از التهابات روانی در بازار ارز خبری نیست

رامتین موثق

بازار ارز در مواقع بحرانی و افزایش تنش‌ها در ایران، معمولا جزو اولین بازارهایی بود که واکنش شدید و ناگهانی نشان می‌داد. از آنجا که قیمت دلار بازار آزاد در ایران به عنوان پیشران تورم و یکی از مولفه‌های اصلی افزایش قیمت‌ها به شمار می‌رود، این افزایش قیمت دلار در مواقع بحران اهمیتی دوچندان می‌یابد.

در اواخر سال گذشته به دلیل افزایش تنش‌ها میان ایران و آمریکا قیمت دلار به بالای 100 هزار تومان هم رسید و حتی در محدوده 110 هزار تومان معامله می‌شد که در آن زمان بسیاری را نگران کرد. یکی از عواملی که در آن زمان دلار را به چنین قیمت نجومی رساند احتمال درگیری و رویارویی مستقیم نظامی میان ایران و آمریکا بود. اما اکنون این نگرانی محقق شده است و بیش از 1 هفته است که ایران و اسرائیل در حال تبادل آتشند و آمریکا هم با تجاوز به مراکز هسته‌ای ایران وارد جنگ شده است ولی قیمت دلار رکورد سال گذشته خود را نشکسته است و تنها در روز یکشنبه 25 خرداد یک افزایش شدید داشت و بعد از آن در محدوده 90 هزار تومان معامله می‌شد که به نظر برخی کارشناسان بازار هنوز واکنش لازم را به جنگ نشان نداده است.

در مواقع بحرانی دیگر نیز که قیمت دلار پایین می‌ماند، برخی از احتمال دلارپاشی بانک مرکزی در بازار خبر می‌دادند؛ آیا اکنون هم بانک مرکزی در حال تزریق دلار به بازار است یا اتفاقات دیگری در بازار در جریان است؟

عبور بازار ارز از تلاطم جنگ

آغاز جنگ رژیم اسرائیل علیه ایران که با چراغ سبز و هماهنگی کاخ سفید انجام شد، بازار ارز نیز حدود ۱۲ درصد رشد قیمت را تجربه کرد و در روزهای نخست به کانال ۹۳ تا ۹۴ هزار تومان رسید اما به تدریج و با مدیریت بازار و اطمینان فعالان اقتصادی از تامین ارز مورد نیاز واردات کشور از سوی بانک مرکزی و نیز مدیریت و تسهیل شرایط واردات از سوی وزارتخانه‌های صمت و اقتصاد، ورق برگشت و قیمت‌ها از تب و تاب ایستاد و حتی روند نزولی به خود گرفت.

به گزارش تجارت‌نیوز، نرخ دلار در چهار راه استانبول که مرکز اصلی دادوستد غیررسمی ارز در تهران به شمار می‌رود، شنبه این هفته در محدود ۹۲ تا ۹۳ هزار تومان نوسان داشت و به صورت مبادلات خرد دادوستد می‌شد اما شامگاه شنبه و حمله آمریکا به مراکز هسته‌ای ایران این تصور را ایجاد کرد که ممکن است باز هم با جهش ارزی در بازار روبه‌رو شویم در حالی که رصد میدانی از بازار نشان داد که التهابی در این بازار وجود نداشته و حتی نرخ دلار به محدوده ۹۱ هزار تومان عقبگرد داشت و حدود ۹۱ هزار و ۸۰۰ هزار تومان معامله می‌شد.

فعالان بازار ارز، این واکنش بازار را معلول چند عامل می‌دانستند که مهمترین آن مدیریت تقاضای ارز تجار و فعالان اقتصادی از سوی بانک مرکزی و دولت بود. آنان بر این اعتقاد بودند هرچند گمانه‌زنی‌های مربوط به حمله احتمالی آمریکا به ایران در روزهای پایانی سال گذشته سبب جهش شدید قیمت ارز در بازار شد و حتی در مقاطعی قیمت‌ها را به بالای ۱۰۰ هزار تومان رساند اما اکنون که این تجاوز صورت گرفته، بازار واکنش منطقی به آن نشان داده و دیگر از التهابات روانی در بازار خبری نیست.

قیمت دلار طبیعی است

یک تحلیلگر بازارهای مالی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» درباره تحلیل خود از معامله دلار بازار آزاد در کانال 90 هزار تومانی، اظهار کرد: اکنون شرایط جنگی است و حتی به لحاظ سنتی هم اردیبهشت، خرداد و تیر ماه‌هایی هستند که معمولا قیمت دلار پایین است و تقاضای زیادی برای آن موجود نیست.

برزو حق‌شناس افزود: اکنون هم تقاضایی که وجود دارد، متاسفانه تقاضای خروج سرمایه است و کسانی که می‌خواهند پول خود را از کشور خارج کنند، تقاضای کاذب تشکیل داده‌اند و تقاضای تجاری در بازار موجود نیست.

او تصریح کرد: تقاضای کاذب و خروج سرمایه هم قیمت دلار را حول ۹۳ تا ۹۴ هزار تومان آورده که منطقی هم است.

به گفته این کارشناس بازار، با توجه به شرایط فعلی قیمت دلار منطقی است اما حباب هم دارد که حباب مثبت است؛ این حباب مثبت ناشی از ریسک‌هاست و هیچ کاری هم برای آن در شرایط فعلی نمی‌توان کرد زیرا جنگ است و ریسک‌ها بالاست و حباب مثبت در این شرایط نرمال و طبیعی است.

بازار جنگ را پیش‌خور کرده بود

این تحلیلگر مسائل اقتصادی درباره اینکه «چرا بازارها واکنش مورد انتظار گذشته را به جنگ نداده‌اند؟»، پاسخ داد: بازارها واکنش لازم را به این اتفاقات داده‌اند، دلار از 80 هزار تومان به بالای 90 هزار تومان رسیده است و بورس کشور هم بسته شده، دیگر واکنشی از این بدتر می‌خواهیم؟!

حق‌شناس با اشاره به اینکه بازارها واکنش کاملا نرمال به جنگ داشتند و انتظار دیگری از آنها منطقی نیست، عنوان کرد: سازمان بورس به درستی اقدام به تعطیلی بازار سرمایه کرده است و واکنش دیگر چه می‌خواهد باشد؟ اگر بازار بازار بود، یکدست فروش می‌شد.

او درباره علت نرسیدن قیمت دلار به بالای 100 هزارتومان مانند قبل از سال 1404، بیان کرد: بحث الان متفاوت از قبل این اتفاقات است. اول سال ۱۴۰۴ قیمت دلار به بالای ۱۰۰ هزار تومان رسیده بود که بسیار موقت و تحت‌تاثیر افزایش تنش‌ها و ریسک‌ها بود.

این کارشناس بازارهای مالی توضیح داد: اکنون این ریسک‌ها و تنش‌هایی که قبل از سال پیش‌بینی می‌شد، اتفاق افتاده‌ است و در دل خود قضیه هستیم. همیشه بحث اینست که بازارها اتفاق‌ها را پیش‌خور می‌کنند و رسیدن دلار به بالای 100 هزار تومان در قبل از سال و اوایل سال 1404، پیش‌خور کردن جنگ بود اما اکنون در خود جنگ هستیم.

حق‌شناس با اشاره به اینکه در شرایط جنگی به نوعی معاملات هم صورت نمی‌گیرد و نبود معاملات اجازه روان شدن در بازار را نمی‌دهد، تاکید کرد: بازار در حال منطقی عمل کردن است و نگرانی‌هایی که تحت‌تاثیر آن بازار دلار رشد کرد و به بالای ۱۰۰ هزار تومان رسید، اتفاق افتاده است و به همین دلیل بازار قیمت تعادلی را می‌دهد.

به اعتقاد او، رسیدن دلار به بالای 100 هزار تومان هیچ توجیهی و بسیار بالای ارزش دلار بود و حتی در جنگ هم نباید به این قیمت می‌رسید.

این تحلیلگر تصریح کرد: دلار بالای ۱۰۰ هزار تومان تحت‌تاثیر هیجانات احتمالاتی بود که بازار در آن زمان به درگیری‌ها نشان می‌داد، اما اکنون آن اتفاقات پیشخور شده است و حتی اوایل سال هم فضا مقداری گل و بلبل شده و ریسک‌ها پایین آمده بود اما اکنون متاسفانه با تحقق اتفاقاتی که پیش‌بینی می‌شد، دلار به بالای 90 هزار تومان رسیده که نرمال هم است.

نشانه‌ای از دلارپاشی نیست

حق‌شناس همچنین درباره احتمال دلارپاشی در بازار آزاد دلار، اظهار کرد: چون خیلی معاملات روان نیست و اکثرا صرافی‌ها معامله نمی‌کنند، نمی‌توانم نشانه‌ای از این اقدام ببینم و اصولاً هم اگر بانک مرکزی دلارپاشی نکند، کار درست، منطقی و علمی کرده است.

او ادامه داد: اصولا در مواقع بحران و پنیک توصیه دانشگاهی و علمی مبنی بر اینست که تزریق نداشته باشیم زیرا در این شرایط هرچقدر تزریق شود، بازار آن را برمی‌دارد.

حق‌شناس درباره ارزیابی خود از قیمت دلار در صورت ادامه جنگ، عنوان کرد: اگر منازعات ادامه پیدا کند متاسفانه دوباره دلار می‌تواند به بالای 100 هزار تومان برسد چون تقاضای کاذب، خروج سرمایه و تبدیل ریال به دلار و تقاضای چنج کردن بیشتر خواهد شد.

او در پایان خاطرنشان کرد: با ادامه منازعات و افزایش تقاضای کاذب، حباب مثبت با تشدید ریسک‌ها بزرگ و بزرگتر می‌شود و متاسفانه قیمت به بالای ۱۰۰ هزار تومان هم می‌تواند برسد که طبیعی است.

برزو حق‌شناس در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: دلار بالای ۱۰۰ هزار تومان تحت‌تاثیر هیجانات احتمالاتی بود که بازار در پایان سال گذشته به درگیری‌ها نشان می‌داد، اما اکنون آن اتفاقات پیشخور شده است و متاسفانه با وقوع جنگی که پیش‌بینی می‌شد، دلار به بالای 90 هزار تومان رسیده که نرمال هم هست

تحلیلگر بازارهای مالی: اگر جنگ ادامه پیدا کند دلار می‌تواند دوباره به بالای 100 هزار تومان برسد چون تقاضای کاذب، خروج سرمایه و تبدیل ریال به دلار و تقاضای چنج کردن بیشتر خواهد شد و حباب مثبت با تشدید ریسک‌ها بزرگ و بزرگتر می‌شود و متاسفانه قیمت می‌تواند به بالای ۱۰۰ هزار تومان هم برسد که طبیعی است

سوتیتر: بازارها به جنگ واکنش لازم را نشان داده‌اند، دلار از 80 هزار تومان به بالای 90 هزار تومان رسیده است و بورس کشور هم بسته شده، دیگر واکنشی از این بدتر می‌خواهیم؟ بازارها کاملا واکنش نرمال به جنگ داشتند و انتظار دیگری از آنها منطقی نیست. سازمان بورس به درستی اقدام به تعطیلی بازار سرمایه کرده است و واکنش دیگر چه می‌خواهد باشد؟ اگر بازار بازار بود، یکدست فروش می‌شد