سیاه‌نمایی مدیران دولتی، مقدمه‌ای برای اجرای اصلاحات خشن پارامتریک بازنشستگی است
فساد و سوءمدیریت؛ معضل لاینحل صندوق‌های بیمه‌ای کشور
طی سال گذشته به طور متوسط هر 10 دقیقه یک نفر بازنشسته شده و به مستمری‌بگیران صندوق بازنشستگی کشوری افزوده شده است. این صندوق در بهترین حالت امسال حداقل باید 203 هزار میلیارد تومان حقوق به افراد تحت پوشش خود پرداخت کند؛ رقمی معادل یک‌سوم درآمدهای نفتی که صندوق در نظر دارد تمام این حقوق را از جیب بودجه بپردازد. عمق بحران صندوق بازنشستگی کشوری به حدی بالا است که در توصیفش از فروش کیش، قشم و خوزستان برای پرداخت حقوق به بازنشستگان سخن به میان آمد؛ سخنی که البته با قیاس حاشیه‌سازی مطرح و به برکناری گوینده آن منجر شد.
به گزارش اکوایران، تعداد بازنشستگان صندوق بازنشستگی کشوری از مرز یک میلیون و 600هزار نفر گذشته است. براساس آمارهای صندوق بازنشستگی کشوری، تعداد بازنشستگان حقوق‌بگیر این صندوق در پایان سال 1401 به یک میلیون و 658هزار و 831 نفر رسیده که نسبت به پایان سال 1400 حدود 3.5درصد افزایش یافته است.
براساس گزارش‌ها، طی سال گذشته بیش از 55هزار نفر به تعداد حقوق‌بگیران صندوق بازنشستگی کشوری افزوده شده است. مطابق این عدد، در واقع هر 10 دقیقه یک نفر بازنشسته شده و حقوق‌بگیر این صندوق شده؛ صندوقی که کسورات پرداختی شاغلین کفاف آن را نمی‌دهد و هر سال بخش قابل توجهی از بودجه برای پوشش هزینه‌های و پرداخت حقوق بازنشستگان به آن تعلق می‌گیرد.
با توجه به اینکه در گزارش این صندوق، میانگین اولین حقوق بازنشستگی در سال 1401 حدود 10.2 میلیون تومان به ثبت رسیده، می‌توان گفت تنها در سال گذشته 566 میلیارد تومان به صورت ماهانه و در مجموع 6.8 هزار میلیارد تومان طی یک سال به هزینه‌های صندوق بازنشستگی کشوری برای پرداخت حقوق بازنشستگان افزوده شده است. این درحالی است که طی همین دوره تنها حدود 14هزار و 400 نفر به شاغلان کشوری اضافه شده، به این معنا که تعداد افرادی که بازنشسته می‌شوند بیش از 3.5 برابر افرادی است که جذب مشاغل دولتی می‌شوند.
طبق آخرین گزارش‌ها، تعداد اعضای جامعه بازنشستگان صندوق کشوری به یک میلیون و 658هزار نفر رسیده و میانگین حقوق حقوق‌بگیران در سال 1401 (کل برقراری‌ها) معادل 8.6 میلیون تومان بوده است.
با فرض اینکه در سال 1402 هیچ فردی به تعداد بازنشستگان صندوق بازنشستگی کشوری اضافه نشود و تنها میزان افزایش حقوق‌ها در سال 1402 (معادل 20درصد) در نظر گرفته شود، می‌توان گفت صندوق بازنشستگی کشوری در بهترین حالت امسال حداقل باید 203 هزار میلیارد تومان حقوق به افراد تحت پوشش خود پرداخت کند.
حال اگر تصور کنیم در سال جاری به میزان میانگین بازنشسته‌های افزوده شده در پنج سال اخیر، به حقوق‌بگیران این صندوق اضافه شود، محاسبات جهش مهمی را رقم خواهد زد.
در پنج سال گذشته به طور متوسط 52هزار و 800 نفر به صندوق بازنشستگی کشور افزوده شده است. در سال 1401 مجموع کل حقوق‌بگیران برابر با یک میلیون و 635هزار نفر بوده که با جمع میانگین محاسبه شده برابر با یک میلیون و 687هزار و 800 نفر خواهد بود. در این صورت اگر رشد 20درصدی حقوق فرض شود، درآمد ماهانه هر فرد معادل به 10 میلیون و 375هزار تومان خواهد رسید. در نتیجه مشاهده می‌شود رقمی که صندوق در این حالت باید به حقوق‌بگیران خود بپردازد برابر با 208هزار و 735 میلیارد تومان به دست می‌آید.
گزارش بودجه سال 1402 نشان می‌دهد سهمی که برای مصرف صندوق بازنشستگی کشوری در نظر گرفته شده معادل 207 همت است؛ رقمی معادل یک‌سوم درآمدهای نفتی که صندوق در نظر دارد تمام این حقوق را از جیب بودجه بپردازد.
فروش سرزمین مادری برای پرداخت هزینه‌های صندوق بازنشستگی
در واقع حجم کسری صندوق بازنشستگی کشوری به قدری زیاد است که علاوه بر منابعی که از کسورات حقوق شاغلان دریافت می‌کند به میزان یک سوم درآمدهای نفتی را نیز برای پوشش هزینه‌هایش درخواست کرده است.
همین موضوع می‌تواند عمق بحران و نابه‌سامانی را در وضعیت صندوق بازنشستگی کشوری و دیگر صندوق‌های بازنشستگی نمایان کند؛ بحرانی که طی سال‌های اخیر نسبت به آن هشدارهای بسیاری داده شد تا جایی که «سجاد پادام» مدیرکل برکنار شده بیمه‌های اجتماعی وزارت کار، اخیرا طی اظهاراتی از فروش کیش، قشم و خوزستان برای تامین حقوق بازنشستگان سخن گفت؛ توصیفی که البته بیان آن صدای خیلی‌ها را درآورد.
در سال‌های گذشته پرداختی حق بیمه شاغلان کفاف هزینه‌های صندوق بازنشستگی کشوری را نمی‌دهد و این صندوق همواره برای پر شدن و تامین منابع مالی مورد نیاز خود نیازمند کمک دولت و سهم‌خواهی از بودجه است. وابستگی صندوق بازنشستگی کشوری به بودجه طی سال‌های اخیر روند صعودی داشته و این وابستگی در سال 1402 نیز تشدید شده است.
حیدری: اظهارنظرهای ناامیدکننده درباره ورشکستگی صندوق‌های بازنشستگی می‌تواند مقدمه شروع خشن‌ترین و افراطی‌ترین اصلاحات و تغییرات پارامتریک مثل افزایش سن و سابقه برای بازنشستگی باشد
مدیریت ناکارآمد و فساد در صندوق بازنشستگی کشوری نیز باعث شده که این صندوق با مشکلات مالی مواجه شود. در همین خصوص برخی از مدیران صندوق بازنشستگی کشوری در گذشته به دلیل فساد و سوءمدیریت به دادگاه رفته و محکوم شده‌اند.
همچنین سرمایه‌گذاری‌های ناموفق صندوق بازنشستگی کشوری در برخی از پروژه‌های بزرگ نیز باعث شده که سرمایه‌های این صندوق و انباشت چندین سال زحمت کارکنان دولت به طور نامناسب مدیریت شود و مشکلات مالی را افزایش دهد.
بحران صندوق بازنشستگی کشوری و مهم‌تر از آن افزایش وابستگی به بودجه عمومی کشور می‌تواند باعث شود که ثبات اقتصادی کشور به خطر بیفتد. این مشکل می‌تواند باعث ناامیدی بخشی از جامعه نسبت به آینده شود؛ ناامیدی‌ای که به افزایش نارضایتی و ناامنی در جامعه منجر می‌شود و کار را به جایی می‌رساند که یک مسئول این حوزه، از خاک‌فروشی سرزمین در بیان توصیف مشکلات آن و راه‌حل این مشکلات سخن می‌گوید.
صندوق‌های قابل نجات؛
اسیر سیاه‌نمایی‌های مسئولان
«علیرضا حیدری»، نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری در این باره گفت: اظهارات یکی از مقامات پیشین وزارت کار سخنانی است که اصلا در صلاحیت کارشناسی وی نبوده است. اولا از کجا فهمید که کشور ایران می‌تواند شبیه کشور یونان شود؟ ثانیا از کجا مشخص است که وضعیت صندوق‌های بازنشستگی و سلامت ما مشابه صندوق‌های سلامت و بازنشستگی یونان است؟ اقتصاد ایران و یونان هزار و یک تفاوت دارند که بحث تفاوت ضریب پشتیبانی صندوق‌های بازنشستگی تنها یکی از آنهاست.
مدیریت ناکارآمد و فساد در صندوق بازنشستگی کشوری باعث شده این صندوق با مشکلات مالی مواجه شود چنانچه برخی از مدیران سابق این صندوق به دلیل فساد و سوءمدیریت به دادگاه رفته و محکوم شده‌اند
وی افزود: این گونه اظهارات باعث ایجاد ناامنی در جامعه شده و تصمیم مقامات مربوطه درباره برکناری گوینده این سخنان صحیح بود. منتقدان وضعیت صندوق‌های بازنشستگی نیز هشدار می‌دهند اما با چنین سخنانی باعث تشویش اذهان و ایجاد ناآرامی در کسانی که قرار است با سپردن بخشی از درآمد خود در قالب کارگر و کارفرما به صندوق‌های بازنشستگی احساس امنیت کنند، نمی‌شوند. اظهارنظر درباره ضرورت فروش زمین‌های کشور خطر امنیت اجتماعی دارد. هرکس چنین چیزی را بشنود، دچار این سوال در ذهن خود می‌شود که آیا حق بیمه واریزی من به صندوق‌ها در آینده باعث استفاده از خدمات بازنشستگی و درمان می‌شود؟
حیدری تاکید کرد: این سخنان ناامیدکننده را بگذارید در کنار مدیرعامل تامین اجتماعی که مدام درباره صندوق‌های بازنشستگی ابراز امیدواری کرده و آینده را روشن می‌داند.
نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری تصریح کرد: البته حرف ما سفیدنمایی و ندیدن مشکلات به سیاق مدیرعامل تامین اجتماعی نیست، بلکه حرف ما این است که نباید ناامیدی به جامعه داد زیرا تحولات اقتصادی و اجتماعی در کشورها به سرعت درحال رخ دادن است و به خاطر شرایط خاصی که بر اقتصاد جهانی حاکم است، نمی‌توان به راحتی درباره آینده پیش‌بینی کرد.
این کارشناس حوزه تامین اجتماعی گفت: اظهارنظرهای ناامیدکننده درباره ورشکستگی صندوق‌های بازنشستگی می‌تواند مقدمه شروع خشن‌ترین و افراطی‌ترین اصلاحات و تغییرات پارامتریک در صندوق‌های بازنشستگی مثل افزایش سن و سابقه برای بازنشستگی باشد.
وی افزود: اصلاحات خشن به معنای رادیکال‌ترین نوع تغییرات در سن و سابقه بازنشستگی است که در مخیله برخی مدیران تامین اجتماعی، اقتصاددانان، وزارت کار، دولت و حتی مجلس وجود دارد. برای مثال اگر اصلاحات مورد توافق و منطقی‌تر در سن و سابقه سالی ۳ ماه باشد، ناگهان گفته شود که سالی یک سال سن بازنشستگی را افزایش داده شود و به این ترتیب طی یک دوره پنج‌ساله ناگهان ۵ سال به سن بازنشستگی افزوده می‌شود.
حیدری تصریح کرد: اظهارات شتابزده مسئولان درباره وضعیت بد در هر حوزه‌ای ازجمله وضعیت یارانه، قیمت، صندوق و... معمولا مقدمه یک‌سری تصمیمات است که پیش‌درآمدهای آن درحال آماده‌سازی است. بی‌اعتبار ساختن پایداری صندوق‌های بازنشستگی یکی از اهدافی است که در گفتن چنین سخنانی مدنظر عده‌ای است.
دیدگاه تان را بنویسید