علل نشت گاز در پالایشگاه زرقان و فوت سه کارگر چه بود؟

حادثه مرگبار نشت گاز در پالایشگاه تولید بنزین و گازوئیل زرقان شیراز که تا اینجا منجر به فوت ۳ کارگر این پالایشگاه شده، دوباره موضوع حوادث مرگبار کار در واحدهای بزرگ را برجسته کرد.

به گزارش ایلنا، شامگاه شب شنبه دهم خردادماه، پس از نشت گاز سولفید هیدروژن در یکی از مخازن این پالایشگاه، خبر اعزام گروه‌های اورژانس به این واحد اعلام شد. در نهایت، خبر مرگ سه کارگر و مصدومیت ۱۳ نفر دیگر مخابره شد. «ابوالفضل اشرف منصوری» عضو شورای عالی حفاظت فنی وزارت کار و رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی مسئولان ایمنی در این رابطه گفت: در سال‌های گذشته از این واحد بازدید به عمل آوردیم و شاهد آن بودیم که جانمایی بسیاری از وسایل و تجهیزات اشتباه بوده و نوعی بی‌نظمی بر نظارت و پایش مجموعه پالایشگاه زرقان شیراز حاکم است. میزان ایرادات گرفته شده به این واحد از نگاه تیم بازرسی به حدی بود که مسئولان شرکت از ورود بازرسان ایمنی به هیچ وجه خشنود نبودند.

وی افزود: با توجه به گمانه‌زنی‌ها، نشت از مخازن در این واحد بیش از هر چیز می‌تواند ناشی از عدم تغییر تجهیزاتی باشد که تاریخ استفاده از آنها گذشته است. مسأله استهلاک مخازن، تجهیزات، دیواره‌ها و لوله‌ها و شیرها در پالایشگاه‌ها می‌تواند فاجعه بیافریند و به خاطر کمبود امکانات و مشکلات اقتصادی، برخی شرکت‌ها اراده کافی برای نوسازی تجهیزات و اورهال کردن به موقع تجهیزات و مخازن و... را ندارند. ریکاوری دیواره‌ها، شیرآلات و دریچه‌ها از ضرورت‌های مدیریت یک واحد پتروشیمی و پالایشگاهی است که به نظر در این حوزه، این واحد دچار مشکل 

بوده است.

اشرف منصوری با اشاره به خطرناک بودن اغلب گازهایی که در فرآیند تولید استفاده می‌شوند (مانند سولفید هیدروژن) اظهار کرد: ممکن است برخی بازرسی‌ها و نظارت‌های ایمنی نیز در این واحد ضعیف بوده باشد که نسبت به بهبود آن اقدام نشده است. در سال‌های اخیر در شورای حفاظت فنی، تذکرات فراوان درباره حوادث این‌چنینی دادیم اما متاسفانه فقدان گوش شنوا در میان برخی مدیران شرکت‌ها و مسئولان دولتی، به مرور این حوادث را عادی‌سازی کرد.

عضو شورای عالی حفاظت فنی اظهار کرد: نرخ حوادث کار در استان فارس قابل توجه است و مسئولان ایمنی واحدها هم امنیت شغلی ندارند. برای مثال، شهرداری شیراز در استان فارس ۷۰ نفر مسئول ایمنی را یک‌شبه اخراج کرده. در چنین شرایطی اگر در کنار قدیمی بودن و فرسودگی تجهیزات، شما کمبود یا ترس مسئول ایمنی از بیکاری را قرار دهید، به راحتی ریشه بروز این حوادث در واحدهای بزرگ 

را درمی‌یابید.

وی تاکید کرد: ممکن است ریشه حادثه، فرسودگی تجهیزات و ابزار و بدنه هم باشد. باید از قبل آزمون‌ها و تست‌های MDP مخصوص استحکام و عدم نشت و عدم فرسودگی از وسایل و اجسام و لوله‌ها و مخازن به عمل می‌آمد. تجهیزاتی که پایه فلزی دارند و در واحدهای خطرناک حضور دارند، نیازمند تست‌های «غیرمخرب» بدنه و تجهیزات هستند. در این تست‌ها، تیم ایمنی با اشعه لیزر مخصوص بدنه‌ها و مخازن و لوله‌ها و شیرآلات مشکوک به نشت را بررسی می‌کند و نتیجه را به شکل شفاف و با جزئیات ارائه می‌کند. این تست‌ها در واحدهای حساسی مثل تولیدکننده‌های بنزین و گازوئیل اهمیت ویژه‌ای دارند، به خصوص که برخی گازها مانند سولفید هیدروژن که تنها در اثر استنشاق باعث مرگ می‌شود، شناسایی می‌شوند.

رئیس انجمن صنفی مسئولان ایمنی کشور خاطرنشان کرد: البته علت اصلی حادثه زرقان شیراز باید بیشتر واکاوی شود. ممکن است به دلیل محیط ناایمن با وارد آمدن یک ضربه یا سقوط یک شی، شاهد نشت گاز یا انفجار در چنین واحدهایی باشیم یعنی حادثه ممکن است ناشی از تصادف هم باشد اما در این زمینه نیز پروتکل‌هایی در جهت ممانعت از بروز حادثه وجود دارد که باید عملیاتی شود.

اشرف منصوری در ادامه بیان کرد: سال‌ها قبل که از پالایشگاه شیراز بازدید کردیم، شاهد بودیم که علاوه بر جانمایی‌های غلط و به‌هم‌ریختگی‌ها، سیستم «ارت» و گریز برق پالایشگاه ایراد اساسی داشت. با توجه به محدودیت بازرسی‌ها، نمی‌دانیم که آیا به تذکرات مربوطه توجه شد یا خیر اما باید بدانیم شرایط ایمنی واحدها در این سال‌ها به سمت بدتر شدن پیش رفته است.

وی در پایان گفت: کلیه مسئولان ایمنی استان و مسئولان HSE و حفاظت فنی شرکت باید پاسخگوی حادثه باشند و بازرسی وزارت کار نیز موظف به ورود در این حوزه در کنار وزارت نفت است.