۸۹ درصد از خانوارهای فقیر شهرنشین، محصل ندارند

طبق داده‌های بودجه خانوار در سال گذشته، تنها 9.5درصد از خانوارهای شهری که کمتر از 12 میلیون تومان در سال درآمد داشتند، دارای یک فرد محصل بوده‌اند. این در حالی است که این نسبت در خانوارهایی با درآمد بیشتر از 120 میلیون تومان در سال 25درصد است.

به گزارش اکوایران، «بودجه خانوار» یکی از مهم‌ترین داده‌هایی است که مرکز آمار به صورت سالانه منتشر می‌کند. طبق اطلاعات موجود در این گزارش، می‌توان خانوارهای کل کشور را براساس سطح درآمدی که دارند در 10 گروه تقسیم‌بندی کرد. براساس این دسته‌‌بندی، اولین گروه شامل خانوارهایی می‌شود که در سال 12 میلیون تومان یا کمتر درآمد دارند. آخرین گروه نیز شامل خانوارهایی است که در سال 120 میلیون یا بیشتر درآمد دارند.

داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که در سال 1401، تعداد افراد محصل در هر خانوار شهری براساس سطح درآمدی که این خانوار داشته متفاوت است. برای مثال، نزدیک به 90درصد از خانوارهای شهری با کمترین درآمد سالانه، حتی یک نفر محصل نیز در خانوار خود ندارند. این در حالی‌ست که هر چه به سطوح درآمدی بالاتر نزدیک می‌شویم این نسبت کاهش می‌یابد طوری‌که در بالاترین سطح درآمدی، تنها حدود نیمی از خانوارها بدون فرد محصل هستند. همچنین خانوارهای شهری با سطح درآمدی بیشتر از 120 میلیون تومان در سال، بیشتر از سایر خانوارها دارای یک نفر محصل در خانوار خود هستند.

گروه‌بندی   خانوارها   از  درآمد   12  میلیونی 

تا   بالای   120   میلیون تومان

برای دسته‌بندی درآمدی خانوارها روش‌های مختلفی وجود دارد که یکی از آنها دسته‌بندی براساس متوسط درآمد سالانه است. داده‌های بودجه خانوار مرکز آمار نشان می‌دهد که به این روش می‌توان کل خانوارهای کشور را در ده گروه درآمدی تقسیم‌بندی کرد. اولین گروه که نماینده کم‌درآمدترین قشر جامعه است شامل خانوارهایی می‌شود که در سال کمتر از 12 میلیون تومان درآمد دارند. باید توجه داشت که خانوار الزاما به معنای خانواده نیست بلکه نشان‌دهنده تعدادی از افراد است که با یکدیگر هم‌خرج هستند و یک‌ جا زندگی می‌کنند. طبق سرشماری سال 95، بعد خانوار در ایران 3.2 نفر است یعنی هر خانوار به طور میانگین 3.2 نفر جمعیت دارد. در این رده‌بندی، ثروتمندترین خانوارها در گروه درآمدی 120 میلیون تومان و بیشتر در یک سال، قرار می‌گیرند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال گذشته، 89.6درصد از خانوارهایی که 12 میلیون تومان یا کمتر از این مقدار در سال درآمد داشته‌اند، حتی یک محصل نیز در خانوار خود ندارند. همچنین از میان کل خانوارهای این رده درآمدی، 9.5درصد خانوارها دارای یک فرد محصل و 0.9درصد خانوارها دو محصل دارند.

هر چه از سمت خانوارهای کم‌درآمد به سوی خانوارهای با درآمد بالا حرکت کنیم، سهم خانوارهای بدون محصل کمتر و سهم خانوارهای دارای یک محصل بیشتر می‌شود. برای مثال، در سال 1401 از میان کل خانوارهایی که بین 12 تا 19.5 میلیون تومان در یک سال درآمد دارند، 80درصد خانوارها بدون یک فرد محصل و 13.8درصد آنها دارای یک فرد محصل هستند.

طبق داده‌های سال 1401، سهم خانوارهای بدون محصل با نزدیک‌شدن به درآمدهای بالاتر به شکل قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. برای مثال، از میان کل خانوارهایی که در سال بین 90 میلیون تا 120 میلیون تومان درآمد دارند، تنها 54.3درصد از آنها بدون محصل‌اند و بیش از 25درصد این خانوارها یک محصل دارند. همچنین 16.4درصد از آنها دو محصل و 3.6درصد از آنها 3 محصل در خانوار خود دارند.

بالاترین رده درآمدی مربوط به خانوارهایی است که در سال گذشته 120 میلیون تومان یا بیشتر در طول یک سال درآمد داشته‌اند. 50.9درصد از این خانوارها هیچ فرد محصلی ندارند اما بیش از 27.5درصد از این خانوارها دارای یک فرد محصل هستند. سهم خانوارهایی با 2، 3 و حتی 4 محصل نیز در این رده درآمدی بالا است. برای مثال، 18.3درصد از خانوارهای این گروه درآمدی 2 محصل و 2.8درصد از آنها 3 محصل در میان خود دارند. بنابراین به نظر می‌رسد که در سطوح درآمدی بالاتر امکان تحصیل‌کردن برای افراد بیشتری در یک خانوار فراهم می‌شود در حالی‌که این مشاهده در مورد خانوارهایی با درآمد پایین خلاف این رویه را نشان می‌دهد.