محمد   میرزایی

 ایران قید عضویت در اف‌ای‌تی‌اف را زده است. این جمله ای است که سید حمید حسینی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، در واکنش به ماندگاری اسم ایران در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف گفته است.

 ایران حالا چند سالی است در این فهرست حضور دارد و همچنان نیز عزمی برای خروج از آن ندارد. عدم عضویت ایران در اف‌ای‌تی‌اف مساله‌ای است که هنوز لاینحل باقی مانده است. ایران از اسفندماه سال 1398 در لیست سیاه این کنوانسیون قرار گرفته است و بسیاری معتقدند این پرونده چراغ خاموش بایگانی شده و هیچ اقدامی در خصوص عضویت صورت نمی‌گیرد. پیش از این در دوره فعالیت دولت روحانی تلاش گسترده‌ای برای عضویت ایران در اف‌ای‌تی‌اف انجام می‌شد و حتی محمد شریعتمداری، عضو کابینه در دولت روحانی، در توییتی خواستار تصویب عضویت ایران در این کنوانسیون شده بود. بحث بر سر اینکه معاهده برجام بدون اف‌ای‌تی‌اف یا با ای‌اف‌تی‌اف مثمر ثمر است یا خیر، بحث داغی در عرصه سیاست ایران بود اما حالا به نظر می‌رسد به واسطه عدم عضویت ایران در برجام، انگیزه‌ای برای عضویت در این معاهده نیز باقی نمانده است.

به نظر می‌رسد پرونده عضویت ایران در اف‌ای‌تی‌اف چراغ خاموش به بایگانی سپرده شده و ماندگاری در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف نیز چندان برای دولت اهمیتی ندارد چراکه مقامات دولتی و بانک مرکزی در قبال آنچه می‌گذرد سکوت اختیار کرده‌اند و واکنش موثری به این موضوع ندارند

 این در حالی است که تلاش گسترده‌ای از سوی کشورها برای خروج از این فهرست صورت می‌گیرد و اغلب کشورها درصدد هستند شرایط را به گونه‌ای مدیریت کنند تا بتوانند از مواهب عضویت در این معاهده برخوردار باشند چرا که تراکنش مالی بانکی از سوی کشورهای غیرعضو،کاری است غیرممکن. در ایران نیز به استناد تحریم‌های بانکی این عضویت را به سود کشور نمی‌دانند. در این راستاست که ایران تراکنش‌های مالی خارج از ساختار بانکی  دارد.

چه کشورهایی عضو نیستند؟

نام ایران در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف در کنار نام کشورهایی چون کره شمالی و میانمار قرار گرفته است  حالا با خروج پاکستان از لیست سیاه، این وضعیت برای ایران پیچیده‌تر شده است. نکته اینجاست که ایران در شرایطی نزدیکی به شرق را پیگیری می‌کند که اظهارات مقامات رسمی اتاق بازرگانی نشان می‌دهد حتی بانک‌های روسیه و چین نیز به استناد تحریم ایران و عدم عضویت در اف‌ای‌تی‌اف از فعالیت مستقیم و مراوده با ایران پرهیز دارند.

حسین سلیمی، عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران و رئیس انجمن سرمایه‌گذاری‌های مشترک ایران و خارجی می‌گوید: ایران همچنان در هر نوع نقل و انتقال مالی بسیار مشکل دارد و فقط اخیرا مبادله با روسیه آن هم تنها با روبل راحت‌تر انجام می‌شود، درحالی‌که پول مورد استفاده کشور ما برای تجارت بیشتر یورو است؛ بنابراین نمی‌توان ادعا کرد که مشکل چندانی از نقل و انتقالات مالی ما حل شده، چون روبل سهم کوچکی از واردات و صادرات ما را تشکیل می‌دهد.

سلیمی در رابطه با چین نیز گفته است: ما ارتباط بانک به بانک با چین نداریم، چین همچنان جزء کشورهایی است که در پی تحریم‌های غرب ارتباطش با ما را قطع کرده است و هر ارتباطی هم که خارج از شبکه بانکی باشد، برای ما ۱۰، ۱۵ درصد هزینه بالاتر دارد، چون آنها هزینه ریسکشان را به طرف مقابل که ما باشیم منتقل می‌کنند.

از سوی دیگر مهرداد عباد، عضو اتاق بازرگانی نیز با اشاره به کاهش تجارت خارجی به واسطه تحریم‌ها و قرار گرفتن در لیست سیاه FATF، گفت: بازگشت ارز به یکی از مشکلات اصلی تجار ایرانی تبدیل و سلب اعتماد شده است. در بحث واردات نیز بسیاری از شرکت‌های خارجی تمایلی ندارند که با ایران کار کنند و در نتیجه این شرایط برای بخش خصوصی دشوار شده است.

وی با بیان اینکه دولت‌ با وجود تحریم‌ها تعاملات بازرگانی خارجی را ادامه می‌دهد، به ایلنا گفت: دولت نفت خود را به چین می‌فروشد و  این مسئله شرایط دشواری برای ادامه مراودات تجاری بخش خصوصی ایجاد کرده است.

در قعر جدول ماندیم

سید حمید حسینی، فعال اقتصادی و عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی نیز در گفت‌و‌گو با خبرآنلاین و در پاسخ به این پرسش که به طور دقیق چه تغییراتی در فهرست سیاه و خاکستری اف‌ای‌تی‌اف ایجاد شده ‌است؛ گفت: در فهرست سیاه اف‌ای‌تی‌اف ما و کره شمالی حضور داریم. امارات و پاکستان نیز آخرین کشورهای لیست سیاه بودند که خارج شدند و در فهرست خاکستری قرار گرفتند. به ترکیه نیز هشدار داده شده ‌است که در فهرست خاکستری قرار خواهد گرفت اما ما در قعر جدول هستیم.

این فعال اقتصادی با اشاره به اینکه احتمال احیای برجام روز به روز ضعیف‌تر می‌شود؛ گفت: قاعدتا در صورتی که برجام احیا می‌شد می‌توانستیم امیدوار باشیم که اف‌ای‌تی‌اف نیز تصویب خواهد شد ولی با توجه به وضعیت فعلی بعید است که ما به فکر عضویت در اف‌ای‌تی‌اف باشیم.

عضویت ایران در اف‌ای‌تی‌اف یکی از کشدارترین موضوعاتی است که در سال‌های اخیر، حوزه سیاست و اقتصاد ایران را به خود مشغول کرده و عدم تعیین تکلیف این موضوع ضربات سهمگینی را بر تجارت خارجی ایران وارد آورده است

وقتی سیاسی‌ها برای اقتصاد تصمیم می‌گیرند

مساله عضویت ایران در کنوانسیون اف‌ای‌تی‌اف هر چند به صورت مستقیم اقتصاد و مبادلات تجاری ایران را متاثر می‌کند، اما مساله‌ای است که سیاستمداران در خصوص آن تصمیم گرفته‌اند و اتفاقا در حوزه سیاسی نیز این اصولگرایان هستند که مخالفت خود را با عضویت در این معاهده اعلام کرده‌اند.

سیاستمداران متعلق به اردوگاه اصولگرایان معتقدند عضویت ایران در اف‌ای‌تی‌اف می‌تواند به مانعی برای دور زدن تحریم‌ها از سوی ایران تبدیل شود این در حالی است که در دیگر سوی این اردوگاه، این اعتقاد وجود دارد که رفع هر تحریمی، بدون این عضویت ثمری برای کشور ندارد چرا که مراودات را در مسیر درست و قانونی قرار نخواهد داد.

 عضویت ایران در اف‌ای‌تی‌اف یکی از کشدارترین موضوعاتی است که در سال‌های اخیر، حوزه سیاست و اقتصاد ایران را به خود مشغول کرده است اما آنچه اهمیت دارد این است که عدم تعیین تکلیف این موضوع ضربات سهمگینی را بر تجارت خارجی ایران زده است.

 هر چند ایران با تحریم‌های بانکی روبروست اما حتی تجار ایرانی نیز به واسطه این عدم عضویت با مشکلات متعددی مواجه هستند و قادر به نقل و انتقال پول خود به داخل کشور نیستند. هر چه هست به نظر می‌رسد پرونده عضویت ایران در اف‌ای‌تی‌اف چراغ خاموش به بایگانی سپرده شده و ماندگاری در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف نیز چندان برای دولت اهمیتی ندارد چرا که مقامات دولتی و بانک مرکزی در قبال آنچه می‌گذرد سکوت اختیار کرده‌اند و واکنش موثری به این موضوع ندارند.