین است که کاسبان تحریم به کاسبان جنگ تبدیل شده‌اند. چرا ما نباید یک نهاد مستقل از سه قوه و نهادهای نظامی و امنیتی داشته باشیم تا مسائل مربوط به فساد و اختلاس را گزارش کند؟ چرا ما نمی‌توانیم اعتراضات خود را بر اساس اصل 27 قانون اساسی بیان کنیم بدون اینکه به جاسوسی برای دشمن متهم شویم؟ 

او تصریح کرد: چون چنین اجازه‌هایی نداریم، عده‌ای به چین تخفیف نفتی می‌دهند و هرکار دیگری هم که دلشان بخواهد در این مملکت می‌کنند و مجلس و نهادهای دیگر هم از آنها بازخواستی نمی‌کنند. کما اینکه دیوان محاسبات کشور شرکت ملی نفت ایران را مورد سوال قرار داد تا درباره روند فروش نفت به این نهاد گزارش کند اما شرکت ملی نفت پاسخ داد که این اطلاعات بنا به مصوبه شورای عالی امنیت ملی محرمانه است.

این تحلیلگر مسائل انرژی در پایان خاطرنشان کرد: تا وقتی که این ساختار پابرجاست، نفوذی‌ها هم در ایران بر سرکار باقی می‌مانند و لو نمی‌روند چون در بسیاری از این تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها خود نفوذی‌ها ایفای نقش می‌کنند.