بهشت در برزخ سیاست

محبوبه ولی، روزنامه نگار

یک سال پیش که تمام 21 نفر اعضای لیست اصلاح‌طلبان برای عضویت در شورای شهر تهران رأی آوردند و راهی بهشت شدند، این پیروزی، توفیقی بزرگ برای این جناح سیاسی به شمار می‌آمد؛ شورایی تماما اصلاح‌طلب بدون نشانی از اصولگرایی.

اما چه کسی می‌دانست که این شورا در طول یک سال مجبور شود سه بار شهردار عوض کند و اینگونه آن پیروزی به کامش تلخ شود. هرچند شاید در پشت پرده کسانی باشند که پیشاپیش از آنچه روی داده خبر داشته‌اند اما در این سوی پرده که اطلاعی نیست.

از ماه گذشته که قانون به کارگیری بازنشستگان ابلاغ شده، شورای شهر تهران در آستانه از دست دادن دومین منتخبش است. این شورا بارها اعلام کرد که تهران ظرفیت تغییر دوباره در مدیریت را ندارد و تمام تلاش خود را برای ادامه حضور افشانی می‌کند، اما با اظهارات مقاماتی چون سلمان سامانی، سخنگوی وزارت کشور و جمشید انصاری، رئیس سازمان امور اداری و استخدامی کشور که روز گذشته صریحا تاکید کردند شهرداران نیز مشمول این قانون هستند، به نظر می‌رسد شمارش معکوس برای خداحافظی با افشانی و سلام به شصتمین شهردار تهران آغاز شده و نگاه‌ها دوباره متوجه محسن هاشمی است.

14-17 به نفع سردار

البته این اولین بار نیست که چشم‌ها او را به عنوان شهردار تهران می‌بیند؛ او بارها و بارها زیر این نگاه‌های خریدارانه برای شهرداری پایتخت بوده چراکه به زعم بسیاری دست کم 13 سال مدیریت محسن هاشمی بر شرکت متروی تهران او را به گزینه‌ای قابل مدیریت پایتخت تبدیل کرده؛ اما به قول خودش قسمت نبوده است. مثلا او می‌توانست به جای قالیباف، پنجاه و هفتمین شهردار تهران درندشت باشد، اما سال 92 زمانی که چمران رئیس شورای شهر بود و این شورا هنوز رخت اصولگرایی را درنیاورده بود و رخت اصلاح‌طلبی نپوشیده بود، او در رقابت با سردار سه رأی کم آورد و شورای وقت با نتیجه 17 به 14 قبای شهرداری را به تن قالیباف دوخت.

میثاق‌نامه دست‌و‌پا‌گیر

چهار سال بعد یعنی همین پارسال که اصلاح‌طلبان بهشت را فتح کردند، به نظر می‌رسید دیگر مانعی برای شهردار شدن هاشمی نباشد، اما بود و آن مانع باز هم سیاست بود. آن 21 نفر اصلاح‌طلبی که در لیست انتخابات شورای شهر تهران حضور داشتند با هم میثاق بستند که هیچ‌ یک برای گرفتن پست دیگری، شورای شهر را ترک نکند و پس از رأی آوردنشان هم محمدرضا عارف به عنوان رئیس شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان بر این میثاق‌نامه تاکید کرد و گفت انتظارمان از تمام اعضای شورای شهر این است که به امضا و میثاقشان احترام بگذارند چراکه احترام به رأی مردم است.  

این مسئولیت ماندن در شورا و احترام بر رأی مردم بیش از بقیه بر دوش محسن هاشمی سنگینی می‌کرد، چراکه او بیشترین رأی را در انتخابات شورای شهر آورده بود. به هر حال شورا محمدعلی نجفی را به عنوان شهردار تهران انتخاب کرد.

اندکی بعد که نجفی به مراسم بزرگداشت روز زن در برج میلاد رفت و چند دختر آنجا رقصیدند و بعد بیمار شد و استعفا داد، دوباره نگاه‌ها متوجه محسن هاشمی شد، اما این بار هم آن میثاق‌نامه همچنان وجود داشت، ضمن آنکه با رفتن هاشمی از شورای شهر، مهدی چمران وارد شورا می‌شد و این یعنی عنصری اصولگرا در جمعی که یکدست اصلاح‌طلب است.

چمران اعلام کرد که قصد ندارد به شورای شهر بازگردد. برخی هم گلایه کردند اصلاح‌طلبان که دم از دموکراسی می‌زنند چرا از حضور یک نفر از جناح رقیب در شورای شهر واهمه دارند. بسیاری هم گفتند که اگر چمران برگردد هم یک نفر است و از یک رأی در برابر 20 رأی کاری ساخته نیست. اما او صرفا یک رأی نیست او سال‌ها رئیس شورای شهر بوده و از نفوذ بالای برخوردار است که بسیار مهمتر از یک رأیش است.

تیرهایی که به سنگ خورده‌اند

به هر حال با این ادله سیاسی که هیچ نشانی از تخصص و دانش مدیریت شهری هم در آن نبود، محسن هاشمی همچنان رئیس شورای شهر ماند. تهرانی که به قول خود هاشمی به اندازه چهار وزارتخانه عریض و طویل است، هفته‌ها بی‌شهردار ماند تا اینکه افشانی از معاونت عمرانی وزارت کشور آمد.

افشانی که آمد شورای شهر و اصلاح‌طلبان تازه چند ماهی بود که نفس راحتی از آن همه جلسه و فکر و گفت و شنود برای انتخاب شهردار می‌کشیدند که قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان ابلاغ شد و هیچ استثنایی هم برای شهردار تهران قائل نشد اما هنوز شورای شهر تلاش خود را برای حفظ افشانی می‌کند.

مثلا جواد حق‌شناس، عضو شورای شهر همین چند روز پیش گفت که انتخاب شهرداران نیز مانند نیروهای مسلح که از این قانون مستثنی شده‌اند، تابع قانون خاص خود است و نمی‌تواند مشمول منع به کارگیری بازنشستگان شود. داریوش قنبری، مشاور پارلمانی شهرداری تهران هم گفته که شهرداران چون انتخاب می‌شوند، پس بازنشستگی ندارند.

اما تا بدین جای کار همه اینها تیرهایی بوده‌اند که به سنگ خورده‌اند، زیرا انصاری، رئیس سازمان اداری و استخدامی روز گذشته تاکید کرد که شهرداران مشمول این قانون هستند و اگر کسانی فکر می‌کنند برداشت ما به عنوان مجری قانون ممکن است درست نباشد، تنها راه این است که به مجلس مراجعه و استفساریه بگیرند وگرنه با اظهارات شخصی قانون تغییر نمی‌کند.

ولی مسئله اینجاست که از بهارستان هم مژده‌ای برای شورای شهر و افشانی نمی‌آید و از اظهارات نمایندگان چنین برمی‌آید که مجلس نیز صریحا شهردار تهران را مشمول این قانون می‌داند.

فرصت تعیین تکلیف  تا 26 آبان

رئیس سازمان امور اداری و استخدامی کشور در مصاحبه دیروزش این را هم گفته بود که ۲۱۰ نفر مشمول اصلاحیه قانون ممنوعیت به کارگیری بازنشستگان هستند و دستگاه‌های دولتی باید تا ۲۶ آبان ماه نسبت به تعیین تکلیف و انتصاب افراد جایگزین اقدام کنند.

به عبارتی یعنی شورای شهر مانند پیدا کردن جایگزین برای نجفی، فرصت دو ماهه و سه ماهه ندارد و باید در کمتر از یک ماه تکلیف را روشن کند. از سوی دیگر آن مدت طولانی که شورای اصلاح‌طلب شهر تهران برای انتخاب افشانی صرف کرد، حاکی از آن است که این شورا گزینه‌های چندانی را برای تصدی پست شهرداری

تهران نمی‌بیند.

حجاب شورایی

خود هاشمی اما در این فرصت محدود، نقدی بر این دو به شک بودن دوستانش در انتخابش به عنوان شهردار کرد و در توئیتی نوشت: «بخشی از اصلاح‌طلبان فکر می‌کنند شهردار شدنم باعث از‌هم‌پاشیدگی شورای شهر می‌شود. برای ریاست شورا جایگزین هست اما بنا بود کسی نرود تا باب نشود. مثل حجاب بانوان است، اگر شل کنند دیگر نمی‌شود کنترل کرد! البته در این شرایط شهردار شدن ریسک بالایی دارد و امکان موفقیت دشوارتر از گذشته است.»

با این حساب رفتن هاشمی از شورای شهر به تعبیر خودش حکم حجاب خانم‌ها را دارد و حال باید دید که اصلاح‌طلبان چه تصمیمی در مورد آن می‌گیرند؛ این حجاب را شل می‌کنند و یک اصولگرا را به حریم شورا راه می‌دهند یا همچنان سفت و سخت این حجاب را نگه می‌دارند تا به جایی نرسد که دیگر نشود کنترلش کرد.

البته این تصمیم هرچه باشد، متاسفانه تصمیمی است در باب سیاست نه برای تهران!