گالری‌ها بار دیگر به دست کرونا تعطیل شدند
تماشای آن‌لاین هنر، گریزگاه یا میانبر؟
علیرضا بخشی استوار
کرونا که حالا سخت گریبان مردم را گرفته و بر همه عرصه‌های زیست مردم سایه‌ای سنگین انداخته؛ این روزها شاید جمعیت هنرمندان کشور و در بعدی فراتر جهان را به شدت تحت‌تاثیر خود قرار داده است. بسیاری از هنرهای جمعی مانند تئاتر، کنسرت‌های موسیقی، فعالیت‌های سینماگران و حالا حوزه تجسمی به دلیل شیوع ویروس کرونا به تعطیلی کشانده شده است.
جدای از کش و قوس‌ها و بالا و پایین‌شدن قیمت اجناس و لوازم هنر برای بسیاری از نقاشان و مجسمه‌سازان و در کل افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، این روزها بار دیگر گالری‌ها هم به ناچار خود را در برابر یک تعطیلی طولانی نامعلوم می‌بینند. در واقع از آن‌جایی که با گران شدن قیمت لوازم هنر مانند بوم، رنگ، قلم و ...هنرمندان در تولید اثر دچار مشکل شده‌اند و آن آثاری هم که این روزها به نمایش می‌آید مشخصا آثاری هستند که تولید آن به روزهای قبل از کرونا برمی‌گردد، حالا گالری‌ها هم با محدودیت در نمایش و برگزاری آن، روزهای بدی را پشت سر می‌گذارند.
طی روزهای اخیر و با آغاز موج جدید فراگیری ویروس کرونا بسیاری از گالری‌ها، نمایش‌های خود را تعطیل و برگزاری آن را به زمان نامعلوم دیگری موکول کردند؛ اما برخی دیگر از گالری‌ها با ایجاد یک برنامه جدید، از عدم برگزاری نمایش خود جلوگیری کردند
طی روزهای اخیر و با آغاز موج جدید فراگیری ویروس کرونا بسیاری از گالری‌ها، نمایش‌های خود را تعطیل و برگزاری آن را به زمان نامعلوم دیگری موکول کردند؛ اما برخی دیگر از گالری‌ها با ایجاد یک برنامه جدید، از عدم برگزاری نمایش خود جلوگیری کردند که این نوع از برگزاری همزمان کاستی‌ها و البته مزیت‌هایی دارد که می‌تواند به عنوان یک مدل اجرایی تا زمانی که ویروس کرونا در جهان به شکل فراگیر هست، اجرایی شود.
این گالری‌ها در فضاها و پلتفرم‌های معرفی و تبلیغات خود در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی اعلام کردند که مخاطبان می‌توانند با تعیین وقت قبلی و با زمان‌بندی مشخصی به گالری بیایند و این آثار را تماشا کنند. در چنین وضعیتی به دلیل خرد شدن میزان بازدید‌ها در یک روز نمایش، به نظر می‌رسد آثار یک هنرمند در وهله نخست می‌تواند در تعداد روزهای بیشتری روی دیوار گالری‌ها باقی بماند تا افراد مشتاق به تماشای این آثار بتوانند در این شرایط هم از دیدن آثار هنری بهره‌مند شوند. در واقع در این شکل، قاعده کوتاه مدت نمایش گذاشتن هفته‌ای از هنرمند‌های مختلف در یک گالری، به نمایش طولانی‌تر آثار یک هنرمند در بازه زمانی مشخصی می‌انجامد.
اما از سویی این نکته هم قابل بررسی است که در چنین شرایطی و با ارائه آثار با تعیین وقت قبلی تنها این مجموعه‌داران و خریداران آثار باشند که بتوانند در این نمایش‌ها شرکت کنند. در واقع رخ‌دادن این اتفاق با این پیش‌فرض که در مدت زمان کوتاه نمایش آثار، حضور مجموعه‌دارها برای حیات اقتصادی گالری مهم‌تر است، امری طبیعی است و به همین دلیل هنرمندان و علاقمندان به تماشای آثار هنری که توانایی و یا میل به خرید آثار را ندارند در رده‌های بعد‌تر قرار می‌گیرند.
در تشریح دقیق‌تر این موقعیت آنچه در این وضعیت به وقوع می‌پیوندد، اهمیت یافتن بعد اقتصادی و اقتصاد هنر بر ابعاد هنری و فرهنگی و تاثیر آن بر جامعه است. عدم حضور افراد در گالری‌ها برای تماشای آثار از سویی موقعیت‌های تماشای آن‌لاین و تکنولوژی‌هایی که این روزها به شکل سه‌بعدی ما را در فضاهای این‌چنین قرار می‌دهند، وضعیت بهتری را به دست خواهند آورد.
هرچند که تماشای این آثار به شکل آن‌لاین هیچ‌گاه به کیفیت تماشای از نزدیک یک اثر هنری نمی‌رسد و نمی‌تواند جای آن را بگیرد، اما در چنین شرایط ویژه و بحرانی که بسیاری از مسائل پایه‌ای‌تر در حالت تعلیق قرار گرفته است، این شکل از ارائه آثار می‌تواند به حیات گالری‌ها، نمایش‌ها و البته هنرمندان کمک ویژه‌ای بکند.
ایده‌هایی مانند گالری‌های آن‌لاین که چند سالی است در کشور ما به شکل محدود و جسته و گُریخته مطرح شده و اقداماتی هم جهت بروز آن رخ داده بود، در چنین وضعیتی در برابر یک موقعیت جهش‌مند قرار گرفته است. موقعیت جهش‌مند چه از لحاظ زیرساختی و چه از لحاظ فرم و محتوای بصری ارائه.
به نظر می‌رسد هنرمندان هم با چنین شیوه‌هایی موافق باشند چراکه حاصل تلاش آن‌ها در یک دوره مشخص را از خاک‌خوردن کنار آتلیه نجات می‌دهد و در معرض دید قرار گرفتن آن خود به ادامه حیات و حرکت این چرخه کمک می‌کند. در چنین شرایطی که همه پدیده‌ها در معرض خطری همیشگی و دائمی قرار دارند، نکات مثبت چنین نمایش‌هایی به نظر بیشتر می‌آید.
این نوع مواجهه با انتشار آثار از جهتی امکانات ما را در اجرای قانون «کپی‌رایت» بیشتر می‌کند. در شرایطی که دسترسی همگانی به اطلاعات تصویری در فضای مجازی روز به روز افزایش می‌یابد، افزایش سرقت‌های هنری هم امری طبیعی به نظر می‌رسد. یعنی در صورتی این شبکه‌های آن‌لاین می‌توانند به یک محیط مطمئن برای هنرمندان تبدیل شوند که از لحاظ قانونی حاصل تلاش، فکر و ایده آن‌ها را تحت‌پوشش قرار دهد.
گالریست‌ها که بازوی مهمی در نمایش آثار هنری هستند برای ادامه حیات فعالیت خود و برای جلوگیری از یک ورشکستگی فراگیر، افرادی تاثیرگذار در به وجود آمدن این شرایط هستند، چراکه این فضا هرچه به سمت امکانات خصوصی و نه دولتی برود چه به لحاظ استاندارد کیفی و چه به لحاظ شکل آثار کیفیت بهتری خواهد داشت.
دیدگاه تان را بنویسید