دست‌فروشان متروی تهران: مجبوریم به دل خطر بزنیم
غم نان، کرونا نمی‌شناسد
زن، روسری می‌فروشد. می‌گوید: مجبورم روزی چند ساعت در این متروی پرخطر باشم و کار کنم. راه دیگری برای امرار معاش ندارم. سرپرست خانوار هستم با دو فرزند محصل و اجاره‌خانه بیش از یک میلیون تومان.
زن دوم که سن و سال به مراتب بیشتری هم دارد (حداقل 60سال را راحت پشت سر گذاشته است)، می‌گوید: همسرم بیمار است و در خانه افتاده و من مجبورم کار کنم. حتی اجاره‌خانه را به ما بی‌پول‌ها نبخشیدند. نصف درآمد من، پای اجاره‌خانه می‌رود. در حاشیه‌های کرج، ماهی بیشتر از یک میلیون تومان اجاره می‌دهم. مگر می‌شود کار نکرد، خانه ماند و بیرون نیامد؟ او که شب‌ها لیف می‌بافد و روزها در مترو می‌فروشد، می‌گوید: از کرونا می‌ترسم، خیلی هم می‌ترسم اما چاره دیگری ندارم. هزینه‌ها بالا رفته و نسبت به قبل، بیشتر باید در مترو باشم.
این گروه از زنان در راهروها و واگن‌های تنگ و تاریک مترو، به وفور دیده می‌شود. به نظر می‌رسد نه تنها خطر جدی ابتلا به کرونا و این واقعیت که یکی از پرخطرترین مکان‌ها برای ابتلا به این ویروس مرگبار، متروی تهران است، از تعداد زنان دست‌فروش مترو کم نکرده، بلکه به نظر می‌رسد تعداد آنها در چند ماه گذشته و از زمان شروع بیماری کرونا، افزایش هم یافته است. هر چند ثانیه، یکی از زنان دست‌فروش در واگن مترو، اجناسش را تبلیغ می‌کند و از مردم می‌خواهد هر طور شده این اجناس را بخرند. بسیاری از این زنان در حین تبلیغات اجناس، از دردها و بیماری‌هایشان هم می‌گویند، مخصوصاً زنان پا به سن گذاشته که از ظاهرشان، تمام دردهای عالم به سادگی خوانده می‌شود.
هشت ماه از آغاز بیماری کرونا گذشته است. در این مدت مسئولان بارها هشدار داده‌اند که اگر می‌توانید وارد متروی تهران نشوید. سوای اینجاست که چرا شهرداری تهران، ستاد مبارزه با کرونا و مسئولان استان، در این مدت طولانی، فکری به حال این زنان که واقعاً نمی‌توانند به مترو نیایند، نکرده‌اند و چرا از این زنان حمایت نمی‌شود؟
«سیما سادات لاری» سخنگوی وزارت بهداشت در مورد فعالیت این افراد در محیط سربسته مترو گفته است: درباره دست‌فروشان مترو باید شهرداری یا مترو اقدام کنند. از گذشته بارها مباحثی درباره دست‌فروشان مترو و ساماندهی این افراد مطرح شده بود و ساماندهی این افراد هم در اختیار وزارت بهداشت نیست.
تا زمانی که فرصت‌های شغلی شایسته ایجاد نشود، چاره‌ای نداریم جز اینکه با زخم دست‌فروشی بر چهره پر از زخم شهر کنار بیاییم و هر روز شاهد صحنه‌های نه چندان دلچسب باشیم
طبق این گفته، مسئولان وزارت بهداشت، شهرداری را مسئول ساماندهی این زنان می‌دانند اما شهرداری و ماموران مترو نیز به جز برخوردهای قهری، اقدامی برای حل مشکلات معیشتی این زنان و ورود به محیط‌های پرخطر صورت نداده‌اند.
ساماندهی مترو جواب نداده است
شهریور ماه سال جاری، مدیرعامل شرکت ساماندهی و مشاغل شهر از ساماندهی ۶ هزار دست‌فروش در تهران خبر داد و گفت رویکرد حمایت از دست‌فروشان به گونه‌ای است که فعالیت‌شان را بدون آسیب به حقوق شهروندان ادامه دهند.
سیدعلی مفاخریان در یک برنامه تلویزیونی با بیان اینکه تاکنون ۶ هزار دست‌فروش در تهران شناسایی و جانمایی شده‌اند، گفت: در مجموع اطلاعات ۱۰هزار نفر در سامانه مربوط ثبت شده که بخش عمده افراد احراز هویت و در ۴۰ بازار محلی ایجاد شده جانمایی شدند.
با این حال به نظر نمی‌رسد این ساماندهی شامل زنان دست‌فروش مترو شده باشد. اول آبان ماه، عضو شورای شهر تهران از افزایش دست‌فروشی در پایتخت به دلیل شرایط کرونا و بیکاری ناشی از آن خبر داد و گفت: ساماندهی دست‌فروشان فقط توسط مدیریت شهری امکان‌پذیر نیست.
حسن خلیل‌آبادی اظهار داشت: دست‌فروشی پدیده‌ای در سطح شهر تهران محسوب می‌شود که هم‌زمان با شیوع کرونا در پایتخت روند افزایشی داشته و مضاعف شده است.
وی افزود: به دلیل شرایط کرونا، بسیاری از افراد در پایتخت مشاغل دائمی خود را از دست داده‌اند و در حال حاضر فقط از طریق دست‌فروشی امرار معاش می‌کنند.
خلیل‌آبادی ادامه داد: ساماندهی دست‌فروشان در پایتخت امری ضروری است ولی باید توجه داشت که شهرداری به تنهایی نمی‌تواند این پدیده اجتماعی را ساماندهی کند. قوه قضاییه، اصناف و نیروی انتظامی باید در جهت این ساماندهی شدن همکاری‌های لازم را به عمل آورند.
عضو شورای شهر تهران: دست‌فروشی در پایتخت به دلیل شرایط کرونا و بیکاری ناشی از آن افزایش یافته، اما ساماندهی دست‌فروشان فقط توسط مدیریت شهری امکان‌پذیر نیست
صورت مساله‌ای که به سادگی قابل پاک کردن نیست
اینکه تعداد دست‌فروشان به خصوص زنان دست‌فروش با رواج ویروس کرونا، به‌شدت افزایش یافته، یک واقعیت مسلم است. با گشت و گذار در خیابان‌های تهران یا در حین سفر با متروی تهران، می‌توان این واقعیت را به خوبی لمس کرد اما چرا نوع برخورد با زنان مترو، برخورد قهری است و مشکلات و ناچاری‌های معیشتی آنها در نظر گرفته نمی‌شود؟
یکی از زنان دست‌فروش مترو در پاسخ به این سوال که با شما چگونه برخورد می‌کنند، می‌گوید: ماموران مترو به چند دسته تقسیم می‌شوند. بعضی ما را نادیده می‌گیرند چون می‌دانند چاره‌ای نداریم اما برخی دیگر، ما را از قطارها پیاده می‌کنند یا اجازه نمی‌دهند در ایستگاه‌ها کار کنیم. فقط می‌گویند بروید و از اینجا دور شوید! در کل، برخورد ماموران با ما خوب نیست؛ انگار نمی‌دانند ما چه بدبختی‌هایی داریم. این زنان تا امروز هیچ حمایتی نشده‌اند. رویکرد ماموران مترو برای حفظ سلامتی این زنان و سایر مسافران مترو، فقط «بروید و از مترو فاصله بگیرید» بوده است، غافل از اینکه این زنان جایی ندارند که بروند. آیا زنان سرپرست خانوار می‌توانند بدون کسب روزی به خانه بروند و جواب فرزندان و همسر بیمار و صاحب‌خانه‌ای که کرایه‌اش را می‌خواهد، چیست؟
«زهرا کریمی موغاری»، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه مازندران، معتقد است؛ تا زمانی که فرصت‌های شغلی شایسته ایجاد نشود، حضور این زنان در سطح شهر و در واگن‌های مترو، امری اجتناب‌ناپذیر است. تا مشکل، اساسی حل نشود، چاره‌ای نداریم که با زخم دست‌فروشی بر چهره پر از زخم شهر کنار بیاییم و هر روز شاهد صحنه‌های نه چندان دلچسب باشیم.
به گفته وی، تنها با ایجاد فرصت‌های شغلی شایسته و فراهم آوردن امکان امرار معاش امن، می‌توان از این زنان توقع داشت که دیگر به مترو نیایند و خطر ایجاد نکنند.
وی تاکید می‌کند: رویکردهای حذفی که فقط مبتنی بر زدودن این افراد از چهره شهر است، به هیچ‌وجه جواب نمی‌دهد!
دیدگاه تان را بنویسید