پگاه دهدار ،  راهنمای گردشگری

خرمشهر از شهرهای جنوبی ایران است که قطعا با شنیدن نامش، بزرگ‌ترین رخداد حماسی تاریخی کشور در اذهان تداعی می‌شود. خرمشهر اولین و بزرگ‌ترین بندر ایران و خاورمیانه قبل از وقوع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بوده و هم اکنون دومین بندر حمل کانتینری بعد از بندر شهید رجایی است.

بندر خرمشهر در حاشیه‌ی شمال غربی خلیج‌فارس و بین دو رودخانه‌ی کارون و اروندرود انتهای مرز خاکی و آغاز خلیج فارس قرار دارد. این شهر در استان خوزستان واقع شده و تا مرکز استان یعنی اهواز، ۱۲۵ کیلومتر فاصله دارد. آب و هوای خرمشهر گرم است و به‌دلیل نزدیکی به رودخانه و دریا همیشه مرطوب است. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۳ متر است.

خرمشهر از شمال به اهواز، از شرق به شادگان، از جنوب به آبادان و از غرب به عراق می‌رسد.

اهمیت اقتصادی و موقعیت استراتژیکی این شهر و وجود ذخایر عظیم نفتی و داشتن دو رودخانه آب شیرین و دسترسی به خلیج فارس از طریق رودخانه اروندرود باعث شده این عروس جنوبی ایران همیشه مورد چشم‌داشت و حسادت دشمنان و استعمارگران قرار گیرد.

در ۱۸۵۷ میلادی انگلیسی‌ها و در ۱۸۸۳ عثمانی‌ها به آن حمله کردند. در طول جنگ تحمیلی عراق در سال ۱۳۵۹ به خاک خرمشهر تجاوز کرد. خرمشهر ۵۷۸ روز در اشغال عراق بود تا این که در تاریخ سوم خرداد،‌ در عملیات بیت‌المقدس آزاد شد. از روز آزادسازی خرمشهر، به‌عنوان نماد مقاومت، ایستادگی و پیروزی در برابر دشمن یاد می‌شود.

قبل از وقوع جنگ، خرمشهر بزرگ‌ترین صادرکننده انواع خرما به جهان نیز بوده است.

ایلامیان در محلی که کارون به خلیج فارس می‌ریزد، شهری به نام ناژیتو ساخته بودند. ناژیتو از دروازه‌ی کارون نگهداری می‌کرد. هخامنشیان در سرچشمه‌ی کارون شهری به نام آگینس بنا کردند تا از این آب‌های خروشان پاسداری کند.

در محل خرمشهر و آبادان کنونی در قدیم شهر خاراکس وجود داشته است. این شهر پس از اسکندر مقدونی ویران شد. این منطقه تا دوره‌ی ساسانیان همچنان رونق داشته و سپس در سال ۱۸۱۰ که نام این منطقه محمره ذکر شده است. تا سال ۱۳۱۶ که به‌خاطر نخلستان‌های فراوان اطراف شهر، آن را خرمشهر نامیدند.

در طول جنگ تحمیلی و حمله‌ی عراق به خاک خرمشهر، به‌خاطر مقاومت قهرمانانه‌ی مردم بی‌سلاح شهر در مقابل نیروهای بعثی، خونین‌شهر نام گرفت.

خرمشهر امروزی را می‌توان بازمانده‌ای از آبادی‌های دوره‌ی تمدن ایلام دانست.

رونق این منطقه تا دوره‌ی قاجار ادامه پیدا می‌کند. در اواخر دوره‌ی قاجار محمره رقیب بندر بصره به‌شمارمی‌رفت؛ چنان‌که به‌گفته‌ی یک مورخ انگلیسی، در بصره ۶ کشتی پهلو می‌گرفت و در محمره ۲۵ کشتی اقیانوس‌پیما لنگر می‌انداخت. در این زمان شهر به‌صورت مستقل اداره می‌شد. از میانه‌ی سده‌ی سیزدهم خرمشهر به محمره جدید و محمره عتیق تقسیم شد.

در دهه‌ی 40 رونق خرمشهر بی‌سابقه بود. اسکله‌های بزرگی در اروندرود ساخته شد.

با وصل شدن خرمشهر به راه‌آهن سراسری و به‌دلیل دارا بودن موقعیت ممتاز بازرگانی، در کنار توسعه‌ی پالایشگاه آبادان، جمعیت زیادی از شهرهای مختلف به خرمشهر مهاجرت کردند. در کنار تنوع قومی، مذهب‌های گوناگون در کنار اکثریت مسلمان می‌زیستند، مانند مسیحی، کلیمی و صابئی. زبان مردم خرمشهر فارسی یا عربی است. آن‌ها فارسی را با لهجه‌ی خرمشهری که شبیه به لهجه‌ی‌ آبادانی است، صحبت می‌کنند.

خرما، مرکبات، کلوچه خرمایی،‌ نان خرمایی، محصولات حصیری، انواع ماهی تازه، میگو، عبا و ادویه از سوغاتی‌های خرمشهر به‌شمار می‌روند.

ماهی صبور همراه با حشو،‌ قلیه ماهی، امگشت، مدفونه و معلوگه از غذاهای محلی خرمشهر هستند.

سری به نقاط گردشگری این شهر زیبا با مردمانی خونگرم می‌زنیم...

موزه بهبهان

موزه بهبهان در سال ۱۳۸۴ در دو بخش باستان‌شناسی و مردم‌شناسی افتتاح گردید. موزه دارای یک تالار بزرگ و سه تالار کوچک می‌باشد. در تالار بزرگ گوشه‌هایی از زندگی، آداب و رسوم و حرفه‌‌های سنتی به نمایش گذاشته شده است از قبیل مراسم عروسی، کشاورزی، عبابافی و ...

در تالار دوم گوشه‌ای از یک خانه سنتی نشان داده شده است. در تالار سوم اشیاء مردم‌شناسی و زیورآلات زنانه قرار دارد و آخرین تالار شامل نسخ خطی و سکه‌های مربوط به ادوار مختلف و اشیایی از تمدن ایلام می‌باشد. در موزه بهبهان آثار نفیسی نگهداری می‌شود که از برجسته‌ترین آن‌ها حلقه قدرت ارجان است. در بهبهان آرامگاه کیدین هوتران پسر کورلوش تابوتی برنزی کشف شد که در آن یک حلقه طلایی، نود و هشت دگمه زرین، یک دِشنه، میله‌ای نقره‌ای و جامی به همراه سینی برنزی و چند شی دیگر قرار داشت و جسد حلقه قدرت را در دست چپش گرفته بود. قدمت این حلقه به قرن هشتم قبل از میلاد مسیح بر می‌گردد. این چنین اثری تا به حال در هیچ جای دنیا به این شکل دیده نشده است.

موزه جنگ

ساختمان این موزه در سال ۱۳۰۹ ساخته شد و تا پایان جنگ به عنوان بخش اداری شرکت نفت به کار می‌رفته است. در دوران هشت سال جنگ تحمیلی این ساختمان به عنوان محل دیدبانی نیروهای عراقی مورد استفاده قرار گرفت. با بازسازی گوشه‌ای از ساختمان اداری شرکت نفت، در سال ۷۵ این مکان به عنوان مرکز فرهنگی دفاع مقدس افتتاح شد. مرکز فرهنگی دارای کتابخانه تخصصی دفاع مقدس با حدود سه هزار جلد کتاب، سالن نمایش فیلم، آرامگاه سه شهید گمنام که در نوروز سال 85 در این مکان دفن شده‌اند، است.

موزه خرمشهر چهار سالن مقاومت، اشغال، آزادسازی و بازسازی خرمشهر دارد که در هر قسمت بخش‌هایی از دلاوری‌های زمان دفاع مقدس در قالب مجسمه، عکس و.. به تصویر کشیده شده و در این مکان، آثار باقیمانده از سرداران شهید حماسه مقاومت خرمشهر: محمدعلی جهان‌آرا، بدالرضا موسوی، از فرماندهان سپاه و شهدای ارتش و سپاه و نیز دستگاه‌های نظامی آن زمان را می‌توانید از نزدیک مشاهده کنید و در مورد آنها بخوانید. چیزی که در اینجا از زمان اشغال باقی مانده دست‌خط عراقی ها در گوشه و کنار دیوارها است و یکی از آن‌ها اینگونه نوشته شده است: «آمده‌ایم تا بمانیم»

مسجد جامع

مسجد جامع خرمشهر، مسجد نام‌ آشنا برای تمام مردم ایران و حتی توریست‌های خارجی است. این مسجد را می‌توان تنها بنایی دانست که بدون شاخص‌های تاریخی و معماری در کنار سایر مکان‌های معماری تاریخی در ایران می‌درخشد و مورد توجه قرار گرفته است. مسجد جامع خرمشهر در مرکز شهر قرار گرفته است. این مسجد از دیرباز به دلیل قرار گرفتن آن در کنار بازارهای سیف و صفای خرمشهر به‌عنوان یکی از مساجد پرتردد شهر شناخته می‌شد.

این مسجد ۱۲۰ سال قدمت دارد و حدودا 40 درصد آن در زمان جنگ تحمیلی تخریب شده است. دو گلدسته‌ی آن کاملا تخریب، و گنبد بزرگ آن نیز بر اثر اصابت گلوله توپ دشمن آسیب دیده است. پس از پایان جنگ تحمیلی بازسازی شده است.

جزیره مینو

جزیره مینو با نام قدیمی صلبوخ، یکی از جزایر جنوبی کشور در فاصله چند کیلومتری خرمشهر است که از شرق با ایران و از غرب با کشور عراق هم مرز است. این جزیره دارای طبیعتی بکر و سراسر پوشیده از نخلستان است. جزیره مینو همچنین از لحاظ اکوسیستمی، زیستگاه مناسبی برای پرندگان مهاجر به شمار می‌رود. وجود مناظر طبیعی بی‌نظیر، پوشش گیاهی سرسبز، رودخانه طبیعی و تردد کشتی‌ها و شناورها در رودخانه بین‌المللی اروند، جلوه زیبایی در این جزیره پدید می‌آورد که چشم هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند.

در جزیره مینو پنج نهر جریان دارد که دو تای آن‌ها ‌از رودخانه جرف و سه تای دیگر از اروندرود منشعب می‌شوند.

اغلب ساکنان این جزیره عرب هستند بنابراین سفر به آن گردشگران را با فرهنگ بومی، غذاهای سنتی، صنایع دستی و ... مردم این قوم آشنا می‌‎کند.

جزیره مینو از معدود نقاط جهان است که در آن سیستم آبیاری به صورت طبیعی و با جزر و مد انجام می‌شود و نیازی به وسایل مکانیکی و تلمبه آب ندارد.

مضیف حاج عبدالله

مضیف حاج عبدالله یکی از زیباترین مضیف‌های کشور است که در جزیره مینو شهرستان خرمشهر، در باغی بزرگ و زیبا به مساحت ۱۵۰۰۰ متر قرار گرفته است. این مجموعه شامل ۲ باب مضیف گروهی و جمعی، ۲ باب مضیف خانوادگی، ۵ باب مضیف کوچک و یک چایخانه سنتی می‌باشد. در گذشته مضیف مهمان‌‌خانه‌ای مرسوم در میان مردمان عرب جنوب ایران بوده است.

تالاب ناصری (نیشکر)

تالاب ناصری که به تالاب نیشکر نیز شهرت دارد؛ یکی از زیباترین تالاب‌های خرمشهر محسوب می‌شود که در 16 کیلومتری شمال این شهر قرار دارد. تالاب نیشکر، ساخته‌ی دست انسان است که در اثر تخلیه زه‌آب‌های کشاورزی به وجود آمده است. این تالاب دارای مساحتی حدود 10 هزار هکتار و عمقی دو متری است. در اطراف تالاب نیشکر، زیستگاه مناسبی برای پرندگان وجود دارد. و حدود 41 گونه پرنده‌ی آبزی در آنجا زندگی می‌کنند که از آن‌ها می‌توان به فلامینگو، حواصیل زرد، باکلان و خوتکا اشاره کرد. گیاهان سرسبز اطراف تالاب جلوه‌ی آنرا بیشتر کرده و منظره‌ی زیبایی را به وجود آورده‌اند.

پل قدیم

پل قدیم خرمشهر در سال ۱۳۳۸ خورشیدی بر روی رودخانه کارون پایه‌ریزی شد و در سال ۱۳۴۹ به اتمام رسید. این پل در هنگام جنگ تحمیلی برای جلوگیزی از ورود دشمنان متجاوز به شهر آبادان تخریب شد، ولی پس از جنگ بازسازی شد.

پل کابلی خرمشهر

پل کابلی خرمشهر اولین پل کابلی واقع در خشکی جهان محسوب می‌شود. این پل در محله کوی فرهنگیان و در کنار پل اصلی قرار دارد که بر روی رودخانه بهمنشیر ساخته شده است.

پل شناور منیخ

پل شناور منیخ یکی از پل‌های جالب در خرمشهر است که برای راحتی در تردد مردم روستای منیخ ساخته شد. و مشکلات عدیده‌ای که در نبود پل برای مردم زحمتکش روستاهای منیخ و محمره صنگور و حفار شرقی بوجود آمده بود با بهرهه‌برداری این پل مرتفع شد.

پل جهان آرا

رود خروشان کارون پس از طی کیلومترها سرانجام در آخرین گام‌های خود از خرمشهر عبور و به اروندرود می‌ریزد. عبور کارون از داخل شهر تاریخی خرمشهر آن را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند که برای اتصال دو بخش شهر، به پل نیاز بوده است. خرمشهر دو پل روی کارون دارد: پل قدیم که از نمادهای استقامت در دوره اشغال خرمشهر بود و در زمان جنگ تخریب و بعد بازسازی شد و پل جدید. این پل که بصورت معلق و قوسی طراحی شده، در سال ۱۳۸۰ و در سمت غربی شهر ساخته شد و به نام شهید جهان‌آرا نامگذاری شده است. طراحی و ساخت پل توسط شرکت ماشین‌سازی اراک انجام شد. در زمان افتتاح، پل جهان آرا بزرگترین پل معلق قوسی خاورمیانه بود. بلوار ساحلی شمالی جای خوبی برای قدم زدن در غروب و تماشای غروب در کنار پل جهان آرای خرمشهر است.

اسکله قایقرانی

اسکله قایقرانی خرمشهر یک اسکله قایقرانی زیبا و مدرن در بلوار ساحلی بایندر رودخانه کارون در خرمشهر است که در منطقه کوتشیخ واقع شده است. همه روزه تعداد زیادی از شهروندان از این اسکله به مرکز شهر و بلوار ساحلی امام خمینی (ره) می‌روند و یکی از پرترافیک‌ترین اسکله‌های رودخانه کارون است.

کانال آبی عضدی

کانال عضدی، از مهم‌ترین آثار تاریخی خرمشهر است که در عهد عضدالدوله دیلمی مابین سال ۳۲۴-۳۷۲ هجری قمری برای ارتباط رودخانه کارون به اروندرود و کوتاه کردن مسیر اهواز - بصره احداث شد. حفاری این کانال ۴۷ سال طول کشید و شهر خرمشهر را به ۲ قسمت جنوبی و شمالی تقسیم می‌کند. این کانال آبی مسیر عبور و مرور کشتی‌ها در آن زمان را به شدت سهل و آسان کرد و از این جهت کاری بسیار بزرگ و ارزشمند محسوب می‌شود.

بازار ماهی‌فروشان

بازار ماهی فروشان خرمشهر در نزدیکی رودخانه کارون روبروی درب خروجی بازار صفا قرار دارد. در کنار این بازار لنج‌ها و قایق‌های صیادی پهلو گرفته که حکایت از تازه بودن ماهی‌های آن دارد. انواع ماهی‌های این بازار کپور، سنگسر، شوریده، شانگ، صبور هستند.

بازار صفا

بازار صفا، از بازارهای سنتی و کهن در خرمشهر است که از زمانیکه این شهر در اوج رونق و شکوفایی بوده تا به امروز تغییرات چندانی را به خود ندیده و به گفته‌ی مردم محلی، سبک خود را از گذشته تا به امروز حفظ کرده است. در این بازار قدیمی می‌توان خوراکی‌ها، ماهی، خواربار و مایحتاج زندگی را با قیمتی مناسب تهیه کرد.

مجتمع تجاری تفریحی برلیان

از دیگر مراکز خرید در شهر خرمشهر، مجتمع تجاری تفریحی برلیان است که به صورت فروشگاه‌های چند قسمتی در حال فعالیت است. همچنین این مرکز تجاری از مراکز به‌روز و خوش‌ساخت در خرمشهر است که در کنار فروشگاه‌های مختلف، کافی‌شاپ، رستوران و مرکز تفریحی هم وجود دارد. درواقع می‌توان این مرکز خرید و مجتمع تجاری را از به‌روز‌ترین مراکز خرید در خرمشهر معرفی کرد که در مجاورت ساحل تماشایی کارون به شکل یک کشتی و در پنج طبقه ساخته شده است.

۹۰ واحد تجاری، ۵ رستوران بین‌المللی، کافه فست‌فود، باغ بام برلیان، سوییت‌های اقامتی، کافه بازار و خانه‌ی شکلات، خانه‌ی کودک دنیای شادی، فود کورت بین‌المللی برلیان ساخته شده و همچنین سقف سانروف برقی روی مجتمع برلیان، سقف سانروف برقی با نورپردازی منحصربه‌فرد در باغ بام برلیان، سینمای تابستانه در باغ بام برلیان، پیشرفته‌ترین server و تجهیزات امنیتی و پارکینگ اختصاصی در مجاورت مجتمع است. قطعا با حضور در این مجتمع تجاری تفریحی در کنار یک خرید خوب و مناسب، از یک گردش و تفریح خانوادگی نیز بهره‌مند خواهید شد.