یک کارشناس با اشاره به فصل دوباره قرمزپوشی شاخص بورس
رفتارهای تود‌ه‌وار بر بازار حاکم است
مهرنوش حیدری
بورس ایران حالا دور تازه‌ای از قرمز پوشی را تجربه میکند، وقتی که میرود تا شمع دو سالگی بحران تاریخیاش را فوت کند.
درست نیمه مرداد سال 1399 بود که بورس ایران وارد دوره تازه‌ای از حیات خود شد و به جای سود، دست به توزیع زیان میان سهامداران زد .
این بحران همچنان تداوم یافته و در شرایط کنونی اخباری که در خصوص مذاکرات وین منتشر می‌شود و تمدید تحریم‌های مرتبط با پتروشیمی و ... عواملی هستند که در قرمزپوشی دوباره بورس آن هم در دوران جولان تورم در اقتصاد ایران، موثر اعلام شده‌اند.
حالا بسیاری معتقدند بورس تحت‌تاثیر جو ناشی از اتفاقات سیاسی قرار دارد و سیگنال این اتفاق هر چند روانی است، اما می‌تواند بورس را به شکلی واقعی متاثر کند.
ماجرای تحریم پتروشیمی چیست؟
در واپسین روزهای خردادماه، واشنگتن تحریم‌های جدیدی را علیه ایران به اجرا گذاشت و بر اساس اعلام دفتر کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا، این کشور دو شخص حقیقی و 9 شخص حقوقی مرتبط با ایران را تحریم کرد که براساس اعلام اسپوتنیک، این افراد دارای تابعیت‌های چینی و هندی هستند.
این دو شهروند هند و چین به دلیل ارتباط با شرکت نفت ایران «تریلیانس پتروشیمی» (Triliance Petrochemical) که از پیش تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارد، تحریم شده‌اند.
همچنین از جمله شرکت‌های نفتی ایران که امروز از سوی آمریکا تحریم شده‌اند، می‌توان به پتروشیمی فن‌آوران، پتروشیمی خارگ، پتروشیمی مارون و همچنین چهار شرکت نفتی از امارات و دو شرکت از هنگ کنگ اشاره کرد.
برخی از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه و همچنین ارز گمانه‌زنی می‌کنند که این تحریم‌ها بی‌اثر خواهد بود زیرا تحریم‌های بزرگتر در سال‌های گذشته تاثیرات خود را برجا گذاشته و اکنون تحریم اشخاص و برخی پتروشیمی‌ها نمی‌تواند تاثیری در نحوه دورزدن تحریم‌ها داشته باشد.
در این میان دولتمردانی نظیر مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه ایران در واکنش به تحریم‌های تازه آمریکا بیان کرد: «تحریم این شرکت‌ها در روند فروش محصولات پتروشیمی مشکلی ایجاد نخواهد کرد و هر روز شرکت‌های مختلفی می‌توانند ایجاد شوند و کار را ادامه دهند.»
تأثیر تحریم‌های جدید بر قرمز پوشی شاخص چیست؟
میثم رادپور، تحلیلگر مسائل اقتصادی درباره اثر تحریم‌های جدید صنعت پتروشیمی بر بازار سرمایه به «توسعه ایرانی» گفت: نکته‌ای که باید در تحلیل تاثیر تمدید تحریم‌ها مد نظر قرار گیرد این است که اتفاق جدید رخ نداده و از این منظر برخی درست می‌گویند که وقتی اتفاقی رخ نداده نباید انتظار تغییر منفی خاصی را داشت.
وی در توضیح این مطلب افزود: اما نکته مهم‌تر این است که محدودیت‌ها و تحریم‌های قبلی آن‌چنان بزرگ است که نمی‌توان تاثیر آن را نادیده انگاشت.
رادپور ادامه داد: تحریمی که سرآمد تمام تحریم‌ها محسوب می‌شود و بیش از هرچیزی اثرگذاری دارد و منشا تمام مشکلات است، تحریم ایران در نظام بانکی دنیاست؛ به عبارت بهتر هر ایرانی و هر شرکت ایرانی به راحتی نمی‌تواند در خارج از کشور حساب بانکی داشته باشد و در کنار آن باید موضوع مهم قطع شدن رابطه بانک‌های ایرانی با سوئیفت جهانی را مورد توجه قرار داد.
وی تصریح کرد: بنابراین حساب شرکت‌های پتروشیمی و ... در خارج از کشور برای دور زدن تحریم‌ها به نام و در اختیار آنها نیست، قبلا هم محصولات پتروشیمی به نام این شرکت‌ها فروخته نمی‌شده و در اسناد حمل نامی از آنها نبوده است و تداوم چنین تحریم‌هایی تغییر جدید در پی ندارد.
بروز رفتارهای هیجانی در اثر اعمال تحریم‌های جدید
این اقتصاددان در پاسخ به این سوال که چرا با این وجود شاهد ریزش قابل توجه شاخص در روزهای اخیر هستیم؟ گفت: با توضیحاتی که دادم نباید این تمدید تحریم موثر واقع میشد، اما وقتی می‌بینیم شاخص رو به افت میرود باید ریشهیابی کنیم که چه اتفاقی رخ داده است.
وی افزود: باید دانست که بازار در موقعیتی است که با واقعیات کار ندارد و فقط رفتار توده‌ای حاکم بر بازار زمینه را برای بروز این اتفاق مهیا کرده است. البته بی‌اعتمادی و کاهش امید به آینده نیز در این وضعیت موثر است.
به گفته رادپور در دوره‌هایی که رفتارهای توده‌ای و هیجانی بر بازار حکومت میکند، میزان امید به آینده و همچنین تصمیمگیری هیجانی در بروز اتفاقاتی از این دست موثر است.
بی‌اعتمادی شکل گرفته در بازار، مهمترین متهم
نه فقط میثم رادپور بلکه سایر کارشناسان نیز یک سر تحولات کنونی بورس را به بی‌اعتمادی شکل گرفته در بازار مرتبط میدانند و می‌گویند بازار سرمایه با بحران بی‌اعتمادی و ترس سرمایه‌گذاران روبروست از این رو تلاش برای کندن از این بازار در هر موقعیتی به چشم می‌خورد .
عباس آرگون، نایب رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران معتقد است اگر بتوانیم عدم اعتماد ایجاد شده در بازار سرمایه را از بین ببریم و اعتمادها را دوباره به سرمایه‌گذاران برای ورود سرمایه‌هایشان به این بازار برگردانیم، به طور حتم شاهد روزهایی پررونق در بورس خواهیم بود.
وی البته نوسان شدید بر بازار را رد میکند و معتقد است: تحولات رخ داده ناشی از قرارگیری بورس در موقعیت ثبات است. او می‌گوید برخلاف تصور برخی از فعالان بازار که گمان می‌کنند بازار سهام با نوسان شدیدی همراه بود، باید گفت، با توجه به روند نزولی شاخص بورس در دو سال گذشته اکنون بازار روند معقولی را در پیش گرفته و مشکلی تهدیدکننده معاملات این بازار نیست.
وی اعلام کرد: طبیعی است که شاخص بورس بعد از صعود چند روزه خود، برای مدتی اصلاحی را محدود تجربه کند و ایجاد چنین روندی در بازار نباید زمینه‌ساز نگرانی سهامداران باشد.
بورس تهران در شرایط کنونی در وضعیتی شکننده به سر می‌برد. هر چند شاخص از پس ریزشی قابل توجه، پس از دو سال انتظار به محدوده یک میلیون و 500 هزار واحدی ورود کرده است اما با این حال موقعیت حساس و لرزان بورس سبب شده است از دست رفتن کانال بسیار محتمل باشد.
ایران در عرصه بینالمللی با توقف مذاکرات و همچنین اقدام ضد ایرانی شورای حکام روبرو بوده است و همین امر سبب شده است اقتصاد امید به بهبود وضعیت سیاسی را از دست بدهد. آمیختگی شدید اقتصاد با سیاست به واسطه تحریم‌ها نیز عامل مهمی است که زمینه را برای عقبنشینی بخش واقعی اقتصاد و در نتیجه عقبنشینی بورس مهیا کرده است. باید دید انتظارات منفی ایجاد شده در اثر تمدید تحریم‌ها در فاصله زمانی کوتاهی تخلیه میشوند یا دورهای از ریزش طولانیتر پیش روی بازار سرمایه قرار دارد.
تحلیلگر مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: بازار سرمایه در موقعیتی است که با واقعیات کار ندارد و فقط رفتار توده‌ای حاکم بر بازار رمینه را برای بروز ریزش‌های اخیر مهیا کرده است. البته بی‌اعتمادی و کاهش امید به آینده نیز در این وضعیت موثر هستند
دیدگاه تان را بنویسید