بازار کار دنیا در حال تغییر است

فعالان اکوسیستم استارت‌آپی و متخصصان این حوزه در رویداد «قهرمانان‌ آینده» از چالش‌‌های نیروی انسانی در بازار کار ایران گفتند. آنها بحران نیروی انسانی در ایران را جدی دانسته و بر نقش عوامل سیاسی و اجتماعی در مهاجرت نیروی کار تاکید کردند.

به گزارش« توسعه ایرانی»، در این رویداد که با میزبانی آکادمی آن‌سو با عنوان «بازار و آموزش نیروی کار آینده» برگزار شد، «نازنین دانشور» بنیان‌گذار تخفیفان، «آسیه حاتمی» بنیان‌گذار ایران‌تلنت، «مهدی محمدی» استاد دانشگاه و «محمد فاضلی» جامعه‌شناس حضور داشتند.

در این مراسم، نازنین دانشور، دغدغه نیروی انسانی در ایران را جدی شمرد و گفت: وقتی ۹ سال پیش به ایران برگشتم فکر نمی‌کردم نیروی انسانی تا این حد دغدغه باشد. امروز نیروی انسانی داریم اما استانداردهای بین‌المللی وجود ندارد. اتفاقات سیاسی و اقتصادی مانند سقوط ارزش ریال موجب شد خارج کشور برای نیروی کار جذاب شود و فضای نامشخص اجتماعی، نگاه افراد را به خارج از کشور معطوف کرد. در تمامی واحدها به جز مالی و حقوقی کمبود داریم. بسیاری نیز در ترکیه دورکارند. پروژه‌ای را با آن‌سو شروع کردیم تا این خلأها را پر کنیم ولی این اتفاق به راحتی رخ نمی‌دهد.

در ادامه آسیه حاتمی نیز بحران نیروی انسانی را ریشه‌ای خواند و گفت: بحران مربوط به سال‌های گذشته است که امسال نمود پیدا کرد. باید زیرساخت‌هایی وجود داشته باشد تا مشکلی را که ریشه در چند سال پیش دارد حل کنیم. تقاضای نیروی بیشتر از پرورش نیرو بود و باید تولید نیرو را افزایش می‌دادیم. دانشگاه‌ لازم است اما کافی نیست.

حاتمی اضافه کرد: دانشجوها هیچ دورنمایی از مسیر زندگی نمی‌بینند و فقط کسانی را که مهاجرت کرده‌اند، می‌بینند. هنوز بچه‌ها قبل از فارغ‌التحصیلی صنعت و شغل‌ها را نمی‌شناسند. اگر بتوانیم این فرایند را توسعه دهیم، جمعیتی می‌‌ماند که در داخل از آن استفاده می‌کنیم.

او توضیح داد: اگر دانشجوهای ما کاربلد بودند، باعث می‌شد منابع ارزی جذب کنیم. تعداد آدم‌‌ها یکی از منابع هر کشور است اما ما نیروی کار خود را مانند نفت‌مان، خام می‌فروشیم. اگر می‌توانسیتم نیروهای ارزشمندی داشته باشیم، قطعاً بخشی از آنها ارزآوری داشتند.

در ادامه، محمدی، تغییرات محیط کاری را در سراسر دنیا موثر شمرد و توضیح داد: بازار بالاترین کارایی خود را نشان می‌دهد و احتمالاً عناصری از بیرون بازار آن را مجبور می‌کنند این‌طور عمل کند. بازار هوشمندترین نهاد اقتصاد است. در مورد بازار کار، اتفاقات بازار کار ما هم متاثر از اتفاقات دنیاست.

عضو هیات‌علمی دانشگاه تهران سه تغییر مهم در بازار کار جهان را در این روند موثر دانست و گفت: اول اینکه مهارت‌های مورد نیاز برای نیروی کار در حال تغییر است. دوم اینکه ما قبلاً با پارادایم فناورانه‌ طولانی زندگی می‌کردیم اما اکنون پارادایم‌ها در حال تغییر هستند و در طول حیات‌مان ممکن است در سه پارادایم زیست کنیم. طول عمر بشر هم رو به افزایش است. دیگر دانشگاه و نظام سنتی جواب نمی‌دهد. ما آدم‌‌هایی می‌خواهیم که بیاموزند چگونه یاد بگیرند. سومین تغییر هم در مفهوم شغل و کارفرما و کارگر است. هم نظام حکمرانی و هم شرکت‌ها باید خودشان را تغییر دهند و نگاه‌شان را با این تغییرات وفق دهند.

در ادامه، محمد فاضلی چالش‌های اکوسیستم استارت‌آپی را از منظر دانش توسعه مورد بررسی قرار داد و گفت: پیتر اوانز در کتاب توسعه یا چپاول می‌گوید کشورهایی توسعه پیدا می‌کنند که جامعه و حکومت با هم پروژه مشترک طراحی کردند. دولت هم باید آن‌قدر مستقل باشد که بتواند خلاف گروه‌های ذی‌نفع که مخالف این پروژه‌ها هستند عمل کند. البته نباید تا حدی مستقل باشد که هر کاری خواست انجام دهد و بخش خصوصی هم باید توان تاثیرگذاری بر آن را داشته باشد.

این استاد دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: فوکویاما می‌گوید کشورهایی توسعه پیدا می‌کنند که در آنها اعتماد برقرار باشد. امروز حکومت و جامعه نمی‌توانند پروژه مشترک تعریف کنند. مثلاً در مورد طرح صیانت خیلی‌ها این را نمی‌خواهند و در نتیجه پروژه مشترک شکل نمی‌گیرد.