تحلیلگر صنعت خودرو با انتقاد از نتایج خصوصی‌سازی بزرگترین خودروساز کشور :
منظور از واگذاری ایرانخودرو، رفتن به سمت مونتاژکاری بود؟!
رامتین موثق
چندماهی است که از تغییر مدیریت در ایرانخودرو می‌گذرد و پس از برگزاری مجمع در بهمن‌ماه، گروه بهمن عملا اختیار این خودروساز بزرگ را به دست گرفت. به عبارت دیگر، کروز توانست توسط گروه بهمن، صاحب ایرانخودرو بشود.
قبل از برگزاری مجمع، بسیاری شروع به صحبت از خصوصی‌سازی خودروسازان کرده بودند و ادعا می‌شد که دولت بالاخره در واگذاری خودروساز‌های دولتی کوتاه آمده است اما پیدا شدن سروکله کروز، خط بطلانی بر این فرضیه بود. در نهایت نیز دیوان عالی مهر تایید بر مدیریت کروز در ایرانخودرو زد. بعد از این واگذاری، بسیاری هشدار دادند که ایرانخودرو با واگذاری به یک بخش منتخب حاکمیتی، به سرنوشت خصوصی‌سازی‌های قبلی دچار خواهد شد. پیش‌بینی‌ای که آثار تحقق آن عیان شده است.
بعد از ایرانخودرو نوبت به ساپیا می‌رسد و اکنون طی آخرین اخبار، چهار گروه کنسرسیوم کرمان‌خودرو، انتخاب، گروه گلستان و هلدینگ منتسب به بابک زنجانی متقاضی خرید سهام تودلی سایپا هستند. با این روند و به خصوص جولان مجدد «ب.ز» در اقتصاد کشور، آیا احتمال تکرار روند خصوصی‌سازی ایرانخودرو در ساپیا هم وجود دارد؟
ادعای پایان کابوس زیان انباشته
با خصوصی‌سازی
در سال ۱۴۰۳ صنعت خودروسازی ایران با ثبت رشد تولید، خصوصی‌سازی ایرانخودرو و افزایش سرمایه قابل توجه، یکی از تحولات مهم بازار سرمایه را رقم زد. کارشناسان معتقدند با کاهش تحریم‌ها و ورود فناوری‌های نوین، این صنعت می‌تواند در سال ۱۴۰۴ به جایگاهی بالاتر دست یابد و نقش‌آفرینی جدی‌تری در صادرات و رشد اقتصادی کشور داشته باشد.
اقتصادآنلاین، بر اساس گزارشی از مجمع ایرانخودرو آورده است: «افزایش سرمایه این شرکت از مبلغ ۳۰ هزار و ۱۶۵ میلیارد تومان به ۲۵۶ هزار و ۳۷۴ میلیارد تومان در تاریخ ۳۱ فروردین ۱۴۰۴ به ثبت رسید. با توجه به خصوصی‌سازی ایرانخودرو، می‌توان امیدوار بود که این شرکت از سیاست‌های فاجعه‌بار قیمت‌گذاری دستوری که همواره توسط دولت‌ها اعمال شده، خارج شود و گامی به سمت کاهش زیان بردارد. به‌طور کلی، افزایش قیمت کارخانه‌ای محصولات ایرانخودرو، موجب افزایش انگیزه تولید می‌شود؛ عاملی که درنهایت می‌تواند منجر به افزایش حجم تولید خودرو در کشور شود.»
اما آیا می‌توان با استناد به گزارش‌هایی از این دست و اظهارات موافقان خصوصی‌سازی ایرانخودرو به سبک فعلی؛ به واگذاری‌های خودروسازان برای حل مشکل زیان انباشته آنها امید داشت یا خیر؟
مونتاژکاری؛ تحول در خودروسازی نیست
یک تحلیلگر صنعت خودرو در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، در ارزیابی خود از نتایج فعلی خصوصی‌سازی ایرانخودرو، اظهار کرد: تنها چند ماه از واگذاری این شرکت گذشته و شاید قضاوت زود باشد.
«بابک وفایی» افزود: اگر بخواهیم در دسته‌بندی‌های کوتاه‌مدت مرور کنیم، ایده این بود که خودرویی در شان مردم ایران تولید شود. قبلا گفتیم که تحقق این ایده با واگذاری ایرانخودرو به گروه بهمن، نظر به سبقه کاری مونتاژکار بودن این دوستان؛ ممکن نیست.
تحلیلگر صنعت خودرو: تولید پلتفرم‌های فعلی مسیر سابق خود را با همه چالش‌ها می‌رود و حتی ممکن است برخی خودروها از خط تولید خارج شوند، این در حالی است که پیش از این، مونتاژکاری در ایرانخودرو محدود بود اما اکنون پررنگ شده است
او تصریح کرد: می‌بینیم که این پیش‌بینی محقق شد و موضوع مونتاژکاری هم در ایرانخودرو پیاده می‌شود؛ به عبارت دیگر یکسری شرکای تجاری گروه بهمن، تلاش می‌کنند که تولیداتشان را در ایرانخودرو پیاده کنند. مدیریت جدید ایرانخودرو به جای تمرکز بر توسعه پلتفرم‌های فعلی و پلتفرم جدید، عملا به سمت مونتاژ CKD می‌رود. حتی شاید به این خودروها CKD هم نتوان گفت و عملا ممکن است ماشین از مبدا کامل وارد شود.
به باور این کارشناس، اتفاق مثبتی از جهت تولید خودرو و نزدیک شدن به خودروسازی با مدیریت جدید نیفتاده است و تنها می‌توان گفت تنوع مدل ایجاد می‌شود زیرا شرکای متعدد می‌توانند خودروهای متنوع معرفی کنند.
او همچین تاکید کرد که مونتاژکاری فی‌نفسه بد نیست، اما با ایجاد تحول در خودروسازی فاصله دارد.
درهای کشور باز باشد مردم خودرو در شأن خود را تشخیص می‌دهند!
وفایی عنوان کرد: در بحث استفاده از پلتفرم‌های ملی یا پلتفرم‌های موجود ایرانخودرو تحولی نمی‌بینیم و حتی ممکن است برخی از خودروهایی که برای شرکت زیان‌ده هستند از خط تولید بیرون بروند.
او با اشاره به اینکه مدیریت قبلی ایرانخودرو به دلیل وجود تقاضا در بازار، خودروهای زیان‌ده را از خط خارج نمی‌کرد، درباره رفتار مدیریت جدید توضیح داد: در اینجا کاملا مثل یک بخش خصوصی رفتار می‌کنند که معقول است زیرا فکر اول، دوم و آخر بخش خصوصی منافع خودش است و نباید انتظار داشته باشیم بخش خصوصی به فکر منافع کلان کشور باشد. وقتی خط تولید می‌تواند یک خودرو را بی‌دردسر وارد و با یک داخلی‌سازی مختصری مونتاژ کند و بفروشد، چرا برای خود دردسرهایی نظیر بدهی به قطعه‌سازان و ... را
ایجاد کند؟
این تحلیلگر صنعت خودرو ادامه داد: تولید پلتفرم‌های فعلی مسیر سابق خود را با همه چالش‌ها می‌رود و حتی ممکن است برخی از خودروها از خط تولید خارج شوند، این در حالی است که پیش از این، مونتاژکاری در ایرانخودرو محدود بود اما اکنون پررنگ شده است. البته اگر درهای کشور باز باشد مردم بهتر شان خود را تشخیص می‌دهند ولی اگر منظور مدیریت جدید از شان مردم همین مونتاژکاری باشد، شاید به هدف خود رسیده‌اند!
وفایی همچنین مطرح کرد: در بخش خدمات هم دستاوردها در حد اخبار بوده است، اما چیز قابل لمسی دیده نمی‌شود.
او با تصریح مجدد بر اینکه روند فعلی، خودروسازی نیست و تنها عرضه محصولات جدید است؛ تاکید کرد: این مدت نکته مثبتی دیده نشده است. حتی افرادی هم که با این روند همسو بودند، اکنون دیگر نمی‌توانند حمایت کنند زیرا چیزی برای حمایت نمی‌بینند.
سایپا مانند ایرانخودرو
متاع چشمگیری نیست
این کارشناس ارشد صنعت خودرو با اشاره به متقاضیان خرید سهام تودلی ساپیا، درباره احتمال تکرار روند خصوصی‌سازی ایرانخودرو در سایپا، اظهار کرد: یادمان نرود کروز وقتی می‌خواست ایرانخودرو را مالک شود، یک پلن بلندمدت تقریبا ده‌ساله چیده بود.
وفایی افزود: بعد از مدتی دولت عملا مجبور شد ایرانخودرو را بدهد زیرا کروز به همه ارکان فشار وارد کرده بود. البته ممکن است دولت سر سایپا آنقدر راحت نپذیرد زیرا دولت اساسا انگیزه‌ای برای واگذاری شرکت‌ها ندارد اما آنقدر حریف از همه جنبه‌ها فشار آورد که دیگر تسلیم شد. برای سایپا آنقدر تمایل در دولت نمی‌بینم و روند موجود متفاوت است. کمااینکه کسانی که به عنوان متقاضی تایید شده‌اند خیلی متفاوت هستند زیرا دو مجموعه خودروساز حضور دارند و دو مجموعه هم هستند که از این بیزنس بیرون هستند و فقط پول دارند.
بابک وفایی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: یادمان نرود قطعه‌سازی ایرانخودرو را مالک شده که رفتار انحصاری داشته است و شاید این سوال ایجاد شود که مدیریت جدید دغدغه پرداخت مطالبات بقیه قطعه‌سازان، و به عبارت بهتر رقبای خود را در اولویت گذاشته است یا خیر؟ من فکر نمی‌کنم پرداخت بدهی‌ها در اولویت برنامه‌های مدیریت جدید ایرانخودرو باشد
او تصریح کرد: اگر بحث اهلیت و توانایی باشد خودروسازان اولویت دارند، ولی من نشانه‌ای از اینکه روند واگذاری سایپا مشابه ایرانخودرو باشد، نمی‌بینم و برای ارزیابی این روند باید به عقبه نگاه کرد. همچنین درنظر داشت که سایپا به اندازه ایرانخودرو متاع چشمگیری برای بخش خصوصی نیست.
این تحلیلگر ادامه داد: ساپیا طی چندسال اخیر، به خاطر جبران زیان انباشته، خیلی از اموال خود را واگذار کرده است برای همین اندازه ایرانخودرو گردش مالی، محصول و پلتفرم ندارد و روابط بین‌المللی کمتری هم دارد.
وفایی تاکید کرد: آنقدر که برای ایرانخودرو اشتیاق وجود داشت برای ساپیا نیست؛ اما ممکن است عملا چالش‌های واگذاری ایرانخودرو، مانند مخالفت با کروز سر پرونده‌ها و ... را نداشته باشد.
سایپا به اندازه ایرانخودرو متاع چشمگیری برای بخش خصوصی نیست. سایپا طی چندسال اخیر، به خاطر جبران زیان انباشته، خیلی از اموال خود را واگذار کرده است برای همین اندازه ایرانخودرو گردش مالی، محصول و پلتفرم ندارد و روابط بین‌المللی کمتری هم دارد. پس آنقدر که برای ایرانخودرو اشتیاق وجود داشت، برای ساپیا نیست
به گفته او، حتی روند واگذاری سایپا چندان تثبیت شده نیست و می‌توان آن را شروع یک پروسه بلندمدت دانست.
آیا کروز دغدغه پرداخت مطالبات رقبا را دارد؟
این کارشناس حوزه خودرو درباره تاثیر خصوصی‌سازی ایرانخودرو بر حل مشکل زیان انباشته عنوان کرد: حل مشکل زیان انباشته به این سرعت نشدنی است و انتظاری هم نیست. برای حل بخشی از مسائل مربوط به زبان انباشته سنگین شرکت، حداقل چند سال مالی نیاز است.
وفایی ادامه داد: اگر ایده و برنامه آنها اینست که با عرضه این محصولات، زبان خود را جبران کنند، به عنوان بخش خصوصی می‌توان گفت که کار درستی می‌کنند که فقط زیان انباشته را کم یا بدهی قطعه‌سازان را به این روش پرداخت کنند.
او تصریح کرد: اما یادمان نرود قطعه‌سازی ایرانخودرو را مالک شده که رفتار انحصاری داشته است و شاید این سوال ایجاد شود که مدیریت جدید دغدغه پرداخت مطالبات بقیه قطعه‌سازان، و به عبارت بهتر رقبای خود را در اولویت گذاشته است یا خیر؟
این تحلیلگر صنعت خودرو در پایان خاطرنشان کرد: موضوع این است که مالک این مجموعه یک قطعه‌ساز است که باید کار کند تا به رقبای خود به عنوان قطعه‌ساز پول بدهد. من فکر نمی‌کنم پرداخت بدهی‌ها در اولویت برنامه‌های مدیریت جدید ایرانخودرو باشد.
دیدگاه تان را بنویسید