آیین‌نامه مشاغل سخت با همکاری اتاق بازرگانی و دولت تغییر می‌کند
تصمیم‌سازی برای کارگران معادن و کوره‌های ذوب پشت درهای بسته
نسرین هزاره مقدم
کارگری را در نظر بگیرید که در یک معدن زغال‌سنگ کار می‌کند، هوا کم است و ریه‌ها هر روز در معرض خطر قرار دارد یا کارگر دیگری که در یک کارخانه رنگ‌سازی مشغول است و هر شیفت کاری مقدار زیادی سموم مختلف تنفس می‌کند یا کارگری که کنار کوره ذوب فلز ایستاده و هرم آتش سهم او از کار هر روزه است؛ حال سرنوشت همه این کارگران قرار است در دست اتاق بازرگانی باشد. نامه‌نگاری‌های رئیس اتاق بازرگانی با وزارت اقتصاد و نامه‌نگاری‌های پیرو آن با معاون رئیس‌جمهور، قرار است «پیش‌نویس اصلاحیه آیین‌نامه مشاغل سخت و زیانآور» را که در اتاق بازرگانی ایران تهیه شده، بدون اطلاع یا مشارکت کارگران در عرض دو هفته به یک مصوبه هیات دولت تبدیل کند!
اتاق بازرگانی بدون توجه به وظایف ساختاری و قانونی خود، مدت‌هاست که دست روی آیین‌نامه مشاغل سخت و زیانآور گذاشته، موضوعی که اصلاً به این نهاد اقتصادی مربوط نیست. به گفته «احسان سهرابی»، عضو اسبق شورای عالی حفاظت فنی وزارت کار «اگر قرار بر اصلاح باشد، این اصلاحات باید در شورای عالی حفاظت فنی و با مشارکت مستقیم تشکل‌های کارگری و نمایندگان کارگران صورت بگیرد». جالب است که حالا بدون توجه به این ضروریات قانونی، نهادهای متولی، پیش‌نویس اصلاحی اتاق بازرگانی ایران را به رسمیت شناخته‌اند و نامه‌نگاری کرده‌اند تا این پیش‌نویس، مصوب، قانونی و لازم‌الاجرا شود!
قرار است پیش‌نویس تغییر آیین‌نامه مشاغل سخت و زیانآور که در اتاق بازرگانی ایران تهیه شده، بدون اطلاع یا مشارکت کارگران در عرض دو هفته به یک مصوبه هیات دولت تبدیل شود
روال کار برای تهیه یک پیش‌نویس ضدکارگری
اصلاحات زیرپوستی قوانین کار و تامین اجتماعی بدون مشارکت کارگران مدت‌هاست کلید خورده و در این میان، اتاق بازرگانی ایران میان‌دار اصلی‌ست و بیشترین گام‌ها را در این مسیر برمی‌دارد. اعضای این اتاق، ابتدا نقشه‌های گنج‌آفرین اما در باطن رنج‌آفرین را به دولت سیزدهم پیشنهاد کردند و بعد در راستای اجرایی کردن اهداف خود، سراغ آیین‌نامه مشاغل سخت و زیانآور رفتند. نشست‌هایی از نهم شهریورماه با حضور نمایندگان دولت ازجمله وزارت اقتصاد در اتاق بازرگانی برگزار شد که نتیجه آن، پیش‌نویسی است که قرار است تبدیل به یک مصوبه لازم‌الاجرا شود.
پنجم بهمن ماه، دبیر سرمایه انسانی هیات دولت، نامه وزیر اقتصاد را برای چند مدیر ارشد دولتی ازجمله وزیر کار، رئیس بنیاد شهید، رئیس سازمان برنامه و بودجه، رئیس سازمان محیط‌زیست و معاون حقوقی رئیس‌جمهور ارسال کرد. در آن، از این مقامات خواسته شده «ظرف 15 روز» در مورد اصلاح آیین‌نامه مشاغل سخت و زیانآور که به پیوست نامه آمده، نظر بدهند و بعد این پیش‌نویس اصلاحی در هیات دولت مطرح خواهد شد. این نامه که برای هیچ‌یک از تشکل‌های کارگری کشور ارسال نشده و اساساً کارگران سوژه نظرخواهی قرار نگرفته‌اند، پیرو نامه پنجم دی ماه «شافعی» رئیس اتاق بازرگانی به شماره ۷۹۸ به وزیر اقتصاد، نوشته شده است.
اگر بخواهیم موضوع را جمع‌بندی کنیم باید بگوییم از تابستان امسال جلسات اتاق بازرگانی در مورد آیین‌نامه مشاغل سخت و زیانآور بدون حضور کارگران برگزار شد. خروجی این نشست‌ها یک متن اصلاحی‌ست که در قالب پیش‌نویس به وزیر اقتصاد ارسال شده و در نهایت در نامه پنجم بهمن، باز هم بدون اطلاع و حضور کارگران، از چند مدیر و وزیر در مورد این اصلاحیه نظرخواهی کرده‌اند تا در نهایت در پایان بهمن، این اصلاحیه با تصویب هیات دولت به یک آیین‌نامه جدید و لازم‌الاجرا بدل شود.
همان‌طور که مشخص است در تمام مراحل کار و برخلاف تمام مقاوله‌نامه‌های بین‌المللی، کارگران حذف شده‌اند. این روند چیزی نیست جز تصمیم‌سازی برای سرنوشت جمعی کارگران معادن، کارخانجات رنگ‌سازی، صنایع شیمیایی و کوره‌های ذوب، پشت درهای بسته اتاق بازرگانی و تلاش برای تصمیم‌سازی با فوریت قبل از پایان بهمن!
سهرابی: مهم‌ترین ایراد کار، نادیده گرفته شدن سه‌جانبه‌گرایی‌ست. اتاق بازرگانی اصلاً حق مداخله در این مسائل کارگری را ندارد. گذشته از این ایراد ماهوی، پیش‌نویس تهیه شده، ایرادات ساختاری بسیار دارد
ایرادات ماهوی و ساختاری پیش‌نویس به ظاهر اصلاحی
احسان سهرابی در رابطه با این موضوع می‌گوید: بدون حضور نماینده کارگر، پیش‌نویسی نوشته‌اند و رئیس اتاق بازرگانی کار را تمام شده دانسته و نامه به وزیر اقتصاد نوشته است. این نامه برای آقای مخبر فرستاده شده و از طریق منابع انسانی معاون رئیس‌جمهور، برای چند وزیر و مدیر دولتی ارسال شده تا ظرف دو هفته نظر بدهند، بدون اینکه کار از مجرای قانونی یعنی شورای عالی حفاظت فنی عبور کند.
عضو اسبق شورای عالی حفاظت فنی اضافه می‌کند: مهم‌ترین ایراد کار، نادیده گرفته شدن سه‌جانبه‌گرایی‌ست. اتاق بازرگانی اصلاً حق مداخله در این مسائل کارگری را ندارد. چرا باید فعالان بازرگانی برای کارگران تعیین تکلیف کنند؟ گذشته از این ایراد ماهوی، پیش‌نویس تهیه شده، ایرادات ساختاری بسیار دارد. الان هیات‌های بدوی و تجدیدنظر بررسی مشاغل سخت و زیانآور در ادارات کار قرار دارد اما این آیین‌نامه، هیات‌ها را به سازمان تامین اجتماعی منتقل کرده است. تامین اجتماعی در ماجرای سخت و زیانآور، ذینفع است و معمولاً تصمیمات کمیسیون‌های اداره کار را نمی‌پذیرد. حالا مرجع تصمیم‌گیر را خود تامین اجتماعی قرار داده‌اند که کاملاً به ضرر کارگران است.
مساله بعدی، قرار گرفتن نماینده تامین اجتماعی در گروه بازرسی کارگاهی‌ست که تا پیش از این سابقه نداشته است. حالا در پیش‌نویس جدید، نماینده تامین اجتماعی در گروه بازرسی آمده و در نتیجه این سازمان که باید وظیفه پرداخت بار مالی بازنشستگی پیش از موعد کارگران مشاغل سخت را برعهده بگیرد، خود عامل بازرسی میدانی‌ست که به گفته سهرابی، باز هم برای کارگران دردسرساز است.
او اضافه می‌کند: در آیین‌نامه فعلی، تعداد اعضای هیات بررسی پنج نفر است که یک نفر از آنها نماینده سازمان تامین اجتماعی است. در این اصلاحیه، تعداد نمایندگان تامین اجتماعی به دو نفر افزایش یافته و اینجا باز هم سهم سازمان مجری و ذینفع زیاد شده است. چنین چیزی در شیوه‌های رسیدگی در ایران معمول نبوده است که یکی از طرفین ماجرا که اینجا سازمان تامین اجتماعی‌ست، در تعیین تکلیف ماجرا و تصمیم‌گیری برای آن، تاثیرگذار و ذی‌مدخل باشد. یک سال و نیم است که اتاق بازرگانی خیز برداشته تا حقوق کارگران مشاغل سخت را با مقررات‌زدایی از میان بردارد، حالا گویا تا رسیدن به هدف یک قدم بیشتر نمانده است...
کارگران به اتاق‌های دربسته راه ندارند
اساساً چرا سرنوشت هزاران کارگر به دست اتاق بازرگانی افتاده است؟ خروجی این اتاق، به نام اصلاحیه آیین‌نامه مشاغل سخت و زیانآور، حتی یک امضای کارگری پای خود ندارد و جالب اینجاست که هیچ یک از مدیران و وزرای دریافت‌کننده نامه به این آیین‌نامه ضدکارگری ایراد ماهوی نگرفته‌اند و نپرسیده‌اند که چرا کارگران هیچ رد پا و نقشی در این اصلاحیه ندارند. سهرابی تمام مراحل کار را «آمرانه» و «غیردموکراتیک» توصیف و تاسف را در یک جمله خلاصه می‌کند: «فقط در رسانه‌ها از افزایش تعداد تشکل‌های کارگری و تشکل‌سازیِ مدام می‌گویند اما این فقط پروپاگاندا و تبلیغات است. در عمل، کارگران به اتاق‌های دربسته راه ندارند و مشارکت‌شان صفر مطلق است».
دیدگاه تان را بنویسید