برخی دانش آموزان و دانشجویان برای حفظ تمرکز در شب امتحان خودسرانه قرص ریتالین مصرف می‌کنند در حالی که ارمغان مصرف این قرص نه تنها کاهش اضطراب و کسب موفقیت در امتحانات نیست بلکه عواقبی جز وابستگی و اعتیاد و عواض ناگوار ندارد. 

ایرنا نوشت: استرس، اضطراب و ترس از امتحانات در دوران مدرسه و دانشگاه را همه تجربه کرده‌اند. شب‌های امتحان با انبوهی از مطالب و فرصت کم که دانش‌آموزان و دانشجویان می‌خواهند یک شبه همه چیز را در کله خود فرو کنند. برخی که از ابتدای سال تحصیلی و آغاز ترم به تدریج مطالب را فراگرفته‌اند کمتر نگرانی دارند و در ایام امتحان تنها به مرور مطالب بسنده می‌کنند اما هستند دانش آموزان و دانشجویانی که بیراهه می‌روند و به مصرف دارو از جمله قرص ریتالین برای رهایی از کابوس امتحانات روی می‌آورند؛ قرص‌هایی به شدت اعتیادآور است و مصرف خودسرانه آن عوارض جبران ناپذیری در پی دارد. 

متیل فنیدیت با نام «ریتالین» نام دارویی است که در ابتدا برای درمان افسردگی، خواب‌آلودگی در طول روز و سندروم خستگی مزمن به بازار آمد اما به‌تدریج با پیشرفت علم و تجربه‌های گوناگون مشخص شد، می‌توان از این دارو در درمان کودکانی که دچار اختلال بیش‌فعالی و کم‌توجهی هستند نیز استفاده کرد. 

قرص ریتالین خواصی شبیه آمفتامین دارد و در سال‌های اخیر مصرف خودسرانه این دارو در کشور ما رو به افزایش است. بعضی از دانشجویان بدون آگاهی از اثرات زیانبار آن، در شب‌های امتحان از این قرص استفاده می‌کنند تا بتوانند چندین ساعت متوالی بیدار بمانند و به شکل غیرمعمولی تمرکز خود را در مدت طولانی حفظ کنند. 

اخیرا رئیس اداره نظارت بر دارو و مواد مخدر غذا و دارو درباره رواج مصرف قرص ریتالین در بین دانش‌آموزان و دانشجویان در زمان امتحانات هشدار داد و گفت: قرص ریتالین برای درمان اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی تجویز می‌شود اما برخی بدون اطلاع از خطرات آن، از این دارو برای افزایش تمرکز و بیداری استفاده می‌کنند. 

مریم شجاع افزود: ریتالین می‌تواند به سرعت وابستگی ایجاد و بدن را از سم پر کند و از جمله عوارض مصرف آن می‌توان به سرگیجه، استفراغ، افسردگی، زردی پوست و حتی مشکلات قلبی اشاره کرد. 

شجاع تصریح کرد: سوء مصرف این دارو می‌تواند به مشکلات جدی مانند فشار خون بالا، تغییرات ضربان قلب، کاهش وزن و لرزش عضلات منجر شود. 

رئیس اداره نظارت بر دارو و مواد مخدر غذا و دارو به خانواده‌ها توصیه کرد که در این دوران استرس‌زا، با نظارت دقیق و ارائه اطلاعات صحیح به فرزندان خود از مصرف خودسرانه دارو جلوگیری کنند تا از آسیب‌های جبران‌ناپذیر پیشگیری شود. 

پیش از این نیز مریم اخگری رئیس کنترل کیفی امور آزمایشگاهی سازمان پزشکی قانونی با هشدار در خصوص مصرف داروی ریتالین توسط دانشجویان و دانش آموزان گفت: داروی ریتالین تنها با نسخه پزشک برای افراد بیش فعال و در موارد کاهش تمرکز تجویز می‌شود در حالی که برخی دانشجویان یا دانش‌آموزان این دارو را شب امتحان استفاده می‌کنند و بی‌خبر از آنکه این دارو در مغز آنان ایجاد عارضه برگشت ناپذیر می‌کند و موجب اختلال در یادآوری خاطرات و حافظه می‌شود. 

ریتالین یک محرک از خانواده آمفتامین‌ها است که باعث ترشح دوپامین و درنهایت سرخوشی بدون دلیل می‌شود و ظاهرا مغز فرد مصرف کننده گزارشی مبنی بر خستگی بدن و نیاز به خواب را درک و دریافت نمی‌کند و فرد می‌تواند با کمبود خواب تا مدتی دچار مشکل نشود در حالی که این بی‌نیازی به استراحت، کاذب است و همین کمبود استراحت منجر به پرخاشگری در فرد می‌شود. 

به طور کلی، ریتالین تأثیری در کاهش اضطراب ندارد و حتی ممکن است اضطراب‌زا نیز باشد. عوارض کلی مصرف آن علاوه بر اعتیادآور بودن، ایجاد روان‌پریشی نیز هست. 

ترکیبات این دارو اشتراکاتی با داروهای محرکی چون کوکایین، حشیش و اکستازی دارد بنابراین مصرف نادرست و خودسرانه آن می‌تواند فرد را مستعد اعتیاد به محرک‌های خطرناک کند. متاسفانه بسیاری از زنان و دختران در اثر تبلیغات سالن‌ها و باشگاه‌های ورزشی این قرص را به عنوان یک داروی لاغری مصرف می‌کنند همچنین، بسیاری از رانندگان برای زود رسیدن به مقصد و بیدار ماندن در طول راه به مصرف این دارو می‌پردازند. 

کسانی که در مراحل اولیه سوء مصرف ریتالین قرار دارند یا هنوز میزان مصرف دارویی آن‌ها حساس نشده دچار سردردهای میگرنی، اختلالات گوارشی، پرخاشگری مزمن، تپش قلب می‌شوند و با ادامه مصرف و بالا رفتن دوز عوارضی همچون سردردهای شدید، اختلال خواب، هذیان گویی، راه رفتن در خواب و حتی در مواردی شوک ناگهانی و مرگ می‌شوند.  اگر کسی این قرص را به‌طور مرتب یا با فواصل کوتاه مصرف کند، به آن وابسته می‌شود و وقتی می‌خواهد آن را کنار بگذارد، در صورتی که تحت نظر پزشک نباشد، ممکن است به افسردگی دچار شود. از آنجا که ریتالین دارویی است که توسط پزشکان تجویز می‌شود، مصرف کنندگان تصور می‌کنند این قرص‌های بی‌خطر هستند و بد نامی مواد مخدر را ندارند؛ در حالی که عوارض مصرف خودسرانه این قرص‌ها می‌تواند مانند 

آمفتامین‌ها باشد. 

آزاده اولیایی روانشناس و درمانگر اعتیاد گفت: ریتالین به طور معمول برای افزایش تمرکز، درمان بیش فعالی و کم توجهی تجویز می‌شود اما وقتی افراد سالم که مصرف دارو نیازی ندارند از آن استفاده کنند شاید به طور موقت و بسیار کوتاه مدت موجب بهبود تمرکز شود اما به دلیل وجود ماده آمفتامین ماده‌ای که در شیشه استفاده می‌شودغ دچار وابستگی شدید به قرص می‌شوند. 

وی تصریح کرد: مصرف ریتالین هیچ تاثیر مستقیمی بر یادگیری یا درک مطلب ندارد و نه تنها باعث کاهش استرس نمی‌شود بلکه اتفاقاً بعد از مدتی خود به خود یکی از عوارضی که مصرف این قرص ایجاد می‌کند، افزایش استرس و اضطراب است. 

اولیایی درباره عوارض سوء مصرف ریتالین اظهار کرد: بی‌خوابی یکی از عوارض مصرف این دارو است و چون افراد دچار اضطراب و تحریک پذیریی بیشتر می‌شوند به همراه آن فشار خون و ضربان قلب آن‌ها نیز افزایش می‌یابد همچنین مصرف این قرص باعث ایجاد سردرد و حالت تهوع می‌شود. 

این کارشناس درمانگر اعتیاد گفت: مصرف ریتالین وابستگی بسیار شدید روانی ایجاد می‌کند و برخلاف بسیاری از مواد که ممکن است وابستگی جسمی و روانی در پی داشته باشد اما ریتالین بیشتر وابستگی روانی دارد و مصرف آن در دُزهای بالا باعث ایجاد توهم و رفتارهای پرخاشگرانه می‌شود و حتی در مواردی باعث حمله قلبی می‌شود.