ارزیابی مذاکره‌کنندگان ایرانی-آمریکایی از نشست دور چهارم در مسقط؛
دشوار؛ اما مفید و رو به جلو
وزیرخارجه در پایان چهارمین دور از مذاکرات ایران و ایالات متحده در مسقط گفت: می‌توان گفت و گوها را رو به جلو ارزیابی کرد.
سید عباس عراقچی با اشاره به اینکه دور چهارم نسبت به سه دور گذشته مذاکرات بسیار جدی تر و صریح‌تر بود، افزود: در این دور مقدار زیادی از فضاهای کلی فاصله گرفتیم و وارد جزئیات شدیم، طبیعتا در این شرایط مذاکرات دشوارتر هم می شود.
رئیس هیات مذاکره کننده ایران افزود: علیرغم دشواری و صراحتی که در مذاکرات بود اما بحث های بسیار مفیدی انجام شد. اکنون می توان گفت که دو طرف درک بهتری از مواضع یکدیگر دارند.
وی با اشاره به اینکه درباره موضوعات اصلی مورد اختلاف بیشتر بحث شده، خاطرنشان کرد: مواضع دو طرف مقداری به هم نزدیک‌تر شده است. عراقچی با تاکید بر اینکه دو طرف مصمم به ادامه مذاکرات هستند، گفت: ما تصمیم گرفتیم که این مذاکرات ادامه پیدا کند. برای برگزاری جلسه بعدی توافق شده اما زمان و مکان دور بعدی با توجه به برنامه هایی که هر دو طرف دارند، تنظیم خواهد شد و این امر بر عهده وزیر خارجه عمان خواهد بود.
وزیرخارجه در پاسخ به پرسشی درباره مواضع متناقض هیات آمریکایی در پشت در اتاق مذاکره و داخل مذاکرات، با تایید این موضوع گفت: متأسفانه مواضع ضد و نقیضی از طرف‌های آمریکایی، به‌ویژه در عرصه رسانه و فضای عمومی، می‌شنویم که این اصلاً کمکی به مذاکرات نمی‌کند. امروز یکی از موضوعات ما همین بود که این روش به هر حال به نفع مذاکره نیست و باید اصلاح شود.
وی ادامه داد: همان‌طور که جمهوری اسلامی بر روی مواضع خود ثابت‌قدم است و در بیان مواضعش دقت لازم را دارد، انتظار می‌رود طرف آمریکایی نیز همین‌گونه عمل کند. امروز بحث بسیار مفیدی داشتیم. امیدوار هستیم که کمتر شاهد چنین رفتاری باشیم، اما به‌طور مشخص این نکته از طرف ما مورد تأکید قرار گرفت که ما برداشت‌های متناقض رسانه‌ای را اصلاً نمی‌پذیریم و این موضوع باعث خدشه‌دار شدن مذاکرات خواهد شد. اگر این رفتار تکرار شود، ما هم ناچاراً به همان ترتیب رفتار خواهیم کرد. در حال حاضر، به نظر می‌رسد که در این مواضع و مشکلات کمی به هم نزدیک‌تر شده‌ایم.
رئیس هیات مذاکره کننده ایران در پاسخ به این پرسش که چه صحبت‌هایی در حوزه رفع تحریم و موضوع غنی‌سازی انجام شد، گفت: این دو موضوع از موضوعات اصلی مذاکره هستند. از نظر ما، غنی‌سازی یک موضوعی است که حتماً باید ادامه پیدا کند و هیچ جای مصالحه در خصوص آن وجود ندارد. ممکن است ابعاد، اندازه‌ها، سطح و میزان آن به جهت اعتمادسازی، مثلاً در یک دوره‌ای محدودیت‌هایی برایش قائل شویم، مشابه بار گذشته، ولی اصل موضوع غنی‌سازی اصلاً قابل مذاکره نیست.
وی ادامه داد: همچنین بحث درباره تحریم‌ها نیز مطرح است. منظور ما از مذاکره و مقصود ما از آن طبیعی است که رفع تحریم‌هاست. رفع تحریم‌ها در هر شرایطی یکی از پایه‌های مذاکره ماست و این مورد توافق دو طرف قرار دارد. ما در موضوعات اختلافی اکنون خیلی به هم نزدیک‌تر شده‌ایم و حداقل همدیگر را درک می‌کنیم. به نظرم مواضع ما که کاملاً روشن است، اکنون دقیقاً برای طرف مقابل شناخته شده و من امیدوار هستم که در ادامه پیشرفت بهتری داشته باشیم.
دور پنج مذاکرات ایران و آمریکا برگزار می‌شود
در پایان این دور از مذاکرات ایران و آمریکا که در مسقط برگزار شد اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس، مذاکرات را دشوار اما مفید برای درک بهتر از مواضع یکدیگر و یافتن راه‌هایی معقول و واقع‌بینانه برای حل مسائل مورد اختلاف دانست. وی همچنین اعلام کرد زمان و مکان دور بعدی گفت‌وگوها توسط هماهنگ‌کننده عمانی اعلام خواهد شد. با توجه به اظهارات اخیر ویتکاف که گفته بود اگر برخی مسائل در این دور گفت‌وگوها حل نشود به بن بست خواهیم رسید. این خبر سخنگوی وزارت خارجه می‌تواند امیدوارکننده باشد که گفت وگوهای ایران و آمریکا به مراحل پایانی خود نزدیک شده است.
یک مقام ارشد آمریکایی نیز گفت: «مذاکراتی که در عمان به رهبری استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا انجام شد، بار دیگر هم مستقیم هم غیرمستقیم بود و بیش از سه ساعت به طول انجامید. او همچنین گفت: «توافق شد که مذاکرات برای ادامه بررسی مسائل فنی ادامه یابد. از نتایج امروز دلگرم شده‌ایم و مشتاقانه منتظر نشست بعدی هستیم که در آینده نزدیک برگزار خواهد شد.» در این میان خبرنگار المیادین نیز با بیان اینکه مساله غنی‌سازی اورانیوم همچنان مانع اصلی در مسیر مذاکرات است، گفت که میان تهران و واشنگتن بر سر جزئیات، اختلافاتی وجود دارد و در این زمینه، نشانه‌هایی از عقب‌نشینی در موضع آمریکا نسبت به حق ایران برای غنی‌سازی اورانیوم در داخل کشور مشاهده می‌شود.
تلاش‌های دیپلماتیک ایران و ایالات متحده در زمینه برنامه هسته‌ای به مرحله حساسی رسیده است. دور چهارم مذاکرات در مسقط، با وجود همه‌ی چالش‌ها، نشان‌دهنده عزم دو طرف برای ادامه گفت‌وگوها است. مقامات ایرانی بر ادامه دیپلماسی و دستیابی به توافق عادلانه تأکید دارند، حتی در شرایط دشوار. با این حال، پیچیدگی‌های داخلی در دولت آمریکا و پیام‌های متناقض، روند مذاکرات را پیچیده‌تر کرده است. همچنین، نگرانی‌های منطقه‌ای از سوی اسرائیل و برخی دیگر از کشورها نسبت به نتایج این مذاکرات وجود دارد و آنها خواستار اقداماتی علیه برنامه هسته‌ای ایران هستند و البته ایران نیز تحت هیچ عنوان برچیده شدن برنامه هسته‌ای و یا تهدید علیه آن را برنمی‌تابد. در نهایت، موفقیت مذاکرات به اراده سیاسی دو طرف بستگی دارد و در صورت عدم پیشرفت، خطرات جدی برای امنیت منطقه و جهانی وجود دارد. این مذاکرات فرصتی حیاتی برای دستیابی به توافقی مؤثر و پایدار است، اما نیاز به همکاری و درک متقابل بیشتری دارد.
تلاش‌های دیپلماتیک مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران به مرحله حساسی رسیده است.
ترامپ از اهداف غیرواقعی پرهیز کند
کلسی داونپورت، مدیر بخش امور خلع سلاح در انجمن کنترل تسلیحات، در تحلیلی بیان کرده است که موفقیت مذاکرات به دلیل فرصت کوتاه و وجود گروه‌های مخالف تضمین نشده است. او به دولت ترامپ توصیه می‌کند که بر پیامی منسجم درباره اهداف عمل‌گرایانه، به‌ویژه راستی‌آزمایی و جلوگیری از تسلیحاتی شدن، تمرکز کند و از هدف حداکثری برچیدن کامل (غنی‌سازی صفر) که غیرواقعی و مضر برای توافق مؤثر است، پرهیز کند.
تحلیل‌ها به پنجره زمانی محدودی برای دیپلماسی اشاره دارند. اگر در ماه‌های آینده پیشرفتی به سمت توافقی مؤثر و قابل تأیید حاصل نشود، این خطر وجود دارد که کشورهای اروپایی مکانیسم ماشه را فعال کنند که می‌تواند منجر به بازگشت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل و در نتیجه خروج ایران از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) شود. این سناریو خطر رویارویی نظامی با ایران را به‌طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
نگرانی اسرائیل از توافق تهران و واشنگتن
برگزاری دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم در مسقط فرصتی حیاتی در میان چالش‌های قابل توجه بود. پیام‌های متناقض از سوی آمریکا و تحرکات سیاسی داخلی، چشم‌انداز دستیابی به پیشرفت را پیچیده‌تر کرده است. مقام‌های آمریکایی به شبکه NBC گفته‌اند تنش فزاینده‌ای میان ترامپ و نتانیاهو بر سر دو پرونده غزه و ایران وجود دارد. رابطه ترامپ و نتانیاهو به یک دوراهی رسیده است نتانیاهو خواهان بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران است، اما ترامپ به‌دنبال یک توافق است. اسرائیل از هرگونه توافق ترامپ ممکن است با ایران به آن دست یابد، نگران است.
جیمز بلر معاون مسئول کارکنان کاخ سفید در گفت‌وگو با فاکس نیوز، به تکرار ادعای تیم ترامپ درباره تسلیحات اتمی پرداخت و تأکید کرد که ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد و تنها برنامه هسته‌ای غیرنظامی قابل قبول است. بلر همچنین اشاره کرد که موضوع برنامه هسته‌ای غیرنظامی ایران در مذاکرات مطرح شده و سفیر ویتکاف این گزینه را مورد بحث قرار داده است. او ابراز امیدواری کرد که دور جدید مذاکرات در پایان هفته جاری ادامه‌ی روند مثبت گفت‌وگوها باشد و هر مرحله از مذاکرات جزئیات بیشتری داشته باشد.
دیدگاه تان را بنویسید