سبد معیشت ماهانه کارگران روی عدد ۵۸ میلیون تومان ایستاد
حداقل حقوق فقط ۲۸درصد هزینه‌ها را پوشش می‌دهد
نسرین هزاره مقدم
نان در مشهد دوباره گران شد؛ ابتدا شبانه و مخفیانه با استفاده از کارتخوان دوم در نانوایی‌ها و سپس، مسئولان، آشکارا این گرانی را تایید کردند. این دومین دور گرانی نان در سال جاری‌ست.
براساس اعلام مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، سرانه مصرف روزانه لبنیات مردم ایران به ۱۶۰ گرم و حدود یک واحد رسیده، در حالی‌که استاندارهای حداقلی می‌گویند هر فرد باید روزانه ۲ واحد لبنیات مصرف کند
جمعه شانزدهم آبان، رئیس اتحادیه نانوایان شهر مشهد افزایش رسمی ۱۵درصدی قیمت نان را تأیید کرد و یک روز بعد یعنی هفدهم آبان، معاون برنامه‌ریزی و توسعه فرمانداری مشهد، از اجرای مصوبات جدید کارگروه آرد و نان شهرستان و آغاز اجرای قیمت اصلاحی نان یارانه‌ای خبر داد. «مرتضی حیدری» گفت: براساس مصوبه شورای تامین خراسان رضوی درباره کمک هزینه یارانه‌ای دولت، قیمت اصلاحی انواع نان یارانه‌ای در استان تعیین و برای اجرا به شهرستان‌ها ابلاغ شده است.
گرانی حداقل ۱۵درصدی نان در نیمه‌های آبان ماه در مشهد که به روال شوک قبلی گرانی باز هم از مشهد به سایر شهرها و استان‌ها و نهایتاً به پایتخت سرایت می‌کند، در حالی اتفاق افتاده که بنابر داده‌های رسمی مرکز آمار ایران، تورم نقطه به نقطه نان و غلات در مهرماه امسال ۱۰۰درصد بوده است. در واقع در یک سال اخیر، نان به تنهایی ۱۰۰درصد گران شده و حالا یک گرانی حداقل ۱۵درصدی هم در راه خواهد بود. مساله این است که آیا قرار است مردم، به خصوص حداقل‌بگیران و فرودستان در خرید نان خالی درمانده‌تر شوند و مقابل نانوایی‌ها دست و دلش‌شان بلرزد؟
توفیقی: دستمزد یک کارگر فقط برای ۶.۵ روز ماه کافی‌ست و باقی هزینه‌ها با ارزان‌خری، حاشیه‌نشینی و زندگی در حلبی‌آبادها، خوددرمانی یا زدن از هزینه‌های تحصیل و آموزش فرزندان جبران می‌شود
چرخه ثابت و تکراری گرانی در کشور
چرخه گرانی نان، یک چرخه ثابت تکراری‌ست. ابتدا نان در یکی از استان‌ها (معمولاً خراسان) گران می‌شود و بعد در یک بازه زمانی دو یا سه هفته‌ای، به کل کشور سرایت می‌کند اما گرانی فقط محدود به نان نیست.
در روزهای اخیر، «مجید میرلطیفی» عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس هشدار داد که «قیمت ماست به زودی دو برابر می‌شود و مردم دیگر نان و ماست هم نمی‌توانند بخورند».
در مورد دیگر، فروردین ماه امسال، قیمت دام زنده ۲۵۰هزار تومان بود که امروز به ۳۱۰هزار تومان رسیده است و با تداوم وضعیت کنونی در بازار نهاده‌های دامی، از این هم گران‌تر می‌شود.
همین امروز هم خیلی‌ها نمی‌توانند به طور مرتب شیر کیلویی ۴۵ هزار تومانی بخرند. برای یک زندگی سالم، یک خانواده ۳ نفر، هر ۱.۵ روز حداقل به یک لیتر شیر نیاز دارد که در ماه خرید ۲۰ لیتر شیر، حدود یک میلیون تومان می‌شود که برای کارگر حداقل‌بگیر با ۱۵ میلیون حقوق ماهانه، مبلغ کمی نیست. پول شیر خانواده به تنهایی یک میلیون تومان است و تعجبی نیست که براساس اعلام مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، سرانه مصرف روزانه لبنیات مردم ایران به ۱۶۰ گرم و حدود یک واحد رسیده (برای کارگران این شاخص باز هم پایین‌تر است)، در حالی‌که استاندارهای حداقلی می‌گویند هر فرد باید روزانه ۲ واحد لبنیات مصرف کند.
صعود مداوم نرخ سبد معیشت
با این حساب، در روزها و هفته‌های آینده، دوباره کالاهای اساسی سفره‌های مردم، از نان و غلات و زیرمجموعه‌های آن گرفته تا شیر و ماست و لبنیات گران می‌شود و یک شوک تورمی جدید در راه خواهد بود، آن‌هم در شرایطی که شاخص‌های تورمی مهرماه، همه حصارهای قیمتی سابق را پشت سر گذاشته و به معنای واقعی کلمه «رکوردشکن» بوده است.
همین امروز سبد معیشت حداقلی مرز ۵۰ میلیون تومان را پشت سر گذاشته و با هر تکانه تورم جدید (ولو کوچک و جزئی) کارگران دیگر نان و ماست خالی هم نمی‌توانند بخورند.
«فرامرز توفیقی» فعال کارگری که محاسبات مستقل سبد معیشت خانوارهای کارگری را انجام می‌دهد، در مورد گرانی‌ها به خصوص گرانی محتمل لبنیات می‌گوید: دولت کنترلی بر قیمت‌ها ندارد و مافیاها خودسرانه جولان می‌دهند و مسئول این گرانی‌ها هستند. حتی شیر و نهاده‌های دامی هم مافیا دارد و به همین دلیل، بی‌وقفه گران می‌شود. نهادها و شرکت‌هایی که از دامداران شیر خام می‌خرند و تبدیل به لبنیات مصرفی مردم می‌کنند، همگی دولتی، نیمه‌دولتی یا خصولتی هستند. از ابتدای سال تا امروز چند بار لبنیات گران شده است؟ خب چه کسانی پشت این گرانی‌ها هستند؟
او با بیان اینکه هر روز صبح متوجه می‌شویم چند قلم کالا گران شده، افزود: در این شرایط جز عجز و ناتوانی دولت چیزی نمی‌بینیم. گوشت و دام زنده هم به شدت گران شده و البته ما پشت پرده ماجرای تب برفکی و گرانی دام را نمی‌دانیم!
به گفته توفیقی، تورم نقطه به نقطه واقعی سبد خوراکی‌ها در مهرماه، بیش از ۹۰درصد است اما دولت با عددسازی، این شاخص را ۶۴درصد اعلام می‌کند. این فعال کارگری ادامه می‌دهد: نان اخیراً ۱۰۰درصد گران شده بود اما دوباره در مشهد گران شده و برخی اطلاعات از گرانی ۴۰درصدی نان در مشهد حکایت دارد.
دستمزدی که برای یک هفته بسنده است
اما سبد معیشت خانوارهای کارگری یعنی همان سبد رسمی شورای عالی کار که اسفند ماه سال قبل حدود ۲۴ میلیون نرخ‌گذاری شده بود، با این تورم کمرشکن ماه‌های اخیر، در مهرماه به چه رقمی رسیده است؟ توفیقی در پاسخ می‌گوید: نرخ همان سبد معیشت غیرواقعی با احتساب معیارهای محاسباتی رسمی، امروز به حدود ۵۸ میلیون تومان رسیده است. این عدد را ببینید و کنار حداقل دستمزد ۱۵ میلیون تومانی بگذارید. با این محاسبه، سطح پوشش حداقل دستمزد به زیر ۳۰درصد رسیده و در واقع حداقل حقوق فقط ۲۸درصد سبد معیشت خانوار را
پوشش می‌دهد.
او تصریح می‌کند: دستمزد یک کارگر فقط برای ۶.۵ روز ماه کافی‌ست و باقی هزینه‌ها با ارزان‌خری، حاشیه‌نشینی و زندگی در حلبی‌آبادها، خوددرمانی یا زدن از هزینه‌های تحصیل و آموزش فرزندان جبران می‌شود. در نهایت باز هم حفره‌های خالی‌ای باقی می‌ماند که با هیچ ترفند محیرالعقولی پُر نمی‌شود!
شکاف سنگین دستمزد و سبد معیشت بسیار حداقلی و غیرواقعی، بیش از ۳۰ میلیون تومان است. سوال این است، کارگری که از صبح تا شام زحمت می‌کشد و ۱۵ میلیون تومان یا کمی بیشتر حقوق می‌گیرد، این شکاف حدوداً ۳۰ میلیون تومانی را چطور پُر کند که خانواده‌اش بتوانند ادامه حیات بدهد و برای «بقا» به دردسر نیفتد؟!
دیدگاه تان را بنویسید