تنش لفظی میان ترامپ و مدودف به اعزام زیردریایی‌های اتمی آمریکا انجامید؛
عبور واشنگتن از بازدارندگی هسته‌ای به تهدید عملی
رامین پرتو
هیچکس به ذهنش خطور نمی‌کرد که روزی رئیس‌جمهور ایالات متحده به عنوان گرداننده و هدایت‌کننده بزرگترین ارتش و اقتصاد جهان، از سخنان مقامات روسیه به حدی عصبانی شود که یکباره فرمان آرایش جنگی را صادر کند؛ اما حالا این اتفاق در کمتر از یک ساعت رخ داد! در این خصوص دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا (جمعه شب) در اقدامی بی سابقه با تحریک‌آمیز خواندن سخنان دمیتری مدودف، رئیس جمهور پیشین و معاون شورای امنیت روسیه گفت که دستور داده‌ام دو زیردریایی هسته‌ای در مناطق لازم مستقر شوند، برای اینکه مبادا این اظهارات احمقانه و تحریک‌آمیز، فقط حرف نباشند. کلمات بسیار مهم هستند و اغلب می‌توانند به عواقب ناخواسته منجر شوند، امیدوارم این اظهارات یکی از این موارد نباشد.
او در جمع خبرنگاران پس از صدور فرمانش به ارتش ایالات متحده گفت که نمی‌تواند هیچ سخنی درباره سلاح‌های هسته‌ای را ساده بگیرد و ایالات متحده باید همیشه کاملاً آماده برای هرگونه رویارویی احتمالی باشد و از سوی دیگر اعلام کرد که این اقدام برای «تضمین امنیت ملی» ضروری بوده است.
ریشه دعوای ترامپ-مدودف چیست؟
بسیاری از تحلیلگران و ناظران بین‌المللی بر این عقیده هستند که تند شدن لحن ترامپ و مدودف ریشه این تنش هسته‌ای است که حالا نفس‌ها را در سینه حبس کرده و هر لحظه ممکن است که یک برخورد، موجب به راه افتادن جنگ اتمی میان این دو قدرت شود که بدون شک تبعات آن می‌تواند کره زمین را با تهدید جدی مواجه کند.
اما سوال این است که ریشه این تنش در کجاست؟ رویترز در گزارش خود نوشته است که رئیس جمهوری آمریکا پنجشنبه گذشته در شبکه اجتماعی خود (تروث سوشال) نوشته بود که «روسیه و ایالات متحده آمریکا تقریبا هیچ تجارتی با هم ندارند. اجازه دهید به همین شیوه ادامه دهیم و به مدودف رئیس جمهور شکست خورده سابق روسیه که هنوز هم فکر می کند که رئیس جمهور است، بگوییم که «مراقب حرفهایت باش!».
تهدید اتمی ترامپ ممکن است هیچ معنای خاصی نداشته باشد، چراکه زیردریایی‌ها با ایجاد بازدارندگی هسته‌ای، به‌طور معمول در اقیانوس‌های جهان در حرکت هستند و هر یک از این زیردریایی‌ها تا ۲۰ کلاهک هسته‌ای را روی موشک‌هایی با برد بیش از 6 کیلومتر حمل می‌کنند
این در حالیست که ترامپ در ماه ژوئیه (تیر) یک مهلت ۵۰ روزه را برای دستیابی روسیه به توافق آتش بس با اوکراین تعیین و این کشور را تهدید به تعرفه در صورت شکست توافق کرد و سپس آن را به ۱۰ تا 12 روز کاهش داد که باعث واکنش مقامات مسکو شد. در این راستا مدودف اخیرا اولتیماتوم ترامپ برای کرملین را به تمسخر گرفت و در پیامی نوشت: «اگر چند کلمه از یک رئیس جمهور سابق روسیه می تواند چنین واکنش خشمگینی را از سوی رئیس جمهور به اصطلاح قدرتمند ایالات متحده ایجاد کند، پس واضح است که روسیه در مورد همه چیز حق دارد و به راه خود ادامه خواهد داد».
مدودف پس از آنکه لیندسی گراهام، سناتور تندروی جمهوریخواه به او گفت که «به میز صلح بیاید»، در پست دیگری در شبکه ایکس او را «پیرمرد» خطاب کرد و نوشت: «به تو و یا ترامپ مربوط نیست که زمان حاضر شدن در پای میز مذاکره را دیکته کنید. مذاکرات زمانی پایان خواهد یافت که همه اهداف عملیات نظامی ما تحقق یابد».
از سوی دیگر رسانه‌های آمریکا نوشته‌اند که مدودف پیشتر در واکنش به توافق تجاری واشنگتن و بروکسل گفته بود که رئیس‌جمهوری آمریکا با این اقدام اروپایی‌ها را تحقیر کرد و در کانال تلگرامی خود نوشت که «این توافق برای واشنگتن خوب اما برای اروپایی‌ها کاملاً تحقیرآمیز است، چراکه در نتیجه چنین توافقی حمایت ها از بازار اروپا از بین می‌رود و عوارض گمرکی کالاهای آمریکایی به صفر می‌رسد».
او حتی گفته بود که «این توافق هزینه‌های اضافی هنگفتی را به صنعت و کشاورزی در بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا تحمیل خواهد کرد تا بروکسل بتواند هزینه انرژی گران‌قیمت آمریکا را بپردازد و قدرت سرمایه‌گذاری را از اروپا به ایالات متحده هدایت خواهد کرد».
تهدید ترامپ چقدر جدی است؟
با نگاهی به سخنان مدودف می‌توان در ظاهر به این خروجی رسید که ترامپ سعی دارد از یک تحریک راهبردی علیه روس‌ها و همچنین کشاندن آنها به یک منجلاب سیاسی- رسانه‌ای به یک دست برتر در حوزه ژئوپلیتیکی برسد؛ چراکه به زعم نزدیکان و حتی خودِ او، جنگ اوکراین به دلیل پیچیدگی بیش از حدی که دارد به این زودی تمام نخواهد شد و ترامپ هم قادر به انجام آن نخواهد بود.
مدودف اخیرا اولتیماتوم ترامپ برای کرملین و اعمال تعرفه‌های بیشتر را به تمسخر گرفت و همچنین توافق اتحادیه اروپا و آمریکا را زیرسوال برد. ترامپ نیز از سخنان وی عصبانی شد و دستور اعزام زیردریایی‌های اتمی به مرزهای آبی روسیه در صادر کرد
در این خصوص حالا برخی‌ها به اعزام و استقرار «زیردریایی‌های اتمی آمریکا» در نزدیکی روسیه با دیده شک و تردید نگاه می‌کنند. نشریه آتلانتیک در گزارش خود که دیروز (شنبه) و پس از بالا گرفتن تنش میان واشنگتن – مسکو منتشر شد، نوشته است که تمام زیردریایی‌های آمریکایی با انرژی هسته‌ای کار می‌کنند؛ اما ممکن است منظور ترامپ، زیردریایی‌های مسلح به موشک‌های هسته‌ای بالستیک باشد. این نشریه آمریکایی همچنین با اشاره به اینکه اظهارات ترامپ ممکن است هیچ معنای خاصی نداشته باشد، توضیح داد که زیردریایی‌ها با ایجاد بازدارندگی هسته‌ای، به‌طور معمول در اقیانوس‌های جهان در حرکت هستند و هر یک از این زیردریایی‌ها تا ۲۰ کلاهک هسته‌ای را روی موشک‌هایی با برد بیش از ۴ هزار مایل (حدود ۶.۴ کیلومتر) حمل می‌کنند، بنابراین تقریباً هر نقطه‌ای می‌تواند یک «منطقه مناسب» باشد. افزون بر این، احتمال دارد که ترامپ اساساً چنین دستوراتی را صادر نکرده باشد؛ چراکه وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) و کاخ سفید به‌طور معمول درباره تحرکات زیردریایی‌های حامل موشک بالستیک آمریکا اظهارنظر نمی‌کنند!
آتلانتیک در گزارش خود می‌نویسد: «مسئله این نیست که ترامپ با پستی درباره دو زیردریایی، قرار است بحران هسته‌ای به‌راه بیندازد، دست‌کم نه این بار. مسئله بسیار نگران‌کننده‌تر این است که رئیس‌جمهور آمریکا فکر می‌کند که استفاده از زیردریایی‌های حامل موشک‌های بالستیک به‌عنوان ابزاری برای نمایش قدرت برای منحرف کردن افکار عمومی و اخبار بد یا صرفاً به این دلیل که یک مقام روس او را عصبانی کرده، قابل‌قبول است».
مقابله به مثل روس‌ها
به موازات این روند هم باید توجه کرد که روس‌ها هم به این اقدام ترامپ هم به صورت عملی و هم به صورت لفظی واکنش نشان داده‌اند؛ به گونه‌ای که دفتر مطبوعاتی ناوگان شمال نیروی دریایی ارتش روسیه دیروز (شنبه) اعلام کرد که زیردریایی هسته‌ای جدید «پرنس پوژارسکی» به پایگاه دائمی این ناوگان در شمالگان رسیده است. بر اساس داده‌های رسمی، زیردریایی موشک‌انداز راهبردی پرنس پوژارسکی در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۶ در کارخانه «سِوماش» ساخته شد و در فوریه ۲۰۲۴ از سکوی ساخت به آب انداخته شد. این کشتی بر اساس پروژه بهبودیافته «بوری-955» ساخته شده و متعلق به نسل چهارم زیردریایی‌ای هسته‌ای است که برای نیروی دریایی روسیه طراحی شده‌اند و ورود آن به پایگاه ناوگان شمالی به نوعی هشدار به آمریکا محسوب می‌شود.
تهدید روسیه در ناتو
نکته نهایی این است که لحن ایالات متحده علیه روسیه باز هم در حال تند شدن است و به نظر می‌آید که تیم ترامپ در حال ادامه نزاع سیاسی- دیپلماتیک هستند؛ چراکه متیو ویتاکر، سفیر آمریکا در ناتو مدعی شد که دونالد ترامپ ابزارهای قدرتمندی در اختیار دارد که می‌تواند از آنها برای پایان‌دادن به جنگ در اوکراین از مسیر دیپلماتیک استفاده کند و همچنین مانع از تأمین مالی تداوم جنگ از سوی روسیه شود. او همچنین گفت «پوتین به فروش نفت نیاز دارد. او در حال حاضر به چین، هند و برزیل می‌فروشد و این کشورها به‌زودی با تأثیرات چشمگیری مواجه خواهند شد، چراکه به تجارت با روسیه ادامه داده‌اند. روسیه دیگر دوستی نخواهد داشت، شریک تجاری‌ای نخواهد داشت، و توان مالی‌اش برای ادامه این جنگ از بین خواهد رفت».
با تمام این تفاسیر باید دید که آیا جهان شاهد رویارویی اتمی دو قدرت خواهند بود یا خیر؟
دیدگاه تان را بنویسید