ایمان ربیعی

 در حالی که نگاه‎ها به تعرفه‌های اینترنتی و هزینه تلفن همراه دوخته شده بود، شرکت پست با رونمایی از تعرفه‎های جدید پستی، شوکی تازه را به فعالان کسب و کار اینترنتی و همچنین مشتریان این حوزه وارد کرد.

خبرهای منتشر شده درباره تعرفه‌های جدید پستی نشان داد این تعرفه‎ها بسته به نوع خدمت، بین ۶۷ تا ۱۱۰ درصد افزایش یافته است. این اتفاق باعث اعتراض بسیاری از کسب‌وکارهای فروش آنلاین شده است.افزایش هزینه پست در حالی صورت گرفته است که بسیاری به سخنان وزیر کشور مبنی بر این‌که تنها بهای چهار قلم کالا افزایش می‎یابد، استناد کرده و تاکید دارند که این افزایش می‌تواند در میان‌مدت رشد بهای کالاها و خدمات را در پی داشته باشد چرا که گسترش خرید اینترنتی به‌ویژه در سال‎های اخیر و در پی شیوع کرونا، زمینه را برای رشد بهای تمام شده کالا برای مشتری فراهم می‌کند .

 شبکه‌های اجتماعی در روزهای گذشته شاهد اعتراض بسیاری از صاحبان کسب و کار و همچنین خریداران آنلاین بودند. تعرفه‎های پستی پیش از این امکانی را برای فروشندگان فراهم می‌کرد که ارسال را از یک سقف مبلغ، رایگان برای مشتریان انجام دهند؛ اما رشد عجیب قیمت‌ها که گاه تا 110 درصد گزارش شده مانعی بر سر راه پیشنهاد چنین آفرهایی محسوب می‌شود.

 افزایش خریدهای اینترنتی

امروزه در جهان خریدهای آنلاین، به یکی از روزمره‌ترین امور مشتریان بدل شده و همپای این اتفاق کسب و کارهای آنلاین نیز در پلتفرم‌ها و بستر وب جایگاه ویژه‌ای دارند.

 بررسی‌ها نشان می‌دهد در دو سال گذشته و در پی شیوع کرونا تجارت اینترنتی رشدی بی‌محابا را تجربه کرده است. حالا مدیر واحد پایش مرکز توسعه تجارت الکترونیکی اعلام کرده است: ارزش مالی تجارت الکترونیکی در۶ ماه نخست سال ۱۴۰۰ از ۵۶۰ هزار میلیارد تومان (۵۶۰۷ هزار میلیارد ریال) عبور کرد.حالا اما شوکی تازه، پس از افزایش قیمت اینترنت؛ کسب‌وکارهای مجازی را تحت‌تاثیر قرار داده است.

توضیح این نکته ضروری است که کسب و کارهای اینترنتی، گستره بزرگی از کتاب تا محصولات سوپرمارکتی و حتی کالاهای گران‌قیمتی چون لپ‌تاپ و دوربین و گوشی تلفن همراه و لباس را دربرمی‎گیرد. بدان معنا که افزایش تعرفه‌ها می‌تواند دو تاثیر متفاوت را به جا بگذارد. از یک سو ممکن است خرید اقلام سنگین و بزرگ به صورت اینترنتی را با کاهش چشمگیر مواجه کند و خرید مردم را به بسترهای مستقیم سوق دهد و از سوی دیگر نیز ممکن است زمینه‌های افزایش تورم عمومی در کشور را فراهم آورد.

وزیر ارتباطات تکذیب کرد

پس از اعلام میزان افزایش هزینه‌ها، وزیر ارتباطات با تأکید بر اینکه افزایش ۲ تا ۳ برابری تعرفه‌های پست تکذیب می‌شود، از مدیرعامل شرکت پست خواست ظرف ۲۴ ساعت شرایط بازگشت مبالغ مازاد دریافتی از کاربران را فراهم کند.وی توضیح داد: طبق مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات قرار بر این شد که برای خدمات پایه پستی، عادی و سفارشی، تعرفه برای مردم عادی ۲۰ درصد افزایش یابد. این رقم برای حقوقی‌ها و دولتی‌ها افزایش ۵۰ درصدی خواهد داشت. همچنین برای خدمات غیر پایه پستی مانند پست ویژه و پیشتاز، تعرفه مطابق حداکثر سقف تورم که حدود ۴۰ درصد است افزایش می‌یابد.وی تاکید کرد: از سال ۹۸ تاکنون تعرفه خدمات پستی تغییر نداشته است.زارع‌پور با بیان اینکه اگر ریالی بیشتر از این تعرفه از مردم اخذ شده است بازگردانده می‌شود، به مدیرعامل شرکت پست دستور داد تا طی ۲۴ ساعت آینده سامانه‌ای راه‌اندازی شود تا کسانی که برای پست مرسوله خود، مبلغ بیشتری از میزان مصوب پرداخت کرده‌اند، مابه‌التفاوت آن ‌را دریافت کنند.وی تاکید کرد: این سامانه آنلاین باید راه‌اندازی شود تا شماره مرسوله موردنظر کاربر وارد شده و در صورتی که هزینه بیشتر پرداخت شده بود به مردم بازگردانده شود.

کسب‌وکارها به کدام سمت می‎روند؟

رئیس اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی در این خصوص به خبرنگار «توسعه ایرانی» گفت: ما امیدواریم سخنان آقای وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات محقق شده و تعرفه‎ها برای خدمات پایه پستی، عادی و سفارشی، تعرفه برای مردم عادی ۲۰ درصد افزایش یابد.رضا الفت‎نسب، با تاکید بر اینکه وزیر قول داده است میزان هزینه‌ها حداکثر 35 درصد افزایش یابد، ادامه داد: در کسب‌وکار اینترنتی با دو بستر مهم روبرو هستیم. از یک سو شبکه اینترنت و میزان سرعت و ضریب نفوذ و همچنین سیاست سیاستگذار در قبال اپلیکیشن‌ها و از سوی دیگر لجستیک و سخت‌افزار که بخشی از آن همین بخش پست را دربرمی‎گیرد.

 نکته مهم این است که هر گونه افزایش قیمت نامتعارف می‌تواند زمینه را برای کاهش فروش یا حتی خروج بخشی از فعالان این حوزه فراهم کند چرا که اگر افزایش به میزانی باشد که صاحبان کسب و کار نتوانند آن را پوشش دهند، بی‌تردید این افزایش قیمت به مشتری منتقل شده و زمینه را برای رشد بهای تمام شده‌ کالاها فراهم می‌کند.

وی گفت: در سال‌های گذشته همواره به استناد پایین بودن تعرفه، شرکت‌های پست خصوصی امکان فعالیت نیافتند. فضا به گونه‎ای طراحی شده بود که این شرکت‌ها قدرت رقابت را از دست دادند و حالا در فضایی انحصاری، در حالی که رقابتی وجود ندارد تعرفه‎ها دستخوش افزایش شده و مشتری حق انتخاب چندانی ندارد. این چیزی است که کار را برای فعالان اقتصادی سخت می‌کند چراکه در فضای غیررقابتی همواره بیشترین هزینه به مشتری و اقتصاد تحمیل می‌شود. وی درباره وضعیت تجارت الکترونیک گفت: نسبت به قبل از شیوع ویروس کرونا در ایران در حوزه کالاهای پر مصرف و روزمره بیش از ۱۳۰ درصد رشد داشته‌ایم و در زمینه خدمات درمانی و راهنمای پزشکی به صورت آنلاین هم شاهد رشد بیش از ۳۰۰ درصدی بوده‌ایم.عضو هیأت مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی بیان کرد: پیش از کرونا بین ۵ تا ۱۰ هزار پلتفرم market place در ایران فعالیت می‌کردند، در حالی که در حال حاضر تعداد آن‌ها به بیش از ۲۰۰ هزار مورد رسیده است.

رضا الفت‌نسب، رئیس اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی به «توسعه ایرانی» گفت: در سال‌های گذشته همواره به استناد پایین بودن تعرفه، شرکت‌های پست خصوصی امکان فعالیت نیافتند. فضا به گونه‎ای طراحی شده بود که این شرکت‌ها قدرت رقابت را از دست دادند و حالا در فضایی انحصاری، در حالی که رقابتی وجود ندارد تعرفه‎های پستی دستخوش افزایش شده و مشتری حق‌انتخاب چندانی ندارد

مدیر عامل شرکت پست  چه می‌گوید؟

مدیر عامل شرکت پست گفته است: قرار است از محل افزایش این تعرفه برای هوشمند‌سازی زیرساخت‌های پستی در راستای ارائه خدمات پستی بهتر به کاربران و کسب‌وکارها استفاده شود.

به گفته محمد لیائی درحال‌حاضر کاغذ، کارتون، اقلام اساسی که مورد نیاز پست است، هزینه حمل و نقل، هزینه حقوق کارمندان و... دو تا سه برابر شده، درحالی‌که پست متناسب با افزایش هزینه‌ها، افزایش در تعرفه‌ها را نداشته است.

او تأکید دارد که اصرار آن‌ها بر واقعی‌سازی تعرفه‌ها به‌جای افزایش آن است.

لیائی گفت: ۶۷ درصد افزایش مربوط به میانگین کل است. یعنی ممکن است برخی سرویس‌ها ۱۱۰ درصد افزایش تعرفه داشته باشند و بعضی‌ها هم ۲۰ تا ۳۰ درصد. اما من به میانگین اشاره کردم که ۶۷ درصد تعرفه‌ها تغییر می‌کند.

لیائی در این مورد توصیح داد: سال گذشته ۵۰۰ میلیارد تومان زیان دادیم، اگر این زیان را پرداخت نکنیم می‌توانیم سرویس‌های بسیار بهتری ارائه کنیم.

وی تاکید کرد: زیرساخت‌های ما مبتنی بر جابه‌جایی پاکت و بسته‌های کوچک طراحی شده است. الان با توجه به بحث کرونا و فروش اینترنتی مردم سلیقه‌هایشان به سمت خرید بسته‌های بزرگتر رفته است و بیزنس ما هم به این سمت می‌رود ولی این درحالی است که زیرساخت ما همان زیرساخت قدیمی است.

 هر چه هست کسب‌وکار نوپای اینترنتی حالا با رشد بهای هزینه‎های پستی با شوکی تازه روبرو شده است. باید دید مصرف‌کننده در مواجهه با این وضعیت چه راهکاری را پی خواهد گرفت و چه رفتاری را نشان خواهد داد.