نرگس رسولی

توانیر رسما  اعلام کرد :« انتشار نقشه  مصرف برق در روز 31 خرداد 99 نشان داد که در حال حاضر  6 استان و دو کلانشهر در وضعیت قرمز و 15 استان و 3 کلانشهر در وضعیت زرد قرار دارند.»

گویا تمام خواهش‌های مسولان برای کاهش مصرف پاسخ نداده و این بار  سوت خاموشی سریعتر از همیشه زده شده است. دولت که پیش از این دستور‌العمل‌های متعددی برای کاهش مصرف ارائه داده بود حالا باید فکری دیگر کند؛ یا بی‌هیچ قید و شرطی مشغول تدوین جدول خاموشی‌ها شود یا به روال همه ساله اول برق صنایع را قطع و بعد از خواهش‌های متعدد به سمت خاموشی های برنامه‌ریزی شده برود تا شاید از پس بار مصرفی که هر روز بیشتر می‌شود بر‌آید.

البته  یکی دو هفته پیش بود که مسئولان توانیر از مردم خواستند تا با کاهش مصرف برق یا بهتر است بگوییم مدیریت مصرف برق هم از موارد تشویقی استفاده کنند و پول کمتر بابت برق مصرفی‌شان پرداخت کنند و هم به دولت کمک کنند تا امکان تامین برق برای همه هم‌وطنان را فراهم کند  و حالا هنوز تابستان شروع نشده پیک بار مصرف در برخی استان‌ها از حد گذشته و استان‌های کشور قرمزپوش شده‌اند.

این گزارش حاکی از آن است که هم اکنون استان‌های خراسان رضوی، سمنان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویر احمد، چهارمحال و بختیاری، ایلام و سیستان بلوچستان و کلانشهرهای مشهد و اصفهان در محدوده قرمز مصرف قرار دارند. همچنین حاکی از آن است که در حال حاضر استان‌های خراسان شمالی، خراسان جنوبی، گلستان، مازندران، گیلان، آذربایجان شرقی، البرز، قم، مرکزی، همدان، خوزستان، بوشهر، فارس، کرمان و هرمزگان و کلانشهرهای تبریز، اهواز و شیراز در وضعیت زرد مصرف برق قرار دارند.

طبق آماری که وزارت نیرو داده است ایران روزانه یک میلیارد مگاوات برق تولید می‌کند و این روز‌ها با توجه به افزایش بی‌سابقه دما در کشور مصرف برق به بیش از یک میلیارد مگاوات رسیده است؛ یعنی تنها ۱۰۰۰ مگاوات دیگر باقی مانده تا شبکه برق ایران و سراسر کشور از مدار خارج شود.

هموطنان ساکن در مناطق یاد شده می‌توانند با کاهش تنها  10 درصدی مصرف برق خود، به وضعیت سبز مصرف بازگشته و امکان بهره‌مندی همه مردم به ویژه هموطنان ساکن در مناطق جنوبی از برق را که در حال حاضر با گرمای شدیدی روبه رو هستند و نیاز به مداومی به استفاده از وسایل خنک‌کننده دارند، فراهم کنند.

 هفته پیش بود که معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی شرکت توانیر و سخنگوی سازمان برق در گفت و گویی از سر به سر شدن مصرف و تولید در پیک مصرف روزهای خردادی سخن می‌گفت و حتی بارها تاکید کرد که این شرایط در حالی سپری می‌شود که هنوز روزهای تابستان آغاز نشده و این مصرف آغازگر مصرف فزون‌تر در روزهای گرم تابستان مخصوصا در شهرهای جنوبی است.

مصطفی مشهدی رجبی در همان زمان از فاصله هزار مگاواتی بین مصرف و تولید صحبت کرد که امروز این مرز نیز به مدد مصرف بالای مردم رد شده و وارد فاز سر به سری تولید و مصرف در بسیاری از شهرها رسیده‌ایم. طبق گفته وی هر یک درجه افزایش دمای هوا تا حدود یک هزار و ۵۰۰ مگاوات به مصرف برق اضافه می‌کند.  

از سوی دیگر طبق گفته غلامعلی رخشانی مهر، معاون هماهنگی توزیع توانیر، برای هر هزار مگاوات تولید برق حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز است که این رقم صرفا برای بخش نیروگاهی است. سرمایه‌گذاری ۵۰ هزار میلیارد تومانی در این بخش صرفا برای تامین برق ۱۰۰ ساعت از پیک مصرف سال است؛ از این رو در تمامی دنیا مصرف بهینه در زمان اوج بار در دستور کار قرار گرفته است تا نیازی به این حجم از سرمایه‌گذاری در بخش نیروگاه‌ها و شبکه‌های انتقال برق نباشد.

در بسیاری از ساعات روز با وجود اینکه می‌توان از نور طبیعی خورشید برای تامین روشنایی مورد نیاز منازل و یا ادارات استفاده کرد، اما عملا شاهد انجام این اقدام نبوده‎ایم که نقش مهمی در کاهش مصرف برق خواهد داشت.

موضوعی که حتی صدای مسئولان توانیر را نیز به اعتراض بلند کرده و در طی هفته‌های گذشته بارها اعلام کرده اند که «در زمینه استفاده از سیستم‌های سرمایشی که بخش اعظمی از پیک مصرف برق را به خود اختصاص داده‎اند، می‌توانیم با تنظیم دمای کولر‌های گازی بر عدد ۲۴ و یا استفاده از دور کند کولر‌های آبی شاهد کاهش محسوس مصرف برق مشترکان باشیم.»

رخشانی مهر در همین زمینه  با تاکید بر اینکه بایستی رفتار مصرفی خود را در ساعات اوج بار تغییر دهیم، گفته است: اوج مصرف برق کشور هر ساله بین اول تیر تا پانزدهم مرداد رخ می‌دهد؛ بر همین اساس لازم است مشترکان در ساعات اوج بار (۱۳ تا ۱۷) این مقطع از سال مصرف بهینه را در دستور کار قرار داده و استفاده از وسایل پرمصرف مانند لباس شویی، اتو و غیره را به ساعات کم مصرف منتقل کنند.

او ادامه داد: از میان ۶۰ هزار مگاوات پیک مصرف برق کشور حدود چهار تا پنج هزار مگاوات از این رقم صرفا برای ۱۰ تا ۲۰ روز از سال و آن هم بین ساعت ۱۳ تا ۱۷ مورد نیاز است که برای تامین انرژی مورد نیاز این بخش بایستی هر ساله سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی صورت بگیرد.

رخشانی مهر البته به یک اشتباه مصطلح در بین مردم هم اینگونه پاسخ داده است :« در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه با وجود وقوع بارندگی‌های مناسب چرا همچنان بر لزوم مصرف بهینه برق در کشور تاکید می‌شود؟باید گفت: در بهترین شرایط میانگین تولید نیروگاه‌های برقابی بیش از ۹ هزار مگاوات نخواهد بود که با توجه به سقف ۶۰ هزار مگاواتی اوج بار نمی‌توان انتظار داشت که با وقوع بارندگی‌های مناسب دیگر مشکلی برای تامین برق کشور وجود نخواهد داشت.»

عبور از مرز ۵۷ هزار مگاوات در هفته آینده

روالی که سخنگوی صنعت برق تیر خلاص آن را می‌زند و می‌گوید «مصرف برق از مرز ۵۷ هزار مگاوات در هفته آینده عبور می‌کند. » و این یعنی کشیده شدن آژیر قرمز خاموشی و بی‌برقی برای برخی استان‌های کشور؛ موضوعی که مسئولان را مجاب می‌کند در صحبت‌هایشان بارها بگویند :«مصرف برق در کشور ازمرز ۵۶ هزار مگاوات گذرکرده است. توصیه ما به مردم این است که از مصرف بی‌رویه بخصوص در ساعات پرمصرف خودداری کنند تا با مشکل برق روبه‌رو نشویم.»

وی تاکید می‌کند:«تداوم افزایش دما احتمال عبور پیک مصرف از مرز ۵۷ هزارمگاوات در هفته آینده را جدی‌تر می‌کند. در حال حاضر هنوز به روز‌های گرم‌تر در کشور نرسیده‌ایم اما هم اکنون ۱۵ استان کشور مصرف برق آن‌ها از میزان مصرف در مدت مشابه پارسال عبور کرده است.»

گویا  این روزها برای مدیریت مصرف برق، برای وزارت نیرو تنها یک راه باقی مانده است و آن هم کاهش ۱۰ درصدی  مصرف برق توسط مشترکان صنعتی و خانگی است.

رضا اردکانیان وزیر نیرو می‌گوید: «۲۱ هزار مگاوات برق تنها صرف سیستم‌های سرمایشی می‌شود که بیش از چهار هزار مگاوات مربوط به سازمان‌های دولتی است، قرار دادن دمای دستگاه‌های سرمایشی روی ۲۴ درجه به صرفه‌جویی در مصرف برق کشور کمک می‌کند.  از ساعت ۱۳ تا ۱۷ و ۲۰ تا ۲۲ اوج مصرف برق در کشور است، پیش‌بینی می‌کنیم با کمک مردم، میزان مصرف برق در اوج بار به ۵۸ هزار و ۳۰۰ مگاوات برسد و این به میزان ظرفیت تولید کشور است، اما اگر مصرف برق مدیریت نشود و با روند کنونی پیش برویم، پیک مصرف برق از ۶۰ هزار مگاوات عبور می‌کند و مجبور به ایجاد خاموشی‌های مدیریت شده می‌شویم.» او افزود: «در سال‌های گذشته میزان مصرف برق در اوج بار به طور میانگین سالیانه حدود پنج و دو دهم درصد افزایش می‌یافت، اما از دو سال پیش با همکاری مردم و مدیریت مصرف، ابتدا دو و ۹۸ صدم درصد اوج بار کاهش یافت و پارسال نیز سه هزار و ۸۷۴ مگاوات پیک مصرف کم شد. امسال به دلیل آغاز زود هنگام گرما و پایداری آن شرایط متفاوت شده و مصرف برق افزایش چشمگیری یافته است، در ۱۲ خرداد امسال مصرف برق در مقایسه با سال گذشته ۱۲ درصد افزایش یافته است.»

 معمای  خاموشی  

همایون حائری، معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی البته گفته است: متاسفانه گرمای هوا مصرف برق را نسبت به سال‌های گذشته افزایش داده است. البته برای عبور از پیک امسال، اولین اقدام تعمیر نیروگاه‌ها است تا بتوانیم تا حدامکان جلو خاموشی را در کشور بگیریم. پتانسیل ظرفیت مورد نیاز کشور ما سالیانه ۵ هزار مگاوات است که باید برای آن سرمایه‌گذاری کنیم تا بخشی از آن صرف تأمین رشد مصرف سالیانه نسبت به پیک تابستان سال قبل و مقداری هم به‌عنوان ذخیره باشد. ما سالیانه ۳ هزار مگاوات رشد مصرف داریم و ۲ هزار مگاوات هم باید ذخیره داشته باشیم که اگر مشکلی برای یکی از واحد‌ها به وجود آمد یا در شرایط اضطراری و رشد غیر طبیعی مصرف بتوانیم نیاز برق کشور را پاسخ دهیم.

تداوم افزایش دما احتمال عبور پیک مصرف از مرز ۵۷ هزارمگاوات در هفته آینده را جدی‌تر می‌کند. در حال حاضر هنوز به روز‌های گرم‌تر در کشور نرسیده‌ایم، اما هم اکنون مصرف برق ۱۵ استان کشور  از میزان مصرف در مدت مشابه پارسال عبور کرده است

حائری تاکید کرده که  اگر شمال و جنوب کشور همزمان گرم نشود، افزایش بار سراسری نداریم به طوری که خاموشی‌ها را پیش‌بینی کرده‌ایم، اما امیدواریم شرایط آب‌وهوایی به‌گونه‌ای دیگر رقم بخورد.

طبق پیش بینی‌های سازمان هواشناسی هوای کشور امسال گرم‌تر می‌شود به طوری که سحر تاجبخش، رئیس سازمان هواشناسی کشور از افزایش بی‌سابقه هوا در کشور خبر داده و گفته است: طبق پیش‌بینی‌های انجام شده دمای هوای تهران به ۳۸ درجه خواهد رسید به طوری که این افزایش دما در کل کشور حاکم خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود امسال تابستان گرمی پیش‌رو داشته باشیم.