ماه پایانی سال آغاز شده و بازار کارگران خدماتی داغ. دست‌فروشی، دادزنی، وردست فروشنده و نظافتچی ازجمله مشاغلی هستند که هر چه به روزهای پایانی سال نزدیک می‌شویم، مشتری‌ بیشتری دارد. البته با شیوع کرونا، بازار کار این کارگران کمرنگ شد اما هنوز هم بازار کار آنها تاحدودی داغ است و علاوه بر شرکت‌های خدماتی که این قبیل خدمات را ارائه می‌دهند، برخی از کارگران هم هستند که در اطراف متروها فعالیت می‌کنند و پیشنهادهای کاری آنها از قالی‌شویی و نظافت منزل تا جابه‌جایی اسباب کهنه و قدیمی و فروش آنها را دربرمی‌گیرد.

کارگرانی که از طریق شرکت‌های خدمات نظافتی به فعالیت مشغولند به دلیل این‌که کار مشخص و ثابتی ندارند و در بیشتر موارد به صورت دوره‌ای و در فواصل مختلف به این کار اشتغال دارند، از امکان برخورداری بیمه محرومند

به گزارش تسنیم، در این ایام معمولا‌ً تعداد زیادی از کارگران از شهرستان می‌آیند تا برای شب عید با کسب درآمدی راهی شهر و دیار خود شوند. برخی از این کارگران، کارگران ساختمانی هستند که به دنبال نیافتن شغل مناسب به سراغ کارگری در بخش خدمات رفته‌اند.

تنها کافی است چند دقیقه در اطراف مترو باشی تا کارگرانی که به قصد قالی‌شویی به خیابان آمده‌اند یا قصد نظافت منازل را دارند، ببینی. در میان آنها، کارگران کم سن و سال هم دیده می‌شود؛ کارگران جوانی که از سر بیکاری به سمت کارگری در منازل روآورده‌اند.

یکی از این کارگران که در گوشه‌ای از میدان حر در اطراف خیابان امام خمینی ایستاده است و خستگی از رویش نمایان است، بیان می‌کند: ساعتی 35هزار تومان می‌گیریم و هر چه صاحبخانه تقاضا کند را انجام می‌دهیم. معمولاً‌ تمیز کردن یک آپارتمان 75 متری 2 روز زمان لازم دارد. مردم تصور می‌کنند که بازار کارگران نظافتچی شب عید سکه است در حالی که این‌طور نیست. برخی مردم به کارگر اعتماد نمی‌کنند و ترجیح می‌دهند که کارشان را خودشان انجام دهند. این کارگر ادامه می‌دهد: مردم می‌گوید روزی 200 تا300هزار تومان درآمد داری اما به این فکر نمی‌کنند که چقدر دچار آسیب و اذیت می‌شوم. از شهرستان به تهران آمده‌ام شاید شب عید بتوانم با جیب پرپول به شهرم بازگردم اما با توجه به اوضاع کساد بازار بعید می‌دانم که چندان موفق شوم. تمام کارها از امور شست و شوی دیوار تا تمیز کردن حیاط و جابه‌جایی اسباب و اثاثیه نیز انجام می‌دهم. کمی آن طرف‌تر مردی دو زانو روی بلوار کنار خیابان نشسته و بقچه کوچکی جلوی زانوهایش است. مسن است و چهره‌ای رنگ پریده و غبارآلود دارد. می‌گوید: محل زندگی‌ام ورامین است. در طول سال هم به اینجا می‌آیم و می‌نشینم منتظر تا شاید ماشینی ترمز کند.

وی ادامه می‌دهد: نه مزد خوبی داریم نه بیمه. از پاداش و عیدی هم که خبری نیست. اگر بلایی سرمان بیاید هم معلوم نیست سرنوشت همسر و فرزندمان می‌شود. روی داربست رفتن و کار کردن در بلندی آسان نیست، اما کارگران فصلی چاره‌ای جز این ندارند که با وجود همه سختی‌ها تن به کاری بدهند تا بتوانند امرار معاش کنند. پیرمرد تأکید می‌کند: این ماجرای هر روز کارگرانی است که کنار جدول خیابان و میدان اصلی شهر نشسته‌اند و منتظر ترمز خودرو و رهگذری هستند که تقاضای کارگر کند. رقابت در ظاهر به زور بازویی است که داریم و به ازای آن نان سفره‌هایمان را تأمین می‌کنیم اما در شب عید این ماجرا شدیدتر می‌شود و رقابت بین افراد برای مشغول شدن بیشتر و بیشتر می‌شود.

در این میان شرکت‌های خدمات نظافت هم از بازار شب عید بی‌بهره نیستند. با یکی از این شرکت‌های خدماتی تماس می‌گیرم. اپراتور یا منشی شرکت پاسخگوست. از او می‌پرسم برای کار منزل وضعیت به چه صورت است. بیان می‌کند: کارگر زن با مرد تفاوت دارد اما به کارگر ساده برای 8ساعت در روز 200هزار تومان و کارگر ماهر برای کار در منزل 220هزار تومان باید پرداخت شود که 40درصد آن سهم شرکت است چرا که هزینه جای خواب و غذا برعهده شرکت است.

معمولا‌ً تعداد زیادی از کارگران شهرستانی به تهران می‌آیند تا برای شب عید با کسب درآمدی راهی شهر و دیار خود شوند. برخی از این عده، کارگران ساختمانی هستند که به دنبال نیافتن شغل مناسب به سراغ کارگری در بخش خدمات رفته‌اند

مسئول این شرکت از کاهش تقاضا به خاطر کرونا خبر می‌دهد و می‌گوید: هر سال شب عید، خیلی سرمان شلوغ بود اما امسال 40 تا 50درصد کارمان کم شده است. مردم کمتر برای نظافت تماس می‌گیرند. خانه‌ها که اصلاً مشتری نداریم و مردم جرأت نمی‌کنند کسی را داخل خانه راه بدهند. چند مشتری معدود هم که داریم از شرکت‌ها و ادارات هستند. امسال استخدام جدید نداریم. در ضمن ما زنان بالای 40سال را اصلاً استخدام نمی‌کنیم مگر اینکه سابقه کار خیلی خوبی داشته باشند وگرنه ترجیح ما نیروهای جوان زیر 40سال است که توان  هشت ساعت کار بدنی را داشته باشند. البته آن‌هم مصاحبه حضوری و گزینش دارد.

منشی یک شرکت دیگر هم درباره نیروی خدماتی می‌گوید: هزینه 8ساعت کار در منزل 200هزار تومان است که تمام کارها ازجمله سرامیک‌شویی، کابینت‌شویی، ‌دیوارشویی و نصب پرده را برعهده دارد. به عبارتی هر کاری که صاحب‌خانه‌ها این روزها طلب می‌کنند را این کارگر انجام می‌دهد.

مدیر یکی از شرکت‌های خدماتی نظافتی بیان می‌کند: شرکت ما دارای سابقه‌ای 10 ساله در این کار است و حالا دیگر شناخته شده‌ایم و مشتری‌های ثابت زیادی داریم که به کارمان اعتماد دارند. نحوه کار ما به این صورت است که مشتریان تماس می‌گیرند و سفارش کار می‌دهند و ما هم با کارگر هماهنگ می‌کنیم و به او معرفی‌نامه می‌دهیم تا برای نظافت به محل مورد نظر برود. برای کارگران مرد 200هزار تومان برای 8ساعت کار کردن و برای 8ساعت کارکردن برای کارگر زن این رقم 215هزار تومان است که البته خانم‌ها همه کارها را نمی‌توانند انجام دهند.

کارگران شرکت‌های نظافتی با وجود داشتن کار دشوار اما از بیمه برخوردار نیستند. در شرایطی که یک سرماخوردگی ساده به راحتی 100هزار تومان هزینه برمی‌دارد، حسابش را کنید که با مشکلاتی نظیر دردهای استخوانی و مفصلی که دیر یا زود گریبانگیر این قشر می‌شود، با آن هزینه‌های کمرشکن رادیوگرافی و‌ ام‌آر‌آی، چه باید کرد؟

یکی از دست‌اندرکاران شرکت‌های خدماتی نظافتی درباره عدم بیمه کارگران خدماتی می‌گوید: متأسفانه کارگرانی که از طریق این شرکت‌ها به فعالیت مشغولند به دلیل این‌که کار مشخص و ثابتی ندارند و در بیشتر موارد به صورت دوره‌ای و در فواصل مختلف به این کار اشتغال دارند، امکان برخورداری از بیمه را ندارند. در این رابطه ما بارها و بارها تلاش کرده‌ایم که از طریق بیمه‌های مختلف برای بیمه این کارگران اقدام کنیم اما امکان‌پذیر نشده است.