مذاکرات وین به کجا رسیده است؟
ایستگاه آخر؛ مشورت در پایتخت‌ها
محبوبه ولی
کمیسیون مشترک برجام دیروز بار دیگر و برای چندمین بار در وین تشکیل جلسه داد و عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران که ریاست هیأت ایرانی در این نشست را به عهده داشت، پیش از برگزاری آن گفت: «امروز بعد از پایان بیش از دو هفته مذاکرات نشست، جمع‌بندی خواهیم داشت و مجدداً هیأت‌ها جهت انجام مشورت‌های بیشتر به پایتخت‌های سیاسی خود مراجعه می‌کنند.»
او توضیح داد که «در طول دو هفته گذشته و در جریان برگزاری دور چهارم مذاکرات وین پیشرفت‌های خوبی در جریان مذاکرات انجام شده است و چند موضوع کلیدی باقی مانده که باید حل شود و الان وقت آن است که مجددا به پایتخت‌ها رجوع کنیم تا مشورت‌های آخر صورت بگیرد و بعد مذاکرات را ادامه می‌دهیم.»
علاوه بر گفته‌های عراقچی به نظر می‌رسد پس از چندین روز بی‌خبری نسبی از مذاکرات برجامی، تحرک دیپلماتیک در وین و میان کشورهای عضو برجام برای احیای آن بالا گرفته است؛ یک نمونه‌اش گفت‌وگوی نماینده ایران در سازمان ملل با دیپلمات آمریکایی است.
شاهرخ ناظمی، رایزنی مطبوعاتی ایران در سازمان ملل خبر داد که مجید تخت‌روانچی بعدازظهر سه‌شنبه طی ملاقاتی مجازی با کریس مورفی، سناتور دموکرات آمریکایی با اشاره به مذاکرات جاری در وین، بر لغو عملی همه تحریم‌های آمریکا که تحت عناوین مختلف وضع شده تاکید و از آن به عنوان کلید حل موضوع یاد کرده است.
یمن و فلسطین نیز موضوعات مطروحه در این ملاقات مجازی بوده‌اند؛ اما همانطور که انتظار می‌رود، گفت‌وگو متمرکز بر برجام و تحریم‌ها بوده است.
برجام در دستور کار اولین دیدار لاوروف و بلینکن
قرار گرفتن برجام در دستور کار اولین دیدار وزرای خارجه آمریکا و روسیه در راستای همان تحرک دیپلماتیک برای احیای برجام است. بلینکن که از 16 می تا امروز (26 تا 30 اردیبهشت) در سفر به کشورهای دانمارک، ایسلند و گریلند به سر می‌برد، در جریان مذاکرات تلفنی هفته گذشته خود با سرگئی لاوروف با وی به توافق رسید که امروز در حاشیه نشست وزیران کشورهای عضو شورای قطب شمال در ایسلند با یکدیگر دیدار کرده و درباره مسائل مربوط به دستور کار روابط دوجانبه و برخی موضوعات مهم بین‌المللی گفت‌وگو کنند.
سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای روسیه دیروز به خبرنگاران گفت که پرداختن به مسئله برجام و مذاکرات وین بخشی از این دیدار خواهد بود که به تلاش‌ها برای دستیابی به توافق در مورد برجام تحرک سیاسی می‌بخشد.
او با تاکید بر اینکه از دیدگاه بازگشت آمریکا به برجام مسئله کلیدی و اصلی است که باید حل شود، تصریح کرد: «روسیه خواستار همزمانی و هماهنگی اقدامات آمریکا و ایران برای بازگشت به اجرای کامل برنامه جامع اقدام مشترک در مورد برنامه هسته‌ای ایران است.»
سوم خرداد و مسئله دوربین‌ها
همزمان با این اقدامات و مذاکرات جاری در وین، مجلس ایران اما کماکان نسبت به این مذاکرات هشدار می‌دهد. بر اساسا توافقی که میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پیش از مذاکرات وین شکل گرفت، مقرر شد که دوربین‌های آژانس در مراکز هسته‌ای ایران روشن بمانند؛ اما ایران فیلمی از آنچه این دوربین‌ها ضبط می‌کنند در اختیار آژانس قرار ندهد تا تکلیف مذاکرات وین روشن شود.
مطابق این توافق، اگر تا سوم خرداد مذاکرات وین به نتیجه نرسد، دوربین‌های این آژانس در تاسیسات هسته‌ای ایران خاموش خواهند شد. اکنون سه روز مانده به سوم خرداد.
مجتبی ذوالنوری، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی حدود 10 روز پیش تاکید کرد که اگر تا سوم خرداد تحریم‌ها لغو نشوند، دوربین‌های آژانس باید خاموش شوند. دولت اما با توجه به تداوم مذاکرات در وین، از احتمال تمدید توافق با آژانس سخن می‌گوید. این موضوع به محل مناقشه میان دولت و مجلس بدل شده و بهارستانی‌ها را سخت برآشفته است.
نبویان: ظریف و روحانی به دنبال لغو تحریم‌ها به صورت گام به گام هستند به این معنا که آمریکایی‌ها در حال حاضر یکی از تحریم‌های ما را بردارند و چند هفته و یا چند ماه بعد، یکی دیگر از تحریم‌های ما را لغو کنند
نبویان: مذاکرات ضرورتی ندارد
گذشته از خاموشی دوربین‌ها، نتیجه حاصل از مذاکرات وین نیز مورد هشدار مکرر نمایندگان مجلس است. دو روز پیش بیش از 200 نماینده با انتشار بیانیه‌ای درباره مذاکرات وین تاکید کردند که «اگر ۱۰۰ درصد تحریم‌ها لغو نشود، هیچ تحریمی لغو نشده است و پذیرش ماندن برخی تحریم‌ها، تأیید مشروعیت آن تحریم‌ها خواهد بود.»
محمود نبویان، نماینده اصولگرای تهران در مجلس هم دیروز در گفت‌وگویی با مهر گفته است: «افرادی چون ظریف و روحانی به دنبال لغو تحریم‌ها به صورت گام به گام هستند که به معنای آن است که آمریکایی‌ها در حال حاضر یکی از تحریم‌های ما را بردارند و چند هفته و یا چند ماه بعد، یکی دیگر از تحریم‌های ما را لغو کنند.»
او ادامه داده: «بنده چندی پیش با عراقچی صحبت کردم و وی گفت که ما می‌گوییم در دوران اوباما و ترامپ ۱۶۰۰ تحریم علیه ایران اعمال شده است اما حرف آمریکایی‌ها این است که تعداد تحریم‌ها ۱۵۰۰ مورد است و ما باید مذاکره کنیم و بگوییم که تعداد تحریم‌ها ۱۶۰۰ مورد است. بنده در همان زمان به معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفتم که ضرورتی به انجام مذاکره نیست و شما می‌توانید در قالب نامه‌ای این موضوع را مطرح کنید و بگویید که تعداد تحریم‌های ظالمانه‌ای که آمریکا علیه کشورمان وضع کرده است، ۱۶۰۰ مورد است و به هیچ وجه نیازی به انجام مذاکره نیست.»
عباس عراقچی: پیشرفت‌های خوبی در جریان مذاکرات انجام شده است و چند موضوع کلیدی باقی مانده که باید حل شود و الان وقت آن است که مجددا به پایتخت‌ها رجوع کنیم تا مشورت‌های آخر صورت بگیرد و بعد مذاکرات را ادامه می‌دهیم
دعوا بر سر تصمیمات نهادهای بالادستی
دولت اما این بیانیه‌ها و اظهارات را به معنای مخالفت جناح مقابل با اصل مذاکره دولت روحانی قلمداد می‌کند، آنچنانکه حسن روحانی دیروز در گفته‌های خود تصریح کرد که دولت می‌خواهد تحریم‌ها را لغو کند اما عده‌ای از مذاکرات وین ناراحت هستند و گریه و زاری می‌کنند.
مجلس بیش از هر چیز صلاحیت دولت برای مذاکرات را زیر سوال می‌برد. مسعود خاتمی، نماینده گلپایگان در جلسه علنی دیروز مجلس با اشاره به مذاکرات وین، گفت: باید توجه داشته باشیم که در برجام افراد مشخص و معینی به عنوان نفوذی دخالت داشتند.
او با بیان اینکه دخالت جاسوسان در قراردادها محتمل است، تاکید کرد: «وزارت خارجه موظف است تا بحث‌های درون جلسات مذاکرات برجامی خود را در مجلس مطرح کند و هیچ تصمیمی بدون توافق و نظر مجلس پذیرفتنی نیست.»
همچنین روز گذشته اعلام شد کمیسیون امنیت ملی مجلس از تیم مذاکره‌کننده در وین خواسته که پس از بازگشت به مجلس رفته و درباره روند مذاکرات توضیح دهد.
در این میان وجه سیاسی مناقشه دولت و مجلس بر سر مذاکرات وین و نتیجه آن پررنگ‌تر از خود مذاکرات است؛ آنچنانکه نبویان در گفت‌وگوی خود عجله دولت برای مذاکرات وین را مربوط به انتخابات ریاست جمهوری دانسته است.
هرچند که مذاکرات وین از مراجع فرادست دولت و مجلس هدایت می‌شود و دعوای این دو صرفا معرکه‌ای سیاسی برای غلبه بر یکدیگر به نظر می‌آید.
دیدگاه تان را بنویسید