افزایش شدید هزینه‌های بهداشت و درمان در کشور و تورم نزدیک به 80درصدی در بخش دارو باعث شده تا بسیاری از مردم، قید سلامت خود را بزنند، به‌گونه‌ای که یک تحقیق نشان می‌دهد بالای 50درصد از مردم به دانپزشکی رجوع نمی‌کنند.

به گزارش اکوایران، بیش از یک سال و نیم از اجرای طرح دارویار با هدف حذف ارز ترجیحی و حرکت به سمت آزادسازی بازار ارز می‌گذرد و در این ماه‌ها خبرهای متفاوتی از بازار دارو شنیده می‌شود. بررسی‌های آکادمی سامان از فعالیت صنف داروخانه‌ها در این مدت نشان‌ می‌دهد که عملا اهداف این طرح که دولتی‌ها در ابتدای اجرا از آنها حکایت می‌کردند، عملی نشده و بازار دارو با تورمی ۸۰درصدی، کمبود دارو و مشکلات تامین داروهای کمیاب و خاص روبه‌رو شده است.

به گفته «فردین یزدانی» پژوهشگر و مشاور آکادمی سامان، داده‌های این آکادمی در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که ارزش مصرف داخلی دارو یعنی اندازه بازار داخلی طی سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ حدود ۹۸درصد رشد کرده یعنی از ۶۲ هزار میلیارد تومان به ۱۲۳هزار میلیارد تومان رسیده است. در مقابل حجم مصرف واقعی تعداد دارو، حدود ۱۸درصد رشد کرده یعنی وضعیت در سال ۱۴۰۱ بسیار تورمی بوده و تورمی حدود ۸۰درصد در بازار دارو اتفاق افتاده که نرخ بسیار بالایی است.

یزدانی توضیح می‌دهد که آزادسازی نرخ ارز از یک طرف نیاز صنایع دارویی را به نقدینگی افزایش داده و بسیاری از این صنایع برای تامین سرمایه در گردش با مشکل روبه‌رو شده‌اند و از طرف دیگر واردات دارو هم محدود شده است. در این مدت شاهد روند نزولی از نظر تعداد و ارزش واردات دارو بودیم و می‌توان گفت که کمتر از ۱۰درصد بازار مصرف داخلی مربوط به واردات دارو است که عمدتا داروهای کمیاب هستند و چون خیلی توان، سیاست یا جهت‌گیری دولت به سمت تامین کافی ارز با نرخ‌های مناسب برای واردات داروهای کمیاب نبود، مشکلاتی در بحث داروهای کمیاب هم پیش آورد.

افزایش هزینه‌های درمان خانوار

 به 12.5 میلیون تومان در سال

یکی از اهداف کلیدی طرح دارویار ثابت ماندن هزینه‌های درمان از جیب خانوارها بوده است. بررسی‌های آکادمی سامان نشان‌ می‌دهد که متوسط هزینه‌های درمان خانوارها در سال 1401 رقمی معادل 12.5 میلیون تومان بوده است.

به گفته پژوهشگر و مشاور آکادمی سامان، اگر بازار سلامت را به سه گروه کم‌درآمد، میان‌درآمد و پردرآمد تقسیم کرد، در شرایطی که هزینه درمان به طور متوسط ۱۲.۵ میلیون بوده، هزینه درمان خانوارهای کم‌درآمد ۴.۹ میلیون یعنی نزدیک ۵ میلیون تومان برآورده شده، هزینه درمان میان‌درآمدها ۱۱.۵ میلیون تومان و پردرآمدها ۲۹.۵ میلیون تومان بوده است.

یزدانی توضیح می‌دهد که کمیابی بسیاری از اقلام دارویی که از سال گذشته، یعنی بعد از اجرای دارویار آغاز شد، مجراهای تجاری بسیاری برای واردات غیررسمی دارو با قیمت بسیار گران ایجاد کردکه باعث شده بسیاری از خانوارها عملا قادر به تامین نیاز دارویی خود نباشند، به‌رغم اینکه بیمه درمان هم 

شده باشند.

پژوهشگر و مشاور آکادمی سامان می‌گوید: اگر دو گروه بالا و پایین را در جامعه در نظر بگیریم، شکاف بین گروه‌ها گسترش پیدا کرده است. هزینه‌های درمانی کم‌درآمدها نتوانسته متناسب با تورم حرکت کند تا میزان استفاده را ثابت نگه دارد. مهمترین مثال هزینه‌های دندانپزشکی است که عملا بخش زیادی از خانوارها مراجعه به دندانپزشک را فراموش کرده‌اند. طبق داده‌های ما حداقل ۵۰درصد خانوارها در یک سال مراجعه‌ای به دندانپزشک نداشتند، مگر در مواقع اضطرار و به میزان حداقل‌ها. این تورم یک شکافی ایجاد کرده در مصرف کلیه کالاها و دارو و درمان که ضروری‌تر است، شکاف بیشتر شده است.