تأثیر شیوع کرونا بر واحدهای صنفی تولیدی ـ خدماتی
دولت، بنگاه‌های کوچک و متوسط را نمی‌بیند
شیوع ویروس کرونا، رکود سنگینی بر فعالیت‌های اقتصادی در سراسر دنیا حاکم کرده است. اقتصاد ایران نیز که به دلیل تحریم‌ها، رشد منفی در سال‌های 97 و 98 را تجربه کرده بود، این بار را بر دوش خود احساس می‌کند ولی آمار و اطلاعات نشان می‌دهد که در ایران، بنگاه‌های اقتصادی کوچک، ضربه‌های سخت‌تری از این ناحیه خورده‌اند.
به گزارش «توسعه ایرانی»، در همین زمینه مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی، تأثیر شیوع کرونا بر واحدهای صنفی تولیدی ـ خدماتی را مورد ارزیابی قرار داد.
در این گزارش آمده است: جامعه آماری این مطالعه، 465هزار مالک یا مدیر واحدهای تولیدی صنفی رسمی از سراسر کشور بوده که اطلاعات آنها توسط اتاق اصناف در سال 1397 در اختیار مرکز پژوهش‌ها قرار گرفته است. مطالعه مرکز پژوهشهای مجلس شامل 6 سؤال درباره تغییر تولید و شاغلان در صنف به نسبت پایان فصل گذشته (پاییز 1398) و نیز نسبت به پایان سال 1397 و نیز تأثیر شیوع کرونا بر فروش و قیمت تمام شده صنف سؤال‌شونده بوده است.
گزارش مرکز پژوهشهای مجلس با استفاده از داده و نتایج به دست آمده نشان می‌دهد میزان تولید در واحدهای صنفی تولیدی خدماتی نسبت به فصل گذشته (آخر پاییز 1398) به‌طور متوسط 13.4درصد و نسبت به پایان سال1397 حدود 22.2درصد کاهش داشته است. بیشترین کاهش تولید مربوط به تولیدی‌های تحریر و چاپ بوده است. کاهش میزان تولید در فصل زمستان نسبت به پایان فصل پاییز 1398 در 8 رسته صنفی حاضر در این مطالعه بین 1 تا 24درصد بوده است.
همچنین میزان اشتغال در واحدهای صنفی تولیدی خدماتی نسبت به فصل گذشته (آخر پاییز 1398) به‌طور متوسط 3.7درصد و نسبت به پایان سال1397 حدود 5.2درصد کاهش داشته است. در پایان سال 1398، کاهش اشتغال هم نسبت به پایان فصل گذشته (پاییز 1398) و هم نسبت به پایان سال گذشته (1397) محدود بوده و هیچ حوزه کاری بیشتر از 9درصد کاهش اشتغال نداشته است. بیشترین کاهش اشتغال در جامعه مورد مطالعه در پایان سال 1398 مربوط به تولیدی‌های نساجی و پوشاک و کیف و کفش با منفی 9درصد بوده است و جالب آنکه میزان رشد اشتغال در صنایع‌دستی و فرش مجموعاً مثبت بوده است (5درصد در طول فصل زمستان و 2درصد در طول سال).
گزارش مرکز پژوهشهای مجلس تصریح می‌کند که از نظر میزان فروش، در پایان سال 1398 نسبت به مدت مشابه سال قبل، کاهش فروش در همه حوزه‌های کاری، شدید و بین 67 تا 98درصد بوده است. تولیدکنندگان صنفی کیف و کفش با منفی 98درصد و تولیدکنندگان نساجی و پوشاک با منفی 92درصد بیشتر از بقیه صنوف تولیدی دچار کاهش فروش بوده‌اند.
در همین زمینه، یک کارشناس اقتصادی با اشاره به لزوم گسترش صنایع کوچک و متوسط گفت: این صنایع اشتغال‌زایی زیاد به‌دنبال دارند و معیشت و رفاه مردم را مورد توجه قرار می‌دهند. احسان سلطانی در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم گفت: با توجه به سخنرانی رهبری هم منظور از شعار امسال، توسعه همین صنایع کوچک و متوسط است. در حال حاضر برخی صنایع بزرگ و بنگاه‌های خصولتی اوضاع مساعدی دارند یعنی در حالت رونق یا حتی رونق کاذب به‌سر می‌برند که این جریان در بورس کاملاً مشخص است.
سلطانی گفت: دولت از صنایع بزرگ مانند فولاد، پتروشیمی و نفت از طریق روش‌های گوناگون حمایت می‌کند، مانند معافیت‌های مختلف مالیاتی، تأمین منابع ارزان نفت، گاز، معدن و طرح‌های گوناگون دیگر.
گزارش مرکز پژوهشهای مجلس با استفاده از داده و نتایج به دست آمده نشان می‌دهد در اسفندماه میزان تولید در واحدهای صنفی تولیدی خدماتی نسبت به فصل گذشته (آخر پاییز 1398) به‌طور متوسط 13.4درصد و نسبت به پایان سال1397 حدود 22.2درصد کاهش داشته است
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه «زمانی که به شرایط جامعه نگاه می‌کنیم متوجه این می‌شویم که بحث صنایع کوچک و متوسط چه در کشورهای توسعه‌یافته و چه در کشورهای در حال توسعه چند ویژگی مهم دارند»، گفت: این صنایع اشتغال‌زایی زیاد به‌دنبال دارند و همچنین معیشت، زندگی و رفاه مردم را مورد توجه قرار می‌دهند، در نتیجه درآمد‌های آن بین مردم تقسیم می‌شود که همین باعث ایجاد رفاه بین مردم خواهد شد.
در مناطقی مانند عسلویه یا مناطقی که در آنجا بنگاه‌های بزرگ تأسیس شده است به‌روی اقتصاد محلی تأثیر چندانی دیده نمی‌شود اما بنگاه‌های کوچک و متوسط تأثیر بسزایی در ایجاد رفاه و بهبود اقتصاد منطقه دارند.
وی گفت: در استان‌های کشور تحقیقی داشته‌ایم که به نتایج جالبی هم دست پیدا کردیم. استان‌هایی که دارای ساختار قوی بنگاه‌های کوچک و متوسط هستند از رفاه و توسعه‌یافتگی بالاتری برخوردارند. به‌عنوان مثال می‌توانیم به اصفهان، یزد، قزوین، زنجان و سمنان توجه کنیم که ممکن هست حتی برخی صنایع بزرگ هم در این استان‌ها وجود داشته باشد اما ساختار اصلی آنها بر صنایع کوچک و متوسط استوار است، بنابراین بنگاه‌های کوچک و متوسط برای معیشت و رفاه مردم اهمیت بسیار بالایی دارند.
سلطانی گفت: رشد صنایع کوچک و متوسط باعث ایجاد شوق و افزایش رضایت مردم خواهد شد و زنجیره‌های ارزش نیز در کشور توسعه پیدا می‌کند. در ایران به‌ازای هر شغلی که در صنایع کوچک و متوسط به‌طور مستقیم ایجاد می‌شود، برای دو الی سه نفر دیگر نیز در بخش‌های جانبی شغل ایجاد می‌شود که همین‌ها باعث ایجاد و شکل‌گیری رضایت بین مردم است.
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: به‌لحاظ زیرساختی و ظرفیت‌ها امکان جهش تولید در کشورمان وجود دارد. ما چندین هزار واحد کوچک و متوسط در زمینه‌های مختلف داریم که بخش‌های مهمی از ظرفیت این واحدها تعطیل است و بهتر است بگویم بیکار هستند. این بخش‌ها سرمایه‌های کشورند. ما برای بازسازی و رسیدن به این بخش‌ها باید همت کنیم تا این واحدها بتوانند به چرخه تولید بازگردند اما باید توجه داشت که با روش‌ها و رویه‌هایی که دولت ما در پیش گرفته امکان جهش تولید متصور نیست.
وی گفت: بخش‌های بسیاری ازجمله مرغ، کشاورزی، دامپروری، لبنیات و آبزیان زیر ظرفیت اسمی خود کار می‌کنند یا به‌طور کل تعطیل شده‌اند. در حال حاضر عده‌ای علت این اتفاقات را شیوع کرونا می‌دانند اما قبل از کرونا هم با وجود سیاست‌های دولت، ما دچار کرونای اقتصادی شده بودیم.
سلطانی ادامه داد: طی یک تحقیق، مسائل حوزه تولید ما در چهار حوزه تقسیم‌بندی شد: پیش از کرونا (داخلی و خارجی)، ناشی از کرونا (خارجی و داخلی). پیش از اینکه کرونا وارد کشور شود ما با چالش‌هایی که از طرف خارج به ما تحمیل شده بود مانند تحریم روبهرو بوده‌ایم در مقابل، ما به‌دلیل سیاست‌گذاری‌های دولت بیشتر با چالش‌های داخلی روبهرو هستیم.
وی افزود: زمانی که به بحث تأثیرات ناشی از کرونا هم می‌رویم، می‌بینیم پنج عامل خارجی وجود داشته است و 9 عامل داخلی که عمدتاً به‌خاطر همین سیاست‌گذاری‌های دولت است.
قبل از کرونا هم واحدهای صنفی و تولیدی خرد درگیر مشکلات اقتصادی بودند و با شیوع کرونا مشکلات فقط شدت پیدا کرده‌اند. نکته دوم اینکه مشکلات داخلی ما بیش از مشکلات خارجی است و سیاست‌گذاری‌ها، عملکردها، سوءتدبیرها و سوءمدیریت‌های داخلی بیش از تحریم‌ها به ما آسیب زده است
در واقع دو مسأله مهم وجود دارد؛ قبل از کرونا هم این مشکلات اقتصادی بوده و با شیوع کرونا مشکلات فقط شدت پیدا کرده‌اند و دوم مشکلات داخلی ما بیش از مشکلات خارجی است، یعنی بیش از اینکه تحریم‌ها به ما صدمه زده باشد، سیاست‌گذاری‌ها، عملکردها، سوءتدبیرها و سوءمدیریت‌های داخلی به ما آسیب زده است.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: تنها راه افزایش تولید این است که طرف تقاضا را تحریک کنیم. باید بی‌ثباتی اقتصاد کلان تمام شود و همچنین جلو توجه بیش از حد به واحدهای پتروشیمی و فولادی که اکثراً هم خصولتی هستند، گرفته شود. مسأله دیگری که باعث شده جلوی رونق تولید گرفته شود سود سپرده‌های بانکی است. راهکار این موضوع هم این است که دولت از این سودها مالیات بگیرد و به مردم و بنگاه‌ها در جهت رونق کارهایشان بدهد.
دیدگاه تان را بنویسید