تیغ اصلاحات برای احیای صندوق‌های بازنشستگی روی گردن مزدبگیران
طبقه کارگر برای پایداری تامین اجتماعی حقوق‌زدایی می‌شوند
نسرین هزاره مقدم
اصلاحات مدنظر دولت برای زنده نگه داشتن صندوق‌های بازنشستگی به خصوص تامین اجتماعی، رویکردهای عموماً ضدکارگری بوده و نتیجه‌ای جز ضربه زدن به حقوق بیمه‌ای و دستمزدی کارگران ندارد. تامین اجتماعی دچار بحران جدی منابع و مصارف است ولی گویا قرار است حل این بحران به قیمت از دست رفتن حقوق کارگران تمام شود.
حبیبی: راه‌حل اساسی، خروج تامین اجتماعی از زیرمجموعه دولت، پرداخت بدهی سنگین دولت، جلوگیری از حیف و میل و اختلاس‌های کلان در شرکت‌های زیرمجموعه این نهاد و مقابله با فرارهای بیمه‌ای است
برخورداری از یک بازنشستگی آرام همراه با رفاهی نسبی در زمان سالمندی، حق کارگران است؛ کارگرانی که در زمان اشتغال و بازنشستگی، مزد و حقوق کافی ندارند و آنچه پایان هر ماه می‌گیرند، خوشبینانه برای هزینه‌های نیمی از ماه هم تکافو نمی‌کند؛ کارگرانی که از ایمنی و بهداشت کار محروم‌اند و قربانی حوادث روزافزون شغلی می‌شوند و کارگرانی که با وجود 30 سال بیمه‌پردازی و انباشت یک‌سوم دستمزد خود حق در صندوق تامین اجتماعی، در صورت بیماری باید بیش از ۵۰ تا ۷۰درصد هزینه‌های درمان را از جیب بپردازند. اما در روزهای اخیر، ادعاهایی در تعارض با حق قانونی کارگران در برخورداری از یک بازنشستگی شایسته، از سوی مقامات مسئول شنیده می‌شود که نشان می‌دهد پس از افزایش سن و سابقه بازنشستگی که با تعجیل بسیار از فروردین امسال اجرایی شد، نوبت به تغییر مبنای محاسبه مستمری و اصلاح ضدکارگری آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور
رسیده است.
به بهانه عدالت
به چند اظهارنظر، نگاهی می‌اندازیم. بیستم خرداد ماه، مدیرعامل تأمین‌اجتماعی گفت: مسأله درج مزد غیرواقعی در لیست بیمه باید با سازوکاری دقیق اصلاح شود. ملاک تعیین حقوق بازنشستگی، میانگین دو سال آخر پرداخت حق بیمه است و افزایش صوری دستمزد در این مدت، منصفانه نیست.
سالاری به شرایط بازنشستگی در سایر کشورها اشاره کرده و گفت: در بسیاری از کشورها، میانگین بلندمدت پرداخت حق بیمه ملاک بازنشستگی است. ما نیز در حال بازنگری در این زمینه هستیم تا هم عدالت رعایت شود و هم بیمه‌پرداز متضرر نشود. با اجرای این اصلاحات، از حجم بازرسی‌های سازمان کاسته خواهد شد زیرا ارتباط مستقیم و سازنده‌تری میان کارگر و کارفرما شکل می‌گیرد.
اما آیا در آن «بسیاری از کشورها» که مبنای ادعای مدیرعامل قرار گرفته، حداقل حقوق و مستمری یک‌سوم خط فقر است و با آن نمی‌توان 10 روز از ماه هم زندگی کرد؟ از این گذشته آیا آن کشورها هم تورم سنگین و فزاینده دارند به گونه‌ای که حقوق ۵ سال پیش کارگر، امروز دیگر پول توجیبی هم حساب نشود؟! چطور می‌خواهند مبنای محاسبه را میانگین بلندمدت پرداخت حق بیمه قرار دهند در حالی‌که ارزش حقوق ناچیز کارگران در طول گذشت سال‌ها به طور جدی تنزل یافته و حقوقی که کارگر مثلاً ۵ سال قبل می‌گرفته امروز پول یک کیسه گونی برنج هم نیست!
مشاغل سخت، زیر تیغ
ماجرای حقوق‌زدایی به تلاش برای تغییر مبنای محاسبه مستمری بازنشستگی ختم نمیشود. همان روز مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی ادامه داد: در حال حاضر، افراد می‌توانند در مشاغل سخت و زیان‌آور در سنین پایین، حتی ۳۶ سالگی، بازنشسته شوند. او تاکید کرد که «اصلاح آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور با مشارکت نمایندگان کارگران، کارفرمایان، وزارت بهداشت، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی تدوین شده است».
پیش از آن نیز در روزهای اول خرداد، نشستی در اتاق بازرگانی با هدف اصلاح ضدکارگری آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور برگزار شد که در آن به جای اعمال فشار بر کارفرمایان برای حذف سختی کار و ایمن‌سازی کارگاه، تصمیم بر این گرفته شد که برخی مشاغل حتی مشاغل معدنی از زمره مشاغل سخت و زیان‌آور خارج شوند و تغییراتی در دبیرخانه مشاغل سخت و زیان‌آور، به نفع تامین اجتماعی صورت پذیرد.
سالاری: در بسیاری از کشورها، میانگین بلندمدت پرداخت حق بیمه ملاک بازنشستگی است. ما نیز در حال بازنگری در این زمینه هستیم تا هم عدالت رعایت شود و هم بیمه‌پرداز متضرر نشود
جسم فرسوده‌ای که نای ادامه ندارد
«محمد» یکی از کارگران بیکارشده فولاد قروه در کردستان است که سال‌ها کار سخت آنها در کارخانه، بعد از انحلال این واحد فولادی نادیده گرفته شد. می‌گوید: بازنشستگی پیش از موعد من بعد از بیش از 20 سال کار در کوره ذوب پذیرفته نشد. ناچاراً من و همکارانم با وجود بیماری‌های سخت شغلی و فرسودگی جسمی سراغ کار جدید رفتیم... بعد از بیست و چند سال کار سخت، چند سال دیگر هم با جسم خسته و بیمار کار کردیم تا بازنشست شدیم.
او اضافه می‌کند: یکی دو تا از همکاران ما بعد از انحلال کارخانه و پیدا کردن کار جدید، جان خود را در اثر حوادث شغلی از دست دادند. برای نمونه، چند سال قبل، یکی از همکاران‌مان در آتش‌سوزی یکی از غرفه‌های میدان میوه و تره‌بار تهران دچار سوختگی شدید شد و جان خود را از دست داد.
شرایطی که سخت‌تر می‌شود
سختی کار بسیاری از کارگران مشاغل سخت، همین امروز هم به رسمیت شناخته نمیشود. کارگران فولاد، نفت و گاز و البته پیمانکاری معادن، سال‌ها دربه‌در واریز ۴درصد مشاغل سخت و برخورداری از بازنشستگی پیش از موعد می‌شوند و کارفرما واریز حقوق قانونی آنها را بر گردن نمی‌گیرد. قرار است شرایط برای این کارگران بازهم سخت‌تر شود.
«حسین حبیبی» فعال کارگری با بیان اینکه راه برون‌رفت از بحران تامین اجتماعی، حذف حقوق حداقلی کارگران نیست، گفت: مدیرعامل تامین اجتماعی قصد دارد با حذف حقوق قانونی کارگران، ازجمله حذف بازنشستگی پیش از موعد و کاستن از سطح مستمری‌ها، این صندوق بیمه‌گر را نجات دهد در حالی‌که راه‌حل اساسی خروج از بحران، اصلاح ساختار تامین اجتماعی و خروج این نهاد از زیرمجموعه دولت، پرداخت بدهی سنگین هزار همتی دولت به این صندوق، جلوگیری از حیف و میل و اختلاس‌های کلان در شرکت‌های زیرمجموعه این نهاد و مقابله با کارفرمایان خاطی و فرارهای بیمه‌ای است.
او تاکید کرد که «تامین اجتماعی باید حافظ منافع بیمه‌ای طبقه کارگر باشد نه اینکه خودش حقوق قانونی کارگران را پایمال کند».
مقصرانی که همیشه قسر درمی‌روند
افزایش سن و سابقه بازنشستگی از ابتدای امسال اجرایی شد و حالا به نظر می‌رسد، آستین‌ها را بلافاصله و بی‌درنگ بالا زده‌اند تا مبنای محاسبه مستمری را به ضرر کارگران تغییر دهند و بازنشستگی پیش از موعد را برای کارگران مشاغل سخت، سخت‌تر کنند. نکته اینجاست که همه اینها برای حفظ بقای تامین اجتماعی صورت می‌گیرد اما چرا کارگران باید حقوق خود را از دست بدهند تا تامین اجتماعی سر پا بماند و چرا مقصران اصلی بحران تامین اجتماعی تاوان نداده و نمی‌دهند؟!
دیدگاه تان را بنویسید