تخصیص منابع؛ به نام صنعت، به کام دلالان

حمایت از تولید، شعار این روزهای مجلس و دولت است و در همین راستا طرح‌هایی با عنوان «توافقی کردن مزد در روستاها» و «حمایت از کارخانجات و واحدهای تولیدی» مطرح شده که به گفته بسیاری از کارشناسان، در صورت تصویب این قبیل طرح‌ها نه تنها کمکی به تولید نمی‌شود بلکه ضربه سنگینی به کارگران و سازمان تامین اجتماعی که متعلق به کارگران است، وارد می‌شود.

«علی ظفرزاده» کارشناس تامین اجتماعی و عضو سابق هیأت مدیره سازمان تامین اجتماعی در گفت‌وگو با ایلنا می‌گوید که اگر قرار است حمایتی صورت بگیرد، این حمایت باید جانب کارگران و صنایع دانش‌بنیان را به صورت توأمان ببیند. رها کردن هر کدام از اینها می‌تواند تبعات سنگینی داشته باشد.

ظفرزاده افزود: صنایع و صنعت ما دچار مشکل‌های فراوانی هستند. یکی از مشکلات اساسی صنعت این است که کسانی که در حوزه صنعت تصمیم‌گیر و تخصیص‌دهنده منابع هستند که اهلیت این کار را ندارند. ما استراتژی خاصی در مورد صنعتی که دارای تکنولوژی مدرن، زاینده، ماشین‌ساز و محیط‌زیست دوست باشد، نداریم.

تخصیص منابع؛  به نام صنعت، به کام دلال

این کارشناس تامین اجتماعی ادامه داد: در کشور، صنعتی که صنعت‌ساز و ماشین‌ساز باشد وجود ندارد. کارخانه سیمان می‌سازیم اما دستگاه‌های اساسی این کارخانه را از کشورهای دیگر وارد می‌کنیم. از طرفی تخصیص منابع معمولا به نام صنعت و به کام دلالان و واردکنندگان قطعات انجام می‌شود. عده‌ای وام می‌گیرند تا صنعتی بسازند یعنی در داخل کشور، دانش فنی خود را به‌روز کنند و خود صاحب دانش فنی شوند اما به جای این کار واردکننده می‌شوند.

ظفرزاده تاکید کرد: اگر قرار است حمایتی صورت بگیرد این حمایت باید هدفمند و منطبق با نیازهای جامعه و توسعه باشد. اگر می‌خواهیم از صنعت حمایت کنیم باید از صنایعی حمایت کنیم که ارزش افزوده بالایی داشته و برای کشور دانش‌افزا و قادر به رقابت با صنایع جهانی باشد. نمی‌شود به عده‌ای به نام حمایت از تولید و صنعت رانت داد و آنها بروند از کشورهای دیگر جنس وارد کنند. باید از واحدهای تولیدی حمایت منطقی کنیم و هر صنعتی را به تناسب وضعیت و کیفیت باید حمایت کرد.

وی ادامه داد: اینکه دائم درباره حمایت از صنایع صحبت می‌کنند باید مشخص کنند که از کدام صنایع قرار است حمایت شود؟ کدام صنعتگران اهلیت حرفه‌ای برای کار صنعتی دارند و می‌توانند کشور را به جهات دانش فنی ارتقا دهند. البته من از خودکفایی صحبت نمی‌کنم، چون هیچ کشوری به تنهایی در حوزه دانش خودکفا نمی‌شود.

نسل جوان کارگر باید بتواند تشکل‌های کارگری ایجاد کند و قدرت چانه‌زنی خود را بالا برد. اگر می‌خواهیم جامعه واقعا پیشرفت کند و مردم صاحب عزت شوند، باید کارگران را دریابیم

ظفرزاده گفت: زمانی ایران در برنامه‌ریزی از چین و کره و تایوان و... جلوتر بود اما چه اتفاقی افتاد که کشوری مثل کره‌جنوبی از ایران پیش افتاد و الان در بسیاری از صنایع پیشرو است و چرا ما این‌چنین عقب ماندیم؟ چون تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان به قضایا سیاسی نگاه کردند و در حوزه صنعت اهلیت نداشته و ندارند.

وی تصریح کرد: حمایت از صنایع باید هدفمند باشد. نباید ثروت ملی را در اختیار عده‌‍ای که درست کار نمی‌کنند، قرار دهیم. ضمن اینکه معتقدم یارانه‌های صنعتی و اجتماعی و معیشتی را باید حفظ کرد، می‌گویم این یارانه‌ها را باید هدفمند کرد. یارانه‌ای که تخصیص داده می‌شود باید به هدف برسد. ما باید به جایی برسیم که خودمان صادرکننده دانش فنی و خدمات فنی شویم.

ظفرزاده گفت: شاغل بخش خدمات در آلمان نرم‌افزار تولید می‌کنند، طراحی صنعتی و طراحی‌های ساختمانی انجام می‌دهند و خدمات بعد از فروش می‌دهند اما در ایران اگر یک نفر هفته‌ای دو ساعت دست‌فروشی کرده باشد، شاغل به حساب می‌آید. آمارهای ما به کلی مخدوش است.

وضعیت کارگران بد و اسف‌بار است

این کارشناس تامین اجتماعی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به وضعیت کارگران ایرانی اشاره کرد و گفت: کارگران ما در بدترین شرایط و در وضعیت اسف‌باری زندگی می‌کنند. فرقی هم ندارد چه کارگری؛ تحصیل‌کرده باشد یا کارگر ساده. هیچ‌کدام از این کارگران امنیت شغلی ندارند. کارگران تحصیل‌کرده و متخصصی که در شرکت‌های بزرگ کار می‌کنند نیز قرارداد یکی دو ماهه می‌بندند و هر وقت کارفرما بخواهد آنها را اخراج می‌کند.

ظفرزاده گفت: امنیت شغلی به قدری پایین است که هیچ کارگری نمی‌داند که تا پایان سال در کار خود می‌ماند یا می‌رود. کارگر را به ذلت و انزوا کشانده‌اند تا کارگر جرأت مطالبه حقوق خود را نداشته باشد و مطالبه حقوق باعث اخراج کارگران می‌شود.

وی تاکید کرد: جدا از این بحث که صنعت چه باشد و صنعتگر چه کسی باشد، کارگران باید امنیت شغلی و امنیت معیشتی داشته باشند. همه چیز این کشور، راه و ساختمان و ماشین و... اثر دست کارگران است اما متاسفانه آنها از امنیت کافی برخوردار نیستند.

چه اتفاقی افتاد که کشوری مثل کره‌جنوبی از ایران پیش افتاد و در بسیاری از صنایع پیشرو است و ما این‌چنین عقب ماندیم؟ چون تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان به قضایا سیاسی نگاه کردند و در حوزه صنعت اهلیت نداشته و ندارند

ظفرزاده به حضور پیمانکاران نیروی انسانی اشاره کرد و گفت: برخلاف قانون، در کارهای دائمی و در شرکت‌های دولتی و غیردولتی پای پیمانکاران باز شده است. کارگری که زیر نظر پیمانکار کار می‌کند وضعیت بدتری نسبت به سایر کارگران دارد. روحیه این کارگر معمولا تضعیف می‌شود و برای دفاع از حقوقش ترس و وحشت دارد.

نهادهای کارگری  بسیار ضعیف عمل می‌کنند

وی گفت: نهادهای کارگری ما بسیار ضعیف عمل می‌کنند. این نهادهای به لحاظ مالی وابسته هستند که این بسیار غلط است. نهادهای کارگری ما نباید وابسته باشند بلکه باید منتقد جدی سیاست‌های دولت، وزارت کار، مجلس و سازمان تامین اجتماعی باشند. یکی از دلایلی که کارگران نمی‌توانند حق خود را بگیرند این است که این نهادها ضعیف عمل می‌کنند. واقعا چه بلایی بر سر شوراهای اسلامی کار و انجمن‌های صنفی آمده که تا این اندازه ضعیف شده‌اند؟ نسل جوان کارگر باید بتواند تشکل‌های کارگری ایجاد کند و قدرت چانه‌زنی خود را بالا برد.

وی تاکید کرد: جدا از اینکه از صنایع حمایت می‌کنیم یا نه، باید از کارگران حمایت کنیم. اگر می‌خواهیم جامعه واقعا پیشرفت کند و مردم صاحب عزت شوند، باید کارگران را دریابیم.عضو سابق هیأت مدیره سازمان تامین اجتماعی درباره طرح مجلس برای حمایت از کارخانجات و واحدهای تولیدی گفت: این طرح دست سازمان تامین اجتماعی را برای وصول بدهی‌های خود از کارفرما می‌بندد. در این‌صورت چه کسی می‌خواهد حقوق بازنشستگان را پرداخت کند یا تعهدات سازمان نسبت به بیمه شدگان را بدهد؟

ظفرزاده تاکید کرد: تامین اجتماعی حق کارگران است. بیمه جزو حقوق کارگران است که توسط کارفرما به این سازمان پرداخت می‌شود. یکی از مهم‌ترین کارهایی که باید انجام شود این است که کارگر و کارفرما در مدیریت سازمان تامین اجتماعی نقش داشته باشند. متاسفانه در ساختار معاصر، صرفا دولت تصمیم‌گیرنده است. هیأت امنای تامین اجتماعی را وزیر کار انتخاب می‌کند. برای همین ما نمی‌توانیم بگوییم که نماینده واقعی کارگر و کارفرما در این سازمان وجود دارد.

این کارشناس تامین اجتماعی بیان کرد: اگر دولت می‌خواهد با این کار به تولید رونق بدهد و جانب کارفرما را ببیند، خود این حق را پرداخت کند نه اینکه آن را به گردن سازمان تامین اجتماعی بیندازد.

ظفرزاده تصریح کرد: مجلس گاهی با طرح‌هایی که ارائه داده، تعهدات سازمان تامین اجتماعی را بیشتر می‌کند. این تعهدات هر روز بیشتر می‌شود در حالی‌که دولت نمی‌تواند طلب سازمان را پرداخت کند. امروز نسبت پشتیبانی تامین اجتماعی به مرز هشدار رسیده است و متاسفانه تا الان فکری به حال این وضعیت سازمان نشده است.