در سال‌های اخیر معضل رسوب کالا در گمرکات و بنادر کشور به‌ویژه در مورد کالاهای اساسی و نهاده‌های دامی مشکلات اقتصادی و اجتماعی فراوانی را به وجود آورده است؛ بااین‌حال، تصویب‌ لایحه پیشنهادی دولت جهت پیشگیری و مقابله با رسوب کالاها در دی‌ماه سال گذشته و بازدیدهای سرزده رئیس قوه قضائیه و همکاری تمام دستگاه‌های اجرایی با گمرکات کشور، انتظار حل‌شدن معضل رسوب کالا را ایجاد کرد؛ اما کماکان ضمن نامشخص بودن سرنوشت لایحه دولت، مسئله رسوب کالا در مبادی ورودی کشور نیز پابرجا است.

ارتباط مستقیم رسوب کالاهای اساسی با افزایش نارضایتی‌های عمومی مردم

به گزارش تسنیم، بر اساس یکی از گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس، در اواخر سال گذشته در بندر امام خمینی (ره)، حدود 4 میلیون تن نهاده‌ دامی رسوب شده بود چنین اتفاقاتی مشکلات گوناگونی در بخش‌های تولیدی و تنظیم بازار ایجاد می‌کند به طور نمونه این موضوع سبب افزایش قیمت شده و هم‌زمان با بالارفتن قیمت‌ها نارضایتی‌های عمومی نیز افزایش پیدا می‌کند به عبارتی ترخیص به‌موقع نهاده‌های دامی و سایر کالاهای اساسی علاوه بر ارتقا تولید داخلی باعث ساماندهی بازارهای وابسته به آنها نیز می‌شود.

بر اساس آمار تجارت خارجی در سال 1401، در بهمن‌ماه سال گذشته 8 میلیون تن کالای اساسی و واسطه‌ای در بنادر کشور در انتظار ترخیص بود و ارزش هر تن کالای وارداتی به کشور حدود 1600 دلار بیان شده بود؛ یعنی در آن هنگام حدود 13 میلیارد دلار کالا در بنادر و گمرکات کشور، منتظر ترخیص بودند و هر روز تأخیر در آن منجر به کاهش ارزش و کیفیت کالاها می‌شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد، 70 درصد از کالاهای آسیب‌پذیر در رسوب گمرکات مربوط به صنایع غذایی، کشاورزی، ماشین‌آلات و تجهیزات است.

همچنین به دلیل کافی‌نبودن اطلاعات در تشخیص نیازهای اصلی کشور، برخی اوقات با مازاد واردات روبرو می‌شویم و همین نکته یکی از دلایل مؤثر در رسوب کالا در مبادی ورودی کشور است؛ بنابراین بهتر است پیش از واردات یک کالا و ثبت سفارش آن نیازسنجی شود و سپس اقدامات لازم جهت واردات کالا صورت گیرد.

علاوه بر شناسایی میزان نیاز کشور به یک کالا باید بابت تخصیص ارز برای واردات کالا نیز اولویت‌بندی صورت گیرد؛ چراکه در چند ماه گذشته، به طور نمونه، در حوزه واردات چای، تخلفات ارزی پیش آمد بدین صورت که در مقطع زمانی خاصی به یک شرکت بیش از حد نیاز ِواردات، ارز نیمایی تخصیص‌داده‌شده بود با انجام بازرسی و به‌محض اطلاع جلوی ادامه تخصیص ارز به آن شرکت گرفته شد این در حالی است که با ساماندهی این مسئله می‌توان جلوی بسیاری از تخلفات و هدررفت منابع را گرفت.

در حال حاضر با ورود سازمان بازرسی و هماهنگی‌های صورت‌گرفته، واردات و ترخیص کالاها در مقایسه با گذشته بهتر انجام می‌شود و همچنین همکاری بدنه گمرک با وزارت جهاد و کشاورزی (شرکت امور پشتیبانی دام) و بانک مرکزی نیز بسیار بیشتر شده است؛ بنابراین رسوب کالاها در بنادر کمتر شده است. اما باوجود این اقدامات، هنوز آثار جدی کاهش رسوبات نهاده‌های دامی و کالاهای اساسی قابل‌مشاهده نیست و نیاز است تا هرچه سریع‌تر لایحه سال گذشته دولت دراین‌خصوص پیگیری شود.