تقسیم درست بودجه؛ راهی برای خالی نماندن سفره‌های مردم
درآمدهای پنهانی که ردی از آنها نیست
نسرین هزاره مقدم
«دو سال پیگیری کردم از شرکت ملی گاز و شرکت نفت. نامه نوشتم و به مجلس دعوت کردم اما یک برگ سند به ما ندادند...». اینها بخشی از صحبت‌های یک عضو کمیسیون انرژی مجلس در خرداد ماه سال جاری در انجمن مهندسی شیمی‌ست؛ صحبت‌هایی در مورد درآمد ۹۰هزار میلیارد تومانی شرکت ملی گاز که در بودجه سنواتی منظور نمی‌شود و به گفته این نماینده مجلس «بدون حساب و کتاب و نظارت است».
مالک شریعتی نیاسر می‌گوید این بودجه‌ها در تمام دولت‌ها بوده و شرکت نفت همیشه چنین درآمدهایی داشته است؛ درآمدهایی که دولت‌ها در ید اختیار دارند و هزینه‌کرد آنها هرگز مشخص نمی‌شود. او از اصطلاح «گوشت لخم دولت» برای این بودجه‌ها استفاده کرده است. عضو کمیسیون انرژی مجلس در ادامه عدد و رقم ارائه می‌دهد و می‌گوید: «در سال ۱۴۰۰ درآمد پیش‌بینی شده دولت برای شرکت گاز ۴۷هزار میلیارد تومان بود اما درآمد محقق شده به ۶۷هزار میلیارد تومان رسید. در سال ۱۴۰۱ هم پیش‌بینی دولت ۹۰هزار میلیارد تومان بوده است... این درآمدها هرگز در بودجه سنواتی دولت نیامده و نمی‌آید...».
حبیبی: ایران، کشوری ثروتمند است ولی توزیع ناعادلانه و ظالمانه ما را به اینجا رسانده است. ابتدا فقیرمان می‌کنند بعد در مقام قهرمان و منجی و دلسوز و خادم مردم، برایمان نسخه درمانی می‌پیچند. این بزرگترین ظلم به مردم است
این صحبت‌ها نشان می‌دهد که اگر پول‌ها درست و با حساب و کتاب و نظارت هزینه شود، بودجه برای اشتغال‌زایی، برای رفع بحران صندوق‌ها و برای تحقق اصل ۲۹ قانون اساسی (تامین خدمات بیمه‌ای و درمانی رایگان برای آحاد مردم) وجود دارد. ۹۰هزار میلیارد تومان درآمدی که نماینده مجلس ادعا می‌کند شرکت ملی گاز استحصال کرده اما در بودجه سنواتی نیاورده و لاجرم جزو خزانه بیت‌المال نمی‌آید، دقیقاً برابر با مبلغی‌ست که امسال قرار بود دولت به سازمان تامین اجتماعی پای بخشی از بدهی‌های تاریخی خود بپردازد که آخر سر آن را با واگذاری بخشی از سهام پالایش نفت شازند تسویه کرد.
درآمدهایی که هزینه‌کردشان مشخص نیست
این قیاس عددی فقط نشان می‌دهد که آن بودجه بدون نظارت و حساب و کتاب، عدد بسیار قابل توجهی‌ست و اگر این مبلغ، صرف بخشی از وظایف دولت در قبال مردم به خصوص دهک‌های فرودست شود، می‌تواند بخش قابل توجهی از خلاها و ضعف‌های موجود را پر کند. برای نمونه می‌تواند صرف تجهیز درمانگاه‌های تامین اجتماعی در مناطق محروم کشور شود تا بازنشستگان و کارگران کم‌درآمد بدون هزینه کردن میلیون‌ها تومان از جیب خالی، دارو و درمان دریافت کنند یا می‌تواند صرف ایجاد اشتغال برای صدها و هزاران جوان تحصیل‌کرده بیکار شود تا مجبور نباشند در مترو دست‌فروشی کنند یا با موتور و ماشین اقساطی، مسافرکشی کنند.
همچنین می‌توان با این پول تعداد زیادی واحد مسکونی ساخت تا بخش قابل توجهی از کارگران و بازنشستگان و دهک‌های فرودست که فاقد مسکن هستند، خانه‌دار شوند و از رنج بی‌سرپناهی نجات پیدا کنند. مگر اصل ۳۱ قانون اساسی تاکید ندارد که دولت باید برای کارگران و روستاییان، مسکن شایسته فراهم کند پس چرا بیش از ۶۰درصد این جمعیت همچنان بی‌خانه و اجاره‌نشین هستند؟
کمبود بودجه، بهانه‌ای برای شانه‌خالی کردن از وظایف حاکمیتی
یک کار دقیق اقتصادی نیاز است تا بتوان تعیین کرد با همین ۹۰هزار میلیارد تومان، چند فرصت شغلی شایسته می‌توان به وجود آورد، چند درمانگاه و مرکز درمانی تاسیس کرد یا چند واحد مسکن می‌توان ساخت اما در هر حال، تردیدی نیست که با این مبلغ هنگفت خیلی کارها می‌شود کرد.
در چنین شرایطی‌ست که «ساخت سالی یک میلیون مسکن» یا «ایجاد یک میلیون شغل در سال»، وعده‌های اجرانشده‌ای‌ست که هیچ نشانه‌ای هم از تحقق آن وجود ندارد. وزیر راه و شهرسازی جدید هم به محض روی کار آمدن به صراحت اعلام کرد که نمی‌توانیم سالی یک میلیون مسکن بسازیم! باید پرسید چرا با وجود اینکه بودجه‌های این‌چنینی در کشور داریم، وعده‌های مسکن و اشتغال و الزامات درمان و بیمه و شغل شایسته بر زمین می‌ماند و به جایی نمی‌رسد؟
بودجه رفاهی مردم باید شفاف‌سازی شود
«حسین حبیبی» عضو هیات مدیره کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور در این باره می‌گوید: باید مطالبه‌گری کارگران از چنین نقاطی شروع شود. مطالبه‌گری ساختاری و اصولی به این معناست که بدانیم دقیق، درآمدها چقدر است و چه میزان از آن صرف بهبود معیشت مردم می‌شود. اظهارات این نماینده مجلس در ارتباط با درآمدهای شرکت ملی گاز، نشان می‌دهد که ادعاهای دولت‌مردان مبنی بر اینکه بودجه و پول نیست و نمی‌توانیم شغل ایجاد کنیم، نمی‌توانیم مردم را بیمه کنیم، نمی‌توانیم برای کارگران خانه بسازیم و... به هیچ وجه صحت ندارد. باید با قدرت مطالبه‌گری کنیم تا بگویند این درآمدها کجا هزینه می‌شود که هیچ سندی از آن در کار نیست و سودی به کارگران و فرودستان و عموم مردم نمی‌رسد.
شریعتی نیاسر: سال قبل درآمد پیش‌بینی شده دولت برای شرکت گاز ۴۷هزار میلیارد تومان بود اما درآمد محقق شده به ۶۷هزار میلیارد تومان رسید. امسال پیش‌بینی دولت ۹۰هزار میلیارد تومان بود. این درآمدها هرگز در بودجه سنواتی نیامده و نمی‌آید
فقیرمان می‌کنند، بعد در مقام قهرمان ظاهر می‌شوند
این فعال کارگری به زمزمه‌های «احیای طرح استاد-شاگردی» به عنوان راهکار مطلوب دولتی‌ها برای ایجاد اشتغال اشاره می‌کند و می‌گوید: می‌گویند پول نیست و با طرح استثماری استاد-شاگردی باید شغل برای جوانان ایجاد کرد یعنی آنها را بدون مزد و مواجب همه جوره سر کار گذاشت! به دنبال معافیت کارگاه‌های کوچک و متوسط از پرداخت حداقل دستمزد هستند. به دنبال این هستند که حداقل دستمزد را گره بزنند به بهره‌وری. می‌گویند اگر حداقل دستمزد افزایش یابد، تورم افزایش می‌یابد و بیکاری در اثر تعدیل نیرو زیاد می‌شود و کارگران پاکستانی و... می‌آوریم در حالی‌که پول هست و صرف ما کارگران نمی‌شود. کشور ایران، کشوری ثروتمند و غنی از منابع درآمدی‌ست ولی توزیع ناعادلانه و ظالمانه ما را به اینجا رسانده است. ابتدا فقیرمان می‌کنند بعد در مقام قهرمان و منجی و دلسوز و خادم مردم، برایمان نسخه درمانی می‌پیچند. این بزرگترین ظلم به مردم به ویژه به کارگران است.
به گفته حبیبی، ریشه مشکلات در جایی دیگر است اما به دنبال حل موقتی بحران‌ها در جایی دیگر هستند: «شیوه اداره امور اقتصادی و اولویت‌گذاری بودجه مشکل دارد اما نداری را بهانه می‌کنند تا از حقوق کارگران بزنند. دولتی‌ها تامین اجتماعی را با نپرداخت بدهی به این روز نشانده‌اند و می‌خواهند با افزایش سن بازنشستگی یعنی از جیب کارگران مشکل را حل کنند. بودجه برای اشتغال‌زایی اختصاص نمی‌دهند و می‌خواهند مشکل بیکاری را با استاد-شاگردی حل کنند!».
لزوم تغییر سیاست‌گذاری‌ها در کشور
اگر سیاست‌گذاری‌ها به گونه‌ای دیگر بود و بهبود زندگی مردمان فرودست، اولویت بالا را داشت با همین پول‌ها نظیر آن ۹۰هزار میلیاردی که عضو کمیسیون انرژی مجلس گفته، بسیار کارها می‌شد صورت داد. امروز کارگران خانه ندارند، معاش شایسته ندارند، درمان رایگان ندارند و دست‌شان به زحمت هم به دهان‌شان نمی‌رسد اما نماینده مجلس در یک نشست کارشناسی خبر می‌دهد که حتی یک سند هزینه‌ای از ۹۰هزار میلیارد تومان درآمد ملی موجود نیست و ارائه نمی‌شود!
دیدگاه تان را بنویسید