محبوبه ولی

وزارت خارجه و شخص محمدجواد ظریف دیروز را زیر توپخانه سنگین بهارستان، آن هم از دو جبهه به سر بردند؛ یک جبهه در تالار بصیرت سفارت سابق آمریکا در تهران یا همان لانه جاسوسی و یک جبهه هم در صحن علنی مجلس.

در جبهه تالار بصیرت سفارت سابق آمریکا، همایش «وین نان نمی‌‌شود» برقرار بود که ظاهرا با همت بسیج دانشجویی هشت دانشگاه تهران برگزار شده بود و در خود بهارستان هم دیروز ظریف برای توضیح درباره فایل صوتی لو رفته از او به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی احضار شده بود که گرچه آن جلسه غیرعلنی بود اما نمایندگان در جلسه علنی هجمه‌ها و انتقادات تندی را به سوی ظریف روانه کردند.  همایش «وین نان نمی‌شود» گرچه علی‌الظاهر همایشی دانشجویی بود اما مهمانان اصلی‌اش نمایندگان مجلس بودند و بیش از همه محفلی بود برای حمله به دولت و مذاکرات وین.

مالک شریعتی، روح‌الله نجابت، نصرالله پژمانفر، حسینعلی حاجی‌دلیگانی و روح‌الله متفکر آزاد در این همایش حاضر بودند و فحوای کلام همگی آنها نیز مشترک و مبتنی بر انتقادهای تند از رویکرد و عملکرد دولت روحانی در حوزه معیشت و دیپلماسی بود.

اتهام سخیف حسادت!

روح‌الله نجابت، عضو کمیسیون اصل 90 به طعنه گفت: دولتی که نمی‌تواند در قصه مرغ مدیریت کند با چه استدلال و ادعایی می‌خواهد مذاکرات انجام دهد؟!

پژمانفر، رئیس کمیسیون اصل 90 هم اظهار کرد: «نگاهی که در حل مسائل کشور داشتند این بود که «باید رضایت آمریکا را جلب کنیم» و نگاه دیگر این بود که «شما عرضه مذاکره را ندارید»؛ نگاه این بود که مسئله دارد حل می‌شود ولی مسئله‌ای حل نمی‌شد!»

حسینعلی حاجی دلیگانی، عضو هیأت رئیسه نیز با اشاره تلویحی به اظهارات وزیر خارجه در فایل صوتی لو رفته درباره سردار سلیمانی، گفت «ظریف در صحبت‌هایش حسادت می‌کند که چرا مردم از افرادی که میدان تلاش می‌کنند، اینگونه تجلیل می‌کنند.»

در واقع همایش «وین نان نمی‌شود» گرچه آنگونه که از نامش برمی‌آید قرار بود درباره معیشت و مذاکرات وین باشد اما فایل صوتی ظریف نیز نقل این محفل بود.

تاخت و تاز دیروز نمایندگان بر دیپلماسی دولت نیز نشان داد که مجلس فایل صوتی ظریف و فرمایشات رهبری درباره آن را فرصت مناسبی برای فشار به دولت و یک تسویه حساب سیاسی دیده است

روح‌الله متفکر آزاد، عضو دیگر هیأت رئیسه مجلس با اشاره به همین فایل صوتی، گفت: «باید بگویم قدرت دیپلماسی مردان میدان بیشتر از مردان صرفاً دیپلماسی است.»

واکنش به اظهارات عراقچی درباره دوربین‌ها

جلسه اصلی پیرامون ظریف و فایل صوتی و مذاکرات وین اما در بهارستان بود. ظریف دیروز به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجه مجلس دعوت شده بود تا درباره فایل لو رفته توضیح دهد. این جلسه غیرعلنی بود اما از آنچه نمایندگان در جلسه علنی مجلس گفتند، می‌شد فهمید که در نشست ظریف با کمیسیون امنیت ملی دقیقا چه گذشته است.

با اظهارات یک روز قبل‌تر مجتبی ذوالنوری، رئیس کمیسیون امنیت ملی نیز، جو دیروز مجلس قابل پیش‌بینی بود. ذوالنوری روز شنبه، یک روز پیش از رفتن ظریف به مجلس طی اظهاراتی تند و گزنده گفت که فرضیه سرقت فایل صوتی ظریف منتفی است و آنچه رخ داده یک پروژه سیاسی و انتخاباتی بوده است.

او مدعی شد که «قهرمان‌سازی از شخص وزیر امور خارجه در انتخابات از اهداف مهم انتشار فایل صوتی بود که خوشبختانه به این هدف دست نیافتند.» اظهارات او در حالی است که دولت اعلام کرده فایل صوتی ظریف سرقت شده و روحانی دستور پیگیری آن را داده است. ذوالنوری اما دیروز در جلسه علنی مجلس گفت: «اینکه بگویند فایل صوتی قرار نبود منتشر شود چنین چیزی نیست؛ این فایل صوتی دونسخه بوده است یک نسخه در اختیار وزیر و یک نسخه هم در اختیار مجموعه تحقیقات راهبردی ریاست جمهوری، از کجا این فایل صوتی به بیرون داده شد؟ اگر در زبان دولتی‌ها گفته شد این توطئه صهیونیست‌ها است، سوال ما هم این است صهیونیست‌ها چگونه در مجموعه شما چنین نفوذی دارند که مطالب سری و فوق سری باید فورا در اختیار آن‌ها قرار گیرد؟»

او در بخش دیگری از گفته‌های خود به اظهارات اخیر عراقچی مبنی بر گفت‌وگو با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و احتمال تمدید روشن ماندن دوربین‌های تاسیسات هسته‌ای که قرار است در صورت عدم رفع تحریم‌ها سوم خرداد خاموش شوند، اشاره کرد و افزود: «به چه حقی در صحبت‌های خود می‌گویید که ما وجود دوربین‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تمدید می‌کنیم؟  آیا نمی‌خواهید پالس بدهید که رفع تحریم‌ها به تاخیر بیافتد؟ آیا نمی‌خواهید گرا بدهید که آنها تهدید شما و قانون مجلس را جدی نگیرند؟»

او همچنین ظریف را متهم کرد که با اظهاراتش در فایل صوتی باعث شده تا روسیه و چین پشت ایران را خالی کنند. نماینده قم در بخش دیگری از سخنان تند خود خطاب به دستگاه دیپلماسی و دولت، تصریح کرد که «شما مدیون میدان هستید. شما نه اقتصاد درستی داشتید و نه پول زیادی داشتید، منطقه را هم رها کردید و اکنون فقط کشورهایی در منطقه با ما هستند که تحت تاثیر میدان بوده‌اند، اگر اینها را نداشتید، چه چیزی باید سر میز مذاکره به عنوان بضاعت، آورده و سعی می‌کردید امتیاز بگیرید؟»

همایش «وین نان نمی‌شود» گرچه علی‌الظاهر همایشی دانشجویی بود، اما مهمانان اصلی‌اش نمایندگان مجلس بودند و بیش از همه محفلی بود برای حمله به دولت و مذاکرات وین

خط و نشان آقای رئیس

نه تنها نماینده قم، بلکه جو کلی مجلس دیروز علیه ظریف بود. در رأس آن محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس بود که پس جلسه غیرعلنی در مورد فایل صوتی ظریف و مذاکرات وین، به طعنه گفت که «خون شهید سلیمانی جریان خودباخته غرب‌زده را رسوا می‌کند ریشه آنها را می‌خشکاند.»

علاوه بر این خط و نشان او، سید غنی نظری، نماینده خلخال اظهارات ظریف را غیرقابل بخشش خواند. وحید جلال‌زاده، نماینده ارومیه با تاکید بر اینکه «حاج قاسم خط قرمز ملت ایران است»، انتشارات صوت وزیر خارجه را توطئه‌ای از پیش طراحی‌شده عنوان کرد.

امیرحسین قاضی‌زاد هاشمی هم که ریاست جلسه دیروز را برعهده داشت، گفت: «این سوال بزرگ مطرح است کسی که در مبانی استراتژیک نظام شبهه دارد چطور می‌تواند رئیس گروه مذاکره‌کننده بوده و از منافع ملی دفاع کند و آن را به نتیجه برساند؛ البته تازه متوجه می‌شویم که چرا در طی این مذاکرات طولانی خطوط اصلی و قرمز رعایت نشد و به چنین سرانجامی گرفتار شد.»

شمار دیگری از نمایندگان نیز در تقبیح و تخریب دیپلماسی دولت و شخص ظریف نطق کردند و در نهایت از آن ادبیات گزنده و هجمه‌های سنگین علیه ظریف چنین بر می‌آید که او جلسه بسیار سختی با بهارستانی‌ها داشته و توضیحات او کارگر نبوده است.

استیضاح ظریف کلید خورد

ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی توضیح داد که ظریف در این جلسه گفته است از مصاحبه شونده امضا گرفته شده بود که بدون رضایت مباحث منتشر نشود.

او درباره اتهام دوقطبی‌سازی هم تصریح کرده بوده که «با ایده دو قطبی کردن میدان و دیپلماسی موافق نیست و به هیچ عنوان این موضوع را دنبال نمی‌کند و معتقد است میدان و دیپلماسی در کنار هم می‌تواند منجر به تامین دقیق منافع ملی شود.»

عناد میان دو جریان سیاسی اما مانع از این است که بهارستان تن به همگرایی و همکاری برای رفع چنین مناقشاتی دهد و تاخت و تاز دیروز نمایندگان بر دیپلماسی دولت نیز نشان داد که مجلس فایل صوتی ظریف و فرمایشات رهبری درباره آن را فرصت مناسبی برای فشار به دولت و یک تسویه‌حساب سیاسی دیده است؛ تا جایی که استیضاح ظریف را هم کلید زدند؛ هرچند که چنین استیضاحی با توجه به شرایط دولت و ورود قریب‌الوقوع به انتخابات، به سرانجام نخواهد رسید.