در آستانه تعیین زمان آغاز مذاکرات وین رخ داد
سنگ‌اندازی‌های جدید در مسیر مذاکرات
نفیسه زارع‌کهن
درآغاز هفته‌ای که چشم‌ها به آن برای اعلام زمان مذاکرات برجامی میان ایران و طرفین اروپایی دوخته شده است، امریکا سرناسازگاری را گذاشت گویی ماجرای هسته‌ای ایران و بازگشتش به مذاکرات مسیر پرسنگلاخی است که از هر طرف سنگی برای رسیدن به مقصد مقابل پای ایران انداخته می‌شود.
روز جمعه امریکا یکی از این سنگ‌ها را مقابل پای ایران انداخت تا بار دیگر تلاش‌ها برای ایجاد حسن نیت طرفین بی‌نتیجه بماند و این طور بود که آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا درباره تحریم‌های تازه آمریکا علیه شرکت‌ها و افراد در حوزه پهپاد نظامی ایران در بیانیه‌ای اعلام کرد که چهار شهروند ایرانی، از جمله فرمانده واحد پهپادی سازمان هوافضای سپاه پاسداران را به همراه دو شرکت ایرانی به اتهام ارتباط آنها با سپاه پاسداران تحریم کرده است .
بلینکن در بیانیه‌اش با اشاره به تحریم‌ها علیه ایران مدعی شد که: آمریکا از هر ابزار مناسبی برای مقابله با نفوذ و فعالیت‌های مخرب ایران از جمله اشاعه هواپیماهای بدون سرنشین (پهپاد) این کشور استفاده خواهد کرد.
در میان افراد تحریم شده از سوی امریکا نام سعید آقاجانی، فرمانده واحد پهپادی سازمان هوافضای سپاه پاسداران و یوسف ابوطالبی در ارتباط با سپاه پاسداران؛ عبدالله محرابی در ارتباط با جهاد خودکفایی نیروی هوافضای سپاه و محمد ابراهیم زرگر تهرانی در ارتباط با شرکت کیمیا پارت سیوان به چشم می‌خورد.
به این ترتیب در شرایطی که برخی مقامات اروپایی درتلاشند تا چراغ‌های رابطه ایران و امریکا را روشن کنند بلکه مذاکرات برجامی نتیجه بخش باشد گویی امریکا بنا ندارد به ایرانی‌ها امتیاز بدهد و طبق اخباری که به دست آمده حتی درتلاش است ایران را بیشتر تحت فشار قرار دهد .بر اساس گفته شبکه خبری سی‌ان‌ان مقام‌های آمریکایی به شدت تردید دارند که مذاکرات مجدد بر سر توافق هسته‌ای برجام نتایج مطلوب به همراه داشته باشد و فعالانه به دنبال اعمال مجازات‌هایی علیه ایران هستند.
آن طور که سی ان ان گفته یک مقام آمریکایی اعلام کرده: اعلام ایران برای پیوستن به مذاکرات وین، خوشبینی زیادی به ما نمی‌دهد. این مقام گفته است نشانه کمی وجود دارد که نشان دهد تیم مذاکره‌کننده ایران قصد دارد عملگرا باشد و مسائل باقیمانده را حل کند.
برهمین مبنا هم هست لابد که به گزارش ایلنا، جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا و امانوئل مکرون دیروز و در آستانه نشست گروه ۲۰ در رُم، درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت‌وگو کردند و براساس بیانیه کاخ سفید دو طرف با تکرار برخی ادعاهای بی‌اساس درباره ماهیت برنامه هسته‌ای ایران، بر لزوم اطمینان از عدم دستیابی این کشور به سلاح هسته‌ای تاکید کرده‌اند.
واکنش مقامات ایرانی و روسی
چنین است که به نظر می‌رسد تا امریکا نظر مثبتی از خود بروز ندهد. کشورهای اروپایی هم گویی بنا ندارند سنگ از مقابل پای ایران بردارند؛ گرچه مقامات ایرانی دربرابر این رویکرد امریکا و برخی همراهان اروپایی سکوت نکرده اند. درهمین رابطه سخنگوی وزارت امور خارجه ایران ضمن محکوم کردن تحریم‌های روز جمعه اعلام کرده، اعمال تحریم‌های جدید نشان‌دهنده رفتار کاملا متناقض کاخ سفید است.
سعید خطیب‌زاده گفته است: اعمال تحریم‌های جدید نشان‌دهنده رفتار کاملا متناقض کاخ سفید است. دولتی که از قصد بازگشت به برجام سخن می‌گوید و همان روش ترامپ را در تداوم اعمال تحریم ادامه می‌دهد این پیام را ارسال می‌کند که واقعا قابل اعتماد نیست همانطور که تاکنون این سیاست هیچ یک از اهداف آمریکا را محقق نکرده است باز هم دستاوردی برای این کشور جز ناکامی‌های جدیدتر در پی نخواهد داشت.
درهمین حال رویکرد آمریکا چنان چالش‌برانگیز است که حتی مقامات روس که اغلب اوقات آنها را همراهی می‌کنند هم به واکنش و ابراز مخالفت وادار کرده است. برهمین اساس دیپلمات ارشد روسیه میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین در واکنش به تحریم‌های جدید آمریکا علیه کشورمان تاکید کرده که تمامی طرف‌ها در مذاکرات وین باید از هرگونه اقدامی که بازگشت و تکمیل موفقیت‌آمیز مذاکرات درخصوص احیای برجام را پیچیده‌تر می‌کند، پرهیز کنند.
هم چنین واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه در سازمان ملل در یک کنفرانس خبری در پاسخ به پرسشی درباره چشم‌انداز ازسرگیری مذاکرات وین تاکید کرده که فشار بر ایران کمکی به تسریع بازگشت این کشور به مذاکرات نمی‌کند.
این دیپلمات روس همچنین خاطرنشان کرده است که وضعیت موجود پیرامون برنامه هسته‌ای ایران و برداشتن گام‌هایی در راستای کاهش تعهدات برجامی از سوی تهران، نتیجه خروج یک جانبه واشنگتن از توافق هسته‌ای است.
درخواست ایران از امریکا؛ به ما تضمین دهید
این اتفاقات اما یک سوی ماجراست؛ در شرایطی که مقامات ایرانی از گرفتن تضمین از امریکا سخن می‌گویند یک خبرنگار روزنامه وال استریت ژورنال هم این مسئله را تایید کرده و مدعی شده که پس از گفت‌وگو با منابع غربی درباره مذاکرات وین دریافته است که آمریکا تضمین مورد درخواست ایران برای عدم خروج مجدد از برجام را نمی دهد.
درشرایطی که برخی مقامات اروپایی درتلاشند تا چراغ‌های رابطه ایران و امریکا را روشن کنند بلکه مذاکرات برجامی نتیجه‌بخش باشد، گویی امریکا بنا ندارد به ایرانی‌ها امتیاز بدهد و طبق اخباری که به دست آمده حتی در تلاش است تا ایران را بیشتر تحت فشار قرار دهد
آن طور که ایسنا گزارش داده لارنس نورمن، خبرنگار روزنامه وال استریت ژورنال در یک رشته توییت نوشته که به تازگی گفت وگوهایی را با منابع غربی درباره وقفه ایجاد شده در مذاکرات وین میان ایران و ١+٤ داشته است.
وی نوشته که نقل‌قول‌ها درباره درخواست ایران از آمریکا برای ارائه تضمین دائمی مبنی بر عدم خروج مجدد آمریکا از توافق هسته‌ای صحت دارد و مدعی شد که این، به عاملی برای ایجاد بن‌بست در مذاکرات تبدیل شده است.
نورمن افزوده که: آمریکا تضمین دادن در این خصوص را مغایر برجام می‌داند، چراکه معتقد است در توافق ٢٠١٥ چنین تضمینی وجود نداشته و برجام یک توافق سیاسی بر مبنای تعهدات سیاسی است. واشنگتن می‌گوید که اگر ایران می‌خواهد توافق را تغییر دهد، آمریکا هم خواسته‌های خود را دارد.
ایران تنها طرف پایبند به برجام
در همین باره، معاون سیاسی وزیر امور خارجه در گفت‌وگو با اسپوتنیک با بیان اینکه ایران تنها کشوری بود که به تعهداتش در برجام عمل کرد، گفته است: اروپا و آمریکا باید در قبال نقض توافق هسته‌ای و قطعنامه ۲۲۳۱ پاسخ‌گو باشند. همکاری‌های ما با آژانس در چارچوب ان‌پی‌تی و توافق‌نامه پادمان از قبل وجود داشته، و در آینده نیز ادامه خواهد داشت
به گزارش فارس، علی باقری گفته که مذاکراتی که ما قرار است با ۱+۴ داشته باشیم برای این است که آنها پایبندی خود را به مفاد برجام نشان دهند.
چنین است که درست در ایامی که به نظر می‌رسد قرار است گامی دوباره برای ازسرگیری مذاکرات برداشته شود سنگ‌اندازی‌های جدید در مسیر مذاکرات همه چیز را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. از یک سو ایران است که در مذاکرات جدید وین، به دنبال کسب نتیجه ملموس و لغو تحریم‌ها است و از سوی دیگر امریکاست که دنبال فشار بیشتر بر ایران و تحدیدات بیشتر است. برهمین مبنا شاید پیشنهاد خبرنگار وال استریت ژورنال برای حل این مسئله و ازسرگیری مذاکرات کارساز باشد آن جا که در توییت خود نوشت: منابع غربی دریافته‌اند که خروج آمریکا از برجام در سال ٢٠١٨ سبب شده است که ایران خواستار تضمین (برای عدم خروج دوباره) شود و این، کاملا یک درخواست منطقی است. شاید این شکافی بود که نمی‌توان آن را از میان برد اما تنها راه آزمایش آن مذاکره است، آن هم به طور ایده آل مذاکره مستقیم.
دیدگاه تان را بنویسید